Προς Μνημόνιο και η Κύπρος...

ΕΥΡΩΖΩΝΗ - ΗΠΑ

Στον πάτο ο λαός ανεξάρτητα από το μείγμα διαχείρισης

Χρήσιμες για συμπεράσματα οι συγκρίσεις ανάμεσα στα δύο ιμπεριαλιστικά κέντρα

Στην Ισπανία και στο ενδεχόμενο να ζητήσει άμεσα τη δανειοδότησή της από το λεγόμενο μηχανισμό στήριξης της ΕΕ στρέφει ολοένα και περισσότερο τα μάτια της η Ευρωζώνη, καθώς μεγαλώνουν τα ζόρια στην αστική διαχείριση της κρίσης.

Σε συνέχεια ανάλογης παρέμβασης που έκανε πριν από μερικές μέρες η Α. Μέρκελ, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε αποθάρρυνε και αυτός την ισπανική κυβέρνηση να υποβάλει αυτή την περίοδο αίτημα«για ένα πλήρες πακέτο στήριξης», υπονοώντας ότι της είναι απαραίτητο.

Από την πλευρά της, η ισπανική κυβέρνηση εξαγγέλλει «σημαντικές ανακοινώσεις για τις μεταρρυθμίσεις» τις επόμενες ημέρες, δηλαδή νέα αντιλαϊκά μέτρα και περικοπές, με πακέτα που διαδέχονται το ένα το άλλο, χωρίς μάλιστα ακόμα να έχει υπογράψει μνημόνιο.

Παρά το γεγονός ότι ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών δηλώνει πως η Ισπανία «θα ήταν τρελή» για να ζητήσει ένα πακέτο στήριξης, πέραν των 100 δισ. ευρώ για τις τράπεζές της, αν δεν το χρειάζεται, όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ενδεχόμενο η Ισπανία να χρειαστεί πολλά περισσότερα κονδύλια απ' όσα προορίζονται για τις τράπεζες, καθώς η καπιταλιστική της οικονομία βυθίζεται στη δίνη της κρίσης και αυξάνει το κόστος δανεισμού από τις αγορές του χρήματος.

Σε κάθε περίπτωση, η Ισπανία αναμένεται να καταθέσει το σχετικό αίτημα στο Γιούρογκρουπ της 8ης του Οκτώβρη, ενώ το «Ρόιτερς», που επικαλείται Ευρωπαίο αξιωματούχο, ισχυρίζεται ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης ταυτόχρονα με την Ιταλία, ώστε να περιοριστεί το «στίγμα».

Αλλο δημοσίευμα, στην ολλανδική «Financieele Dagblad», ισχυρίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για ένα πακέτο διάσωσης της Ισπανίας ύψους 300 δισ. ευρώ. Το πακέτο αυτό αναμένεται να ανοίξει το δρόμο ώστε η ΕΚΤ να αγοράσει ισπανικά ομόλογα για να μειώσει το κόστος δανεισμού της Μαδρίτης, σύμφωνα με το πρόγραμμα που ανακοίνωσε την προηγούμενη βδομάδα η ΕΚΤ.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θέλει οπωσδήποτε τη συμμετοχή του ΔΝΤ για να εξασφαλίσει ότι η Ισπανία θα δεσμευτεί με αυστηρούς όρους για τη μείωση των δαπανών και τη μεταρρύθμιση της οικονομίας της. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η ΕΚΤ θα καθορίσει τους όρους του πακέτου και το πρόγραμμα μπορεί να είναι αντίστοιχο με τις συνήθεις γραμμές του ΔΝΤ, να διαρκεί τρία χρόνια και να είναι ύψους 300 δισ. ευρώ. Το δημοσίευμα χαρακτήρισε «αβάσιμο» ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΚΤ.

Κερδισμένοι τράπεζες και μονοπώλια

Σχετική με τις εξελίξεις στην Ισπανία είναι και η εκτίμηση που έκανε ο Β. Σόιμπλε, προσερχόμενος στο χτεσινό Γιούρογκρουπ στη Λευκωσία, ότι δεν πρόκειται να γίνουν άμεσες τραπεζικές ανακεφαλαιοποιήσεις από το μόνιμο μηχανισμό της Ευρωζώνης (ESM) πριν το Γενάρη του 2013.

Οσον αφορά τον ESM, είπε ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα στη λειτουργία του σύμφωνα με τους όρους που έθεσε η Καρλσρούη, αλλά η συμμετοχή της Γερμανίας, που ανέρχεται στα 190 δισ. ευρώ, δεν θα αυξηθεί εάν κάποιο άλλο κράτος δεν μπορεί να πλέον να συνεισφέρει. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να μειωθεί η χρηματοδοτική ικανότητα των 700 δισ. ευρώ του ταμείου, προκαλώντας νέους πονοκεφάλους στα αστικά επιτελεία, που βλέπουν την Ισπανία και την Ιταλία στην «ουρά» για δάνεια.

Στο μεταξύ, με συνέντευξή του στη γερμανική «Sueddeutsche Zeitung», ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μ. Ντράγκι επιβεβαίωσε ότι η απόφαση της ΕΚΤ για παρέμβαση στην αγορά ομολόγων έγινε για τα μονοπώλια και τις τράπεζες, λέγοντας μεταξύ άλλων ότι υπάρχουν ήδη «θετικά αποτελέσματα», επειδή όπως είπε «διαχειριστές ταμείων φέρνουν τα χρήματά τους πίσω στην Ευρώπη». Αυτό βέβαια σε τίποτα δεν ωφελεί τους λαούς στα κράτη - μέλη της ΕΕ, που γίνονται δέκτες αλλεπάλληλων πακέτων μέτρων, με ή χωρίς μνημόνια.

Περιγράφοντας τους ανταγωνισμούς στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, που με επιμέλεια προσπαθούν να κρύψουν κάτω από τους πανηγυρισμούς για τους συμβιβασμούς στο πεδίο της διαχείρισης, ο Ντράγκι είπε ότι με την Bundesbank υπάρχει «αυτόν τον καιρό»διάσταση απόψεων για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η κρίση.

Σε ερώτηση σχετικά με την επίσκεψη αυτή την εβδομάδα του πρωθυπουργού της Ελλάδας Α. Σαμαρά στη Στουτγκάρδη, ο Ντράγκι δήλωσε πως δεν συζήτησαν ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους που κατέχει η ΕΚΤ, «αλλά σε κάθε περίπτωση είμαι εναντίον αυτού».

Από την πλευρά του, ο Γ. Ασμουσεν, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, δήλωσε χτες ότι πιθανή έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα ήταν «δαπανηρό μονοπάτι», τόσο για την ίδια τη χώρα όσο και την Ευρώπη και τη Γερμανία και πρόσθεσε ότι το θέμα «δεν πρέπει να συζητείται απερίσκεπτα».

Επί της ουσίας, επιβεβαιώνει ότι η παραμονή της Ελλάδας - ή άλλης χώρας - στο ευρώ δεν εξαρτάται από το πόσες θυσίες θα δεχτεί να κάνει ο λαός, αλλά από το πόσο δαπανηρή είναι η μια ή η άλλη επιλογή για τους καπιταλιστές, ιδιαίτερα των οικονομικά ισχυρών κρατών - μελών της Ευρωζώνης.

Κόβουν αβέρτα χρήμα

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 40 δισ. δολαρίων το μήνα, επικαλούμενη την αδυναμία της οικονομίας των ΗΠΑ να στηρίξει την απασχόληση. Παράλληλα, η Fed παρέτεινε τη δέσμευσή της να κρατήσει τα επιτόκια σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα«τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 2015».

Πρόκειται για παρεμβάσεις στο πλαίσιο της διαχείρισης, τις οποίες έχουν αρχίσει να υιοθετούν και τα αστικά επιτελεία της Ευρωζώνης, όπως δείχνει η απόφαση της ΕΚΤ για αγορά ομολόγων. Επαληθεύεται και μ' αυτόν τον τρόπο ότι όποιο μείγμα διαχείρισης και αν επιλεγεί, ο λαός οδηγείται στον πάτο, όπως γίνεται τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ευρωζώνη.

Σύμφωνα με την απόφαση της Fed, η κεντρική τράπεζα θα προχωρά κάθε μήνα σε αγορές χρεογράφων, διασφαλισμένων με ενυπόθηκα πάγια, αξίας 40 δισ. δολαρίων, αρχής γενομένης από χτες Παρασκευή. Παράλληλα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να επεκτείνει αυτό το μέτρο, εάν η αγορά εργασίας δεν βελτιωθεί, συνέπεια των αναιμικών ρυθμών ανάπτυξης που καταγράφει η αμερικανική οικονομία.

Είναι χαρακτηριστικό εξάλλου το γεγονός ότι η Fed υποβάθμισε τις εκτιμήσεις της για την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας το τρέχον έτος. Η «γενική τάση» για το 2012 κάνει λόγο για ρυθμό 1,7%-2%, από 1,9%-2,4% που είχε εκτιμηθεί προηγουμένως. Για το 2013, προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 2,5% έως 3%, από 2,2%-2,8% προηγουμένως, ενώ το 2014 αναμένεται ανάπτυξη 3%-3,8%.

Για το 2012, η Fed εξακολουθεί να αναμένει ότι η ανεργία θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 8-8,2%. Για το 2013 ωστόσο εκτιμά πλέον πως το ποσοστό θα διαμορφωθεί μεταξύ 7,6%-7,9%, έναντι της πρόβλεψης του Ιουνίου για 7,5%-8%. Η νέα εκτίμηση για το 2014 τοποθετεί το ποσοστό ανεργίας μεταξύ 6,7% και 7,3%.

Με δεδομένα τα παραπάνω, ο πρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας δήλωσε από την πλευρά του ότι δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος στόχος για τις αγορές ομολόγων, αλλά αυτές θα συνεχιστούν όσο χρειαστεί για να πέσουν τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και να ενισχυθούν ο δανεισμός και οι δαπάνες. Προσπαθούν δηλαδή να τονώσουν τις επενδύσεις και τις δαπάνες με φτηνά δάνεια, φιλοδοξώντας μ' αυτόν τον τρόπο να «ζεστάνουν» την αγορά.

Τα αποτελέσματα που έχει για το κεφάλαιο το συγκεκριμένο μείγμα διαχείρισης της κρίσης δεν αντανακλούνται μόνο στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας, παρά το γεγονός ότι από την κρίση του 2008, η Fed έχει προχωρήσει σε αγορές ομολόγων αξίας σχεδόν 2 τρισ. δολαρίων. Αμφισβητούνται και από τον ίδιο το διοικητή της Fed, ο οποίος καταψήφισε το νέο πακέτο στήριξης και είπε ότι «τα προγράμματα αυτά δεν έχουν αποτέλεσμα».

H Fed εξέφρασε επίσης ανησυχία για την κατάσταση στις οικονομίες εκτός ΗΠΑ, χωρίς όμως να αναφερθεί συγκεκριμένα στην Ευρώπη ή στην Κίνα. «Οι πιέσεις στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές συνεχίζουν να συνιστούν σημαντικό καθοδικό ρίσκο για τις οικονομικές προοπτικές (των ΗΠΑ)», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, δείχνοντας ότι οι ανταγωνισμοί στο παρασκήνιο καλά κρατούν.

Προς μνημόνιο και η Κύπρος

Στο μεταξύ, συνάντηση είχαν την Πέμπτη στην Κύπρο ο πρόεδρος Δ. Χριστόφιας και η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Μετά τη συνάντηση, ο Κύπριος πρόεδρος είπε ότι η συνάντηση δεν ήταν για αποφάσεις και ότι το μνημόνιο θα υπογραφεί «όταν θα είμαστε έτοιμοι». Ωστόσο, στην ιστοσελίδα IN Business διέρρευσαν στοιχεία από το προσχέδιο μέτρων που συζητάνε κυβέρνηση και τρόικα, στο πλαίσιο του μνημονίου για την Κύπρο.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, στο τραπέζι βρίσκεται η συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, ώστε να μειωθεί το δημόσιο χρέος το συντομότερο δυνατόν και η μείωση, το τρέχον έτος, του ελλείμματος στο 4% του ΑΕΠ και στο 2,5% το 2013, μέσω ποιοτικών και μόνιμων μέτρων.

Συζητιέται ακόμα η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού κατά τρόπο ώστε το σχέδιο συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων να συνάδει με εκείνο του ιδιωτικού τομέα, η αναδιάρθρωση του τομέα της Υγείας, η υιοθέτηση αυστηρού μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου, η ψήφιση νομοθεσίας για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, η ιδιωτικοποίηση ημικρατικών οργανισμών, όπως οι «Κυπριακές Αερογραμμές» και η μερική ιδιωτικοποίηση οργανισμών, όπως η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου.

πηγή: Ριζοσπάστης