Κοσμοπολιτισμός και Διεθνισμός

[...]

Ο κοσμοπολιτισμός της αστικής τάξης προβάλλει σαν ιδιόμορφη λογική συνέχεια στον τομέα της ιδεολογίας και της πολιτικής ( συμπεριλαμβανομένης και της οικονομικής πολιτικής ), της συμπεριφοράς και των συμφερόντων του αστού επιχειρηματία στη διαδικασία της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου.

Το κεφάλαιο, σε διάκριση με τις άλλες ιστορικές μορφές πλουτισμού, δεν μονιμοποιείται αιώνια σε κάποιες υλικές αξίες. Αντίθετα, το κεφάλαιο δεν αποτελεί παρά μόνο ανταλλακτική αξία, αυτοφυόμενη αξία, που μόνο προς στιγμήν αποχτά και απορρίπτει κάποια εξωτερική μορφή υλικών αγαθών.

Είναι εντελώς αδιάφορο, τόσο στο ίδιο το κεφάλαιο, όσο και στον κάτοχο του, σε ποιά μορφή και στάδιο της κυκλοφορίας βρίσκεται η προκαταβληθείσα αξία: σε χρηματική, παραγωγική είτε εμπορευματική. Το βασικό είναι μόνο, σε τελευταία ανάλυση να αυξάνεται. Το κεφάλαιο αδιαφορεί για τις σφαίρες όπου τοποθετείται. Κι αυτό αποδείχνεται από παλιά με την διακίνηση του από κλάδο σε κλάδο. Τέλος, το κεφάλαιο αδιαφορεί για το πού ανήκει εθνικά το έδαφος όπου επενδύεται.
Γιατί το κύριο γι αυτό είναι να ανήκει το έδαφος αυτό σε τόπους που προσφέρουν κέρδος.

Στην αδιαφορία αυτή για την εθνικότητα του τόπου όπου τοποθετείται, εκδηλώνεται η απόσπαση του κεφαλαίου από οποιαδήποτε εθνική εργασία. Από το αν η δαπάνη εργασίας αποκτά κάποια υλοποιημένη - αντικειμενική ή πνευματική - ωφέλημη μορφή. Η απόσπαση αυτή είναι εύκολη για το κεφάλαιο γιατί δεν του στοιχίζει τίποτα.

Στη βάση του κοσμοπολιτισμού του κεφαλαίου στην πολιτική, βρίσκεται η παρασιτική του κινητικότητα στην οικονομία. Αυτή η ολόπλευρη οικονομική κινητικότητα του κεφαλαίου αναπτύχθηκε ήδη στον ΧΙΧ αιώνα, όταν κυρίαρχη μορφή κεφαλαίου έγινε το βιομηχανικό κεφάλαιο.

Στον ΧΧ αιώνα, όταν σε κύρια μορφή κεφαλαίου, που υπόταξε όλες τις υπόλοιπες μορφές, μεταβλήθηκε το χρηματιστικό κεφάλαιο, η αδιαφορία για τις σφαίρες τοποθέτησής του, το άμορφό του, η ευλυγησία και η ευκινησία του, απόχτησαν πραγματικά κοσμοπολίτικο χαρακτήρα.

Ο κοσμοπολιτισμός, σαν ιδεολογία και  πολιτική, αντανακλά κατ΄αντιστοιχία, τον τελικό σκοπό της παγκόσμιας εξάπλωσης της διεθνούς χρηματιστικής ολιγαρχίας.

Αλλά μ αυτή την ιδιότητα του δεν μπορεί να γίνει κατανοητός ως το τέλος έξω από την σύνδεση του με την ιδεολογία του αστικού εθνικισμού.

Κατά την περίοδο της εμφάνισης και της διαμόρφωσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, η νεαρή αστική τάξη, κατά την υπεράσπιση των συμφερόντων της στην εσωτερική και την παγκόσμια αγορά, χρησιμοποίησε τα συνθήματα της εθνικής κυριαρχίας, της ισοτιμίας των εθνών κ.λ.π Με την άνοδο της αστικής τάξης στην εξουσία, ο εθνικισμός της, ιδιαίτερα στον τομέα της οικονομικής πολιτικής, άρχισε να αποχτά συντηρητικό και κάποτε και αντιδραστικό χαρακτήρα, πράγμα που εκδηλωνόταν με τα μέτρα διάκρισης για τον παραμερισμό των ξένων ανταγωνιστών από τις αγορές, με το υπερβολικό προστατευτικό σύστημα, με το μποϋκοτάρισμα των ξένων εμπορευμάτων, με τους νόμους για την μονιμοποίηση διαμονής των εργατών και την απαγόρευση μετανάστευσης κ.λ.π

Όταν όμως εμφανίστηκε η προοπτική της επικράτησης της αστικής τάξης σε παγκόσμια κλίμακα και άρχισε ο αγώνας των κύριων καπιταλιστικών κρατών για παγκόσμια ηγεμονία, ο αστικός εθνικισμός διακλαδίστηκε σε δύο ρεύματα - στο σωβινισμό και τον κοσμοπολιτισμό.

Εξωτερικά οι κατευθύνσεις αυτές είναι διαφορετικές, ακόμα και αντίθετες η μια προς την άλλη, όμως στην ουσία και οι δύο αποτελούν την ιδεολογική αντανάκλαση της πραχτικής του ιμπεριαλιστικού επεκτατισμού, του ιμπεριαλιστικού αποικισμού και του ηγεμονισμού τους στον κόσμο.

Ο σωβινισμός και ο κοσμοπολιτισμός αποτέλεσαν την ιδεολογική πλατφόρμα των ιμπεριαλιστικών συνασπισμών και συμμαχιών από την εποχή ακόμα της "Ιερής Συμμαχίας" το 1815. Και όσο κι αν διακήρυσσαν οι συμμαχίες αυτές με άρθρα και παραγράφους την εναρμόνιση των διακρατικών συμφερόντων, στην πραγματικότητα τάσσονταν μόνιμα εναντίον του διεθνούς εργατικού κινήματος.
Έτσι είπαν στην περίοδο της "Ιερής Συμμαχίας", και αυτό το επιβεβαιώνει πολύ πιο καθαρά η ύπαρξη των σύγχρονων ιμπεριαλιστικών και νεοαποικιστικών ενώσεων. Η αιχμή τους στρέφεται τόσο εναντίον της "εσωτερικής απειλής", δηλαδή του επαναστατικού κινήματος στις χώρες τους, όσο και πριν από όλα, εναντίον της σοσιαλιστικής κοινότητας των κρατών, του κύριου δημιουργήματος της διεθνούς εργατικής τάξης.

Ο αστικός εθνικισμός εμφανίστηκε και διατηρεί τη ζωτικότητα του, κυρίως, σαν ιδεολογία της μικροαστικής τάξης, ενώ ο κοσμοπολιτισμός είναι ιδεολογία της μεγάλης ιμπεριαλιστικής τάξης. Αλλά στην παγκόσμια πολιτική, ο εθνικισμός και ο κοσμοπολιτισμός δημιουργούν κάποτε τερατώδη συμπλέγματα. Παρόμοιο παράδειγμα αποτελεί ο σύγχρονος σιωνισμός.

Σε αντίθεση προς τον αστικό κοσμοπολιτισμό, ο προλεταριακός διεθνισμός, σαν πολιτική και ιδεολογία που εκφράζουν τα συμφέροντα των εργαζομένων, έχουν τις ρίζες τους στην ίδια τη διαδικασία της εργασίας, σαν διαδικασίας δημιουργικής αντικειμενικής κατανάλωσης ανθρώπινης φυσικής και πνευματικής ενέργειας ενσαρκωμένης σε αγαθά της ζωής. Ενώ από την άποψη της καπιταλιστικής οργάνωσης της μισθωτής εργασίας και του συστήματος της πληρωμής της, είναι αδιάφορο σε τί είδους εμπορεύματα θα είναι ενσαρκωμένη, μετουσιωμένη η κατανάλωση εργατικής δύναμης, η θέση της εργατικής τάξης, απέναντι στους καρπούς των δικών της εργατικών προσπαθειών, κάθε άλλο μπορεί παρά να είναι αδιάφορη.

[...]



Έρικ Πλετνιόφ
 "Ο Κοσμοπολιτισμός του Κεφαλαίου και ο Διεθνισμός του Προλεταριάτου"
σ. 30 - 35

πηγή: Fadomduck2