Σημειώσεις για την Παιδεία - Agkarra

Με αφορμή τις πρόσφατες αναρτήσεις διαφόρων πολιτικών, του αρχιεπισκόπου αλλά και διανοούμενων για το θέμα της παιδείας είναι ξεκάθαρο ότι άρχισε η διολίσθηση ενός ακόμη θέματος. η παιδεία είναι ένα σημαντικό κομμάτι της εξίσωσης της λαϊκής χειραφέτησης και ένα σημαντικό ανάχωμα στον νεοφασισμό και την δουλοπρέπεια. Ποιοι και γιατί θέλουν ταξική, εθνικιστική και θρησκόληπτη παιδεία? Ποια είναι η απάντηση του λαού? Υπάρχουν συγκλίσεις φιλελευθέρων και εθνικιστών στο συγκεκριμένο θέμα? Και επειδή το όλο θέμα φαίνεται να “τρέχει” με ταχύτατους ρυθμούς, παραθέτω κάποια αποσπάσματα αλλά και σχόλια στα άρθρα που γράφτηκαν και στα λόγια που ειπώθηκαν πολύ πρόσφατα. Είναι πολύ σημαντικό να ξεκαθαριστεί τι θέλει η κάθε παράταξη για την παιδεία και που αποσκοπεί αυτή επιλογήμ κανένα είδος παιδείας δεν είναι ουδέτερο.

Αναστασιάδης «Η Παιδεία που διδάσκονται τα παιδιά μας ήταν και θα παραμείνει ελληνοκεντρική» δίνοντας έτσι σαφές μήνυμα ότι ο εθνικισμός στα σχολεία θα συνεχίσει να διαμορφώνει τις συνειδήσεις των νέων και θα ενισχυθεί.
Μαυρίδης Η μόρφωση είναι μια πολύ καλή επένδυση κάτω από προϋποθέσεις. Αν λάβουμε υπόψη ποια επαγγέλματα έχουν ζήτηση και ποια πληρώνουν καλύτερα, τότε η επένδυση ενδεχομένως να είναι καλύτερη.» Δεν είναι τυχαία η προσφώνηση του Μαυρίδη στη παιδεία σαν επένδυση ή σε υπηρεσίες. Στην λογική του φιλελεύθερου οικονομισμού τα πάντα είναι σημαντικά εφόσον έχουν αξία ανταλλαγής. Καθόλου τυχαία βέβαια και η ατάκα γνωστότατου «πανεπιστημίου» το οποίο τονίζει την λέξη επένδυση στην γνώση. «Η δωρεάν παιδεία είναι λάθος, διότι όταν δεν πληρώνεις δεν θεωρείς τη μόρφωση ως επένδυση, αλλά ως ένα κοινωνικό αγαθό.» Νομίζω πως αυτή η ατάκα τα λέει όλα.

Ο Νίκος Κωνσταντίνου ακαδημαικός στο Παν Κύπρου από φιελεύθερη σκοπιά αν και συμφωνεί πως «αυτό που έγινε ήταν επίθεση στα δημόσια πανεπιστήμια.» σε άρθρο του επεξηγώντας γιατί είναι κακή ιδέα και ότι «διακυβεύεται είναι η ύπαρξη και το μέλλον της δημόσιας παιδείας της χώρας» ύστερα από σχεδόν δύο μήνες να κάνει την τεράστια κολοτούμπα του «Το Κυπριακό κράτος έχει σήμερα στα χέρια του τρεις μεγάλες επιχειρήσεις (ανάμεσα σε άλλες). Το στρατό. Τα νοσοκομεία, δηλαδή το δημόσιο σύστημα υγείας. Τα σχολεία, δηλαδή τη δημόσια εκπαίδευση. Βρίσκονται και τα τρία – κατά γενική ομολογία – σε άθλια κατάσταση. Ας τα ιδιωτικοποιήσουμε. Ας βάλει το κράτος τους γενικούς κανόνες λειτουργίας και ελέγχου. Και ας τα αφήσει στα χέρια των ιδιωτών.»

Αρχιεπίσκοπος – «εκφράστηκαν οι φόβοι της Εκκλησίας ότι τα νέα αναλυτικά προγράμματα προωθούν τη διάσπαση της ενιαίας ελληνικής γλώσσας και συντελούν στη δημιουργία της κυπριακής γλώσσας που θα συμβάλει στη δημιουργία κυπριακής εθνικής συνείδησης η οποία, όπως αναφέρει η εγκύκλιος, θα είναι διακεκριμένη από την ελληνική εθνική συνείδησή μας.

«Το αναλυτικό δίνει μεγάλη βαρύτητα στο τοπικό μας ιδίωμα, αντί στην αποτελεσματική διδασκαλία της νεοελληνικής κοινής», αναφέρει ο Αρχιεπίσκοπος.»

Κενεβέζος – «Ευαρέσκεια για το ζωηρό και συνεχές ενδιαφέρον της Εκκλησίας της Κύπρου για τα θέματα Παιδείας, εκφράζει με γραπτή του δήλωση ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Κυριάκος Κενεβέζος, αναφερόμενος σε εγκύκλο της Ιεράς Συνόδου για θέματα Παιδείας, η οποία αναγνώστηκε σήμερα στους ιερούς ναούς μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας» Το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας είναι εδώ και πολλά χρόνια όμηρο της Εκκλησίας είναι γνωστό, τώρα όμως αρχίσαν να το διαλαλούν περίτρανα πως το Κράτος της Κύπρου δεν ήταν, είναι και ούτε θα γίνει ποτέ ούτε καν κοσμικό! Ο δε διαφωτισμός φαντάζομαι είναι μια μαύρη περίοδος της ανθρωπότητας σύμφωνα με το τι λένε οι Ιερείς στης εκκλησίες.

Προδρόμου (ΔΗΣΥ):

«Ο ΔΗΣΥ στηρίζει τις προσπάθειες του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού Κυριάκου Κενεβέζου να αναστυλώσει και τα αναλυτικά προγράμματα και τη δημόσια εκπαίδευση, μετά τα πολλαπλά πλήγματα που δέχτηκαν από μια διακυβέρνηση με κομμουνιστική λογική και λαϊκίστικη ακηδία»

“Περιμένουμε, ιδιαίτερα, εκτός από τον απαραίτητο εξορθολογισμό και εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων και της παιδαγωγικής προσέγγισης, ότι θα αποκατασταθούν η θέση και ο ρόλος της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και γραμματείας, μετά τα συνειδητά πλήγματα της `νεοκυπριακής` και αντεθνικής έμπνευσης που επέφερε η πενταετής διακυβέρνηση ΑΚΕΛ”

Η ολομέτωπη επίθεση του Προδρόμου στην κριτική σκέψη και την παιδεία με αντικομμουνιστικό μένος δείχνει περίτρανα ότι ο ΔΗΣΥ θα προσπαθήσει να κρατήσει και τους εθνικιστές εντός του κόμματος οξύνοντας τη γλώσσα εκεί που πρέπει. Δεν είναι τυχαία η δήλωση του Ιωνά σήμερα περι άρνησης του γεγονότος ότι υπάρχουν ρατσιστικές και εθνικιστικές ομάδες που δρουν στην Κύπρο ενώ την ίδια στιγμή πολλά μέλη της αστυνομίας και του στρατού είναι τουλάχιστον φιλικά προσκείμενα σ αυτές.

ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α ΞΕΝΗ – Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου: «Ο κριτικός εγγραμματισμός, η βάση του ισχύοντος αναλυτικού, δεν είναι μια παιδαγωγική προσέγγιση ιδεολογικώς άχρωμη και ουδέτερη, αλλά πρόκειται για ρεύμα με νεομαρξιστική ταυτότητα. Λογικό λοιπόν είναι να εγείρει πολλές διαφωνίες ιδεολογικής φύσεως και κοσμοθεωρίας. Η Έλενα Ιωαννίδου, λέκτορας στο Τμήμα Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου, περιγράφει το θέμα ως εξής: «Η ευρύτερη φιλοσοφία του κριτικού εγγραμματισμού είναι νέο στοιχείο στη γλωσσική εκπαίδευση της Κύπρου, καθώς υπαγορεύει την αμφισβήτηση και την αποδόμησηκειμένων και παραδοσιακών αξιών, συμπεριλαμβανομένων και θεμελιωδών αξιών,όπως είναι ηελληνικότητα, η εθνική ταυτότητα και η θρησκεία».*Επιπλέον όσοι είναι υποστηρικτές του νέου κυβερνητικού σχήματος και κατέχουν το γεγονός ότι ο κριτικός εγγραμματισμός έχειαποκλειστικά και μόνον νεομαρξιστικό χαρακτήρα έχουν έναν επιπρόσθετο λόγο να τον απορρίπτουν και να τον πολεμούν.»

Αλλά και οι «σοσιαλιστές», Ομήρου: «Η ελληνικότητα της παιδείας με διαφύλαξη της Ελληνικής γλώσσας θ’ αποβεί στοιχείο δύναμης»

Η ακαδημαϊκός Ρίτα Παναούρα γράφει μεταξύ άλλων σε μια πιο ανθρωπιστική σκοπιά της παιδείας ότι. «Η υπερβολικά μονοδιάστατη εξ υπαρχής εξειδίκευση δεν καθιστά ένα άτομο «μορφωμένο». Η μελέτη της ιστορίας, της λογοτεχνίας, της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας κ.ο.κ. μπορεί να μην έχει άμεση σχέση με το μετέπειτα εργασιακό περιβάλλον ενός επιστήμονα στο χώρο των θετικών επιστημών, είναι όμως απαραίτητο πνευματικό αγαθό για ένα ποιοτικό και ανθρώπινο κοινωνικό περιβάλλον.» Και συνεχίζει «Όπως εύστοχα θέτει ο Αμερικανός πυρηνικός φυσικός Oppenheimer «κανένας δεν πρέπει να δραπετεύσει από τα πανεπιστήμιά μας χωρίς να καταλάβει πόσο λίγα ξέρει», να βιώσει δηλαδή πόσο η μάθηση είναι μια αέναη, πολυδιάστατη, προσωπική υπόθεση αυτομόρφωσης και διερεύνησης. Είναι ουτοπικό να θεωρούμε ότι μπορούμε να μάθουμε σήμερα όσα θα μας χρειάζονται αύριο και κυρίως ότι μπορούμε σήμερα να προβλέψουμε τα επαγγέλματα που η αγορά εργασίας του ευμετάβλητου μέλλοντος θα απαιτεί αύριο. Μία τέτοια αυτοπαγίδευση θέτει απλά στο περιθώριο τα προσωπικά ενδιαφέροντα, κλίσεις, όνειρα και επιδιώξεις του νέου ανθρώπου. Μία τέτοια προσέγγιση οδηγεί σε, επιτρέψετε μου τον, όρο «αμόρφωτους» επιστήμονες.»

Από Μαρξιστικής πλευράς, το εποικοδόμημα της κρατικής παιδείας φυσικά και δεν είναι ουδέτερο, το γεγονός όμως ότι κατακτήθηκε σε κάποιο βαθμό η αναγνώριση της κριτικής σκέψης σαν εργαλείο για την κοινωνική πρόοδο και ατομική και κοινωνική χειραφέτηση ήταν ένα σημαντικό ζήτημα. Η οπισθοδρόμηση στην κατεύθυνση προς μια εθνικιστική, θρησκόληπτη παιδεία και αποκλεισμός των παιδιών των φτωχότερων απ’ αυτήν είναι μήνυμα ταξικό και χρήζει σθεναρής αντίστασης από τις ταξικές δυνάμεις, όχι μόνον φραστικές αντιπαραθέσεις. Το γεγονός πλέον της απαξίωσης της δημόσιας παιδείας και η απόπειρα ιδιωτικοποίησης των πανεπιστημίων ένα είναι ξεκάθαρο. Το κεφάλαιο θέλει να παράγει εργαλεία για να δουλεύουν τα μηχανήματα του, να του βγάζουν κέρδος αλλά όχι ανθρώπους πολύπλευρους ίσως και ευάλωτους σε κοινωνικά αισθήματα και ριζικές κοινωνικές αλλαγές. Αυτό ονομάζεται από τα ΜΜΕ και την αντίπαλη παράταξη παραγωγή αποφοίτων στις ανάγκες της αγοράς για την επαγγελματική αποκατάσταση. Η δημιουργία αμόρφωτων επιστημόνων/τεχνικών δηλαδή με σκοπό την ολοκληρωτική εκμετάλλευση τους για παραγωγή κέρδους. Δεν θα ασχοληθώ καθόλου με τα ανταγωνιστικά συμφέροντα και τα ονόματα που ενδιαφέρονται για την εμπορικοποίηση της παιδείας σαν γεράκια για την έλκυση πελατών/φοιτητών. Στην καπιταλιστική βαρβαρότητα όπου τα πάντα παράγονται για χάριν του κέρδους θα υπάρχουν πάντα ανταγωνιστικά συμφέροντα, δεν είναι τα συγκεκριμένα άτομα το πρόβλημα αλλά το σύστημα που αναπαράγει και κανονικοποιεί την εκμετάλλευση. Το σημαντικό πέραν των ταξικών φραγμών όμως είναι το γεγονός ότι με την εμπορικοποίηση της παιδείας αλλάζει και το περιεχόμενο της σε μια προσπάθεια της αγοράς να οικοδομήσει περιβάλλοντα τα οποία θα είναι προσαρμοσμένα στην συσσώρευση κεφαλαίων και όχι σε πραγματική επιστήμη και γνώση η οποία θα παράγεται για τις ανάγκες του λαού.

Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι με τον φιλελεύθερο οικονομικά μιλώντας τρόπο προσέγγισης της οικονομίας οι ταξικοί φραγμοί στην παιδεία ενισχύονται, ενώ από εθνικιστικής προσέγγισης ενισχύονται οι θεσμοί του βαθέως κράτους, η εκκλησία και όσοι ενδιαφέρονται για την συνέχιση αντιπαράθεσης των δύο κοινοτήτων του νησιού, οι οποίοι κατά τα άλλα λένε πως κόπτονται για την λύση του Κυπριακού. Τι γίνεται όμως και με την αυξανόμενη ρατσιστική συμπεριφορά στα σχολεία προς παιδιά μεταναστών? Θα επανέλθουμε φυσικά με ποιο συγκεκριμένες αναλύσεις στο άμεσο μέλλον, επειδή  αυτά είναι μόνο μερικά ερωτήματα που εγείρονται στην ανάλυση για την παιδεία και πρέπει να συγκεκριμενοποιηθούν. Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι το γεγονός ότι και οι δύο προσεγγίσεις προέρχονται αρκετές αν όχι τις περισσότερες φορές εκφραστικά από τους ίδιους πολιτικούς χώρους, ενώ σε μερικές περιπτώσεις από τα ίδια άτομα. Φανταστείτε τι ανθρώπους θα παράγει μια τέτοια παιδεία σε 5-10 χρόνια, αν δεν υπάρξει ολομέτωπη ρήξη με αυτές τις προσεγγίσεις σήμερα!

«Όταν νίπτει κανείς τας χείρας του σε μια σύγκρουση μεταξύ ισχυρών και αδυνάτων, δεν σημαίνει ότι μένει ουδέτερος, σημαίνει ότι παίρνει το μέρος των ισχυρών» –Πάουλο Φρέιρε

Υ.Γ

1. Θα δούμε άραγε τους φιλελεύθερους εκτός Δησύ (για τους εντός δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία) να επιτίθενται με σθένος ενάντια στην θρησκοληψία, τον εθνικισμό και τον καταστροφικό αποκλεισμό πολλών νέων από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ή είναι απλά υποκριτές στα περί επιστημονικότητας και προόδου?

2. Ιωνάς Νικολάου: Δεν υπάρχουν νεοφασιστικές κινήσεις στην Κύπρο, ούτε οργανώσεις που διακατέχονται από άκρατο εθνικισμό ή προωθούν είτε τον ρατσισμό είτε την ξενοφοβία.

Σχόλιο: Φυσικά, αυτό είναι κρατική πολιτική!

*E. Ioannidou, ‘Language policy in Greek Cypriot education: tensions between national and pedagogical values’, Language, Culture and Curriculum 25.3 (2012), 226.

πηγή: Agkarra