Ας ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, ας ιδιωτικοποιηθεί η θάλασσα και ο ουρανός, ας ιδιωτικοποιηθεί το νερό και ο αέρας, ας ιδιωτικοποιηθεί η Δικαιοσύνη και ο Νόμος, ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο, ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο, ειδικά στην περίπτωση που γίνεται την ημέρα και με τα μάτια ανοιχτά. Και σαν κορωνίδα όλων των ιδιωτικοποιήσεων, ιδιωτικοποιήστε τα Κράτη, παραδώστε επιτέλους την εκμετάλλευση υμών των ιδίων σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα με διεθνή διαγωνισμό. Διότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η σωτηρία του κόσμου… Και μια και μπήκατε στον κόπο, ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την πουτάνα την μάνα που σας γέννησε.

Ζοζέ Σαραμάγκου

14.9.12

Ένα βιβλίο τη βδομάδα, κλείστε την Τι Βι, κλείστε την Κενεβέζου έξω, κλείστε τον Καρεκλά έξω, πάρτε ένα βιβλίο και κλείστε τη βαρυχειμωνιά που έρχεται έξω...






Τα αντιεξουσιαστικά ρεύματα στο φως της μαρξιστικής κριτικής


Σύντομο και περιεκτικό, μάχιμο αλλά όχι εξαντλητικό, το νέο έργο που έχει στις προθήκες του το Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο από τον Τζον Μόλινιου (John Molyneux), Αναρχισμός, μια μαρξιστική κριτική, δίνει εμπεριστατωμένα επιχειρήματα στον αναρχικό τρόπο σκέψης και δράσης. Η έκδοση των περίπου 100 σελίδων έρχεται να απαντήσει στην αυξανόμενη επιρροή των αυτόνομων και αντιεξουσιαστικών ρευμάτων σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, που συναντάται με ιδιαίτερη ορμή στη χώρα μας μετά τον Δεκέμβριο του 2008. «Οι αναρχικές ιδέες σε όλες τις διάφορες εκδοχές τους δεν συνιστούν αποτελεσματικό τρόπο για να αλλάξει κανείς τον κόσμο», είναι το βασικό επιχείρημα του βιβλίου με τα λόγια του συγγραφέα του, που επιχειρεί μια αξιοσημείωτη επισκόπηση όλων των κεντρικών επιχειρημάτων που προβάλλει το «μπλακ μπλοκ» έναντι των μαρξιστών από την εποχή του Μπακούνιν μέχρι και τα γεγονότα της πλατεία Ταχρίρ.
Το βιβλίο επιχειρεί τηλεγραφική απάντηση στα σημεία κριτικής που έθεσαν σύγχρονοι διανοητές με μεγάλη επιρροή, όπως οι Νέγκρι και Χαρντ αλλά και ο Τζον Χόλογουεϊ
«Ο αναρχισμός είναι ένα κινούμενος στόχος», επισημαίνει ο Τζον Μόλινιου, αναφερόμενος στις αμέτρητες παραλλαγές και τάσεις του ρεύματος στο οποίο ασκεί κριτική. Χαρακτηριστικό της γραφής του πάντως είναι μια συντροφική διάθεση, σαν το σύντομο αυτό βιβλίο να απευθύνεται όχι μόνο στους αγωνιστές της Αριστεράς που αναζητούν απαντήσεις στα βέλη της αναρχικής κριτικής, αλλά και στους φορείς των αντιεξουσιαστικών ιδεών.
Ο ίδιος ο συγγραφέας δεν ανήκει στην «ορθόδοξη» τάση του μαρξισμού αλλά στην τροτσκιστική πλευρά. Αυτό διαφαίνεται από την κριτική του σε πλευρές της ιστορίας του «υπαρκτού σοσιαλισμού»: Όταν υποστηρίζει ότι «τα κόμματα που ισχυρίζονταν ότι είναι μαρξιστικά, λενινιστικά και εργατικά υπήρξαν τα βασικά όργανα καταπίεσης και εκμετάλλευσης εκατοντάδων εκατομμυρίων εργαζομένων στα λεγόμενα κομμουνιστικά κράτη». Αλλά και όταν διαφοροποιείται πλήρως από τη γραμμή για κυβερνήσεις λαϊκού μετώπου τη δεκαετία του ’30 σημειώνοντας για την Ισπανία ότι αυτή η κυβέρνηση ήταν «αφοσιωμένη στη διατήρηση της ατομικής ιδιοκτησίας και της καπιταλιστικής κοινωνικής τάξης πραγμάτων».
Αρετή του βιβλίου είναι ότι καταπιάνεται αναλυτικά με διαχρονικά ακανθώδη ζητήματα: Τη γραφειοκρατικοποίηση της ηγεσίας, τις αυταρχικές πρακτικές των μπολσεβίκων που οδήγησαν στα γεγονότα της Κροστάνδης, την επαναστατικότητα ή το «συμβιβασμένο χαρακτήρα» της εργατικής τάξης, τη συμμετοχή στις εκλογές. Παρά τη χαρακτηριστική συντομία του δοκιμίου, επιχειρείται τηλεγραφική απάντηση στα σημεία κριτικής που έθεσαν σύγχρονοι διανοητές με μεγάλη επιρροή, όπως οι Νέγκρι και Χαρντ αλλά και ο Τζον Χόλογουεϊ. Ξεχωριστή μνεία γίνεται επίσης για τον «λάιφσταϊλ αναρχισμό», μια ειλικρινής και πρωτότυπη ματιά στα σημερινά ρεύματα που διακρίνει κανείς σε τμήματα της νεολαίας.
(Δημοσιεύτηκε στο Πριν, 9-9-2012)

14 σχόλια:

  1. Στην Κύπρο από ότι εκατάλαβα ως τωρά εν πιο πιθανόν οι "αναρχικοί" ("λάϊφσταϊλ" ή άλλωσπως) εν πρώην "δεξιοί"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. :) ναι υπάρχει μια τετοια κατηγορία όχι μονο στην κύπρο...στην κύπρο έχουμε και "αναρχικούς" εθνικιστές..!! ο Χριστός πκιον..!!!...:)

      φυσικά ο αναρχισμός εν μια ωραία υποθεση που αξιζει της προσοχής μας, αν θελουμε να τον προσεγγισουμε σοβαρα και αρα μακρυα απο διαφορες λαιφσταιλ εκδοχες του. αλλα και ο μαρξισμός θέλει την προσοχή του, εν εν αμοιρος λαιφσταιλ εκδοχών...ο Χριστός πκιον (δις)...:)

      εξαλλου και ο αναρχισμός εν μια οδος να προσεγγισεις τον μαρξ και τις κριτικες των μαρξιστών εξου και το βιβλιο δαμε...

      παραμενει ο τίτλος: κλειστε τα αυτια σας στην ανουσια πολιτικολογία και σώστε το μυαλό σας...ο νους ειναι ο στόχος όπως είπε και η Κατερίνα..

      Διαγραφή
  2. Κοίτα, η ιδεολογία εν καθαρά προσωπική διαδρομή τελικά αλλά υπάρχει τρόπος να βοηθήσεις, ειδικά τους νέους, να μεν πελαγοδρομούν τζιαι να χάνουν πολύτιμα χρόνια ώσπου να καταλήξουν σε αυτονόητα πράματα.
    Σήμερα εμιλούσα με ένα κοπέλλιν πιο μιτσήν που μέναν, με "εοκαβήτικον" οικογενειακόν υπόβαθρον (όπως μου είπεν μετά). Η κουβέντα ήταν για δουλειές αλλά σταδιακά επήεν στα πολιτικά, οικονομικά, τζιαι εν τέλει φιλοσοφικά μας "θέματα". Τζιαι ακούω τον να λαλεί "στο τέλος μόνον η αναρχία εν να μας σώσει" (!!!).
    Μπορεί να διαφωνώ με το ότι ο άθρωπος "πλάθεται" καθαρά που το περιβάλλον (θεωρώ ότι κουβαλά γονιδιακήν προδιάθεσην σε βαθμόν που εν αδύνατον να προδικάσεις που θα τον οδηγήσεις καθαρά μέσω της παιδείας) αλλά είμαι σίουρος ότι ο μέσος άθρωπος γενιέται "καλός". Εν για τούτον που θεωρώ μεγάλην αποτυχίαν του homo sapiens το γεγονός ότι ακόμα αφενός ο μέσος άθρωπος ΔΕΝ ξέρει περί μαρξισμού/ σοσιαλισμού/ αναρχισμού (αντίθετα εν "δαιμονοποιημένες έννοιες") αλλά τζιαι το ότι το παρόν σύστημαν παρά τες εμφανείς αδυναμίες του ούτε έσιει οριστεί καθαρά ως πρόβλημαν αλλά τζιαι ούτε έσιει προταθεί μια βιώσιμη αντικατάσταση ή έστω σταδιακή μετατροπή του.
    Τζιαι νομίζω για τούτον εν φταίουν τόσον οι "δεξιοί" όσον οι "αριστεροί". Δες στο κείμενο που έβαλες. Λαλεί για "ορθόδοξην" τζιαι "τροτσκιστικήν" θεώρησην του Μαρξισμού τζιαι "κριτικήν στον αναρχισμό". Σιουτταρίσκεις δηλαδή τα εθνικιστικά τζιαι θρησκευτικά σου δόγματα (τζιαι "αιρέσεις") για να εύρεις άλλα ομπρός σου. Τζιαι τρώεις τζιαι ειρωνίες που πάνω όταν συγχύζεσαι. Εν γίνεται δουλειά έτσι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έίπες πολλά πράματα σε ένα σχόλιο...

      ο μαρξισμός καταρχήν ευελπιστεί να μεν εν ιδεολογία - ξέρω πως τον ορο εχρησιμοποίησες τον με τον συνηθισμένο τρόπο, αλλά εν καλα να κάμνουμε καποιες διευκρινήσεις.

      ας πούμεν κάποιος που οριζει τον εαυτο του ως ορθοδοξο μαρξιστή θα σου πει τουτον (αντιγραφω το που ενα φιλο): Συνήθως οι μεταφυσικοί αντιπαραθέτουν την ελευθερία στην ανάγκη. Μερικοί απ΄αυτούς ισχυρίζονται πως η βούληση είναι απόλυτα ελεύθερη, δηλ. δεν καθορίζεται από τίποτα. Άλλοι ισχυρίζονται πως δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση, πως υπάρχει μόνο η απόλυτη ανάγκη. Είτε ελευθερία βούλησης, είτε ανάγκη, βεβαιώνουν οι μεταφυσικοί. Ο Μαρξισμός - Λενινισμός δεν παραδέχεται αυτή την όχι επιστημονική τοποθέτηση του ζητήματος και το λύνει διαλεκτικά. Από την άποψη του, η ελευθερία δεν συνίσταται στη φανταστική ανεξάρτητα από τους φυσικούς νόμους, αλλά στη γνώση των νόμων αυτών, στη δυνατότητα να χρησιμοποιούνται στην πρακτική δράση. Όσο αγνοούμε το φυσικό νόμο, αυτός , υπάρχοντας και ενεργώντας παρά και έξω από τη γνώση μας, μας κάνει σκλάβους της <>.

      Διαγραφή
    2. Μετά μπλεκουμαι τζαι λλιον το ζητημα των δογματων με τον μαρξισμό...μα τα θρησκευτικά δόγματα υπάρχουν που τα πρώτα χρόνια του χριστιανισμού ο μαρξισμός εμφανίζεται τον 19ο αιώνα...το ενα αφορα δόγματα το αλλον αφορά το εγχείρημα αντιδογματικής επεξεργασίας των αναγκών της επιστημης της κοινωνικής οργάνωσης της οικονομικής οργάνωσης κ.ο.κ

      Εν προκειται για θρησκευμα ώστε να βλέπεις ως αιρετικές τες τάσεις, π.χ ο Τρότσκυ εν τζαι θεωρειται καποιος αιρετικός για ενα μαρξιστή-λενινιστή απλά εν πολυσύνθετη η ερευνα της θεωρίας στη βαση των ιστορικών δεδομένων/αναγκων/επιλογών του κομμουνιστικού κινήματος κάθε εποχής...

      Το να πει καποιος οτι εν Τροτσιστής προφανως σημαινει ενα σωρο πραματα αλλα εν τζαι σημαινει πως αποτελει αιρεση, μπορει να σημαινει μιαν συγκεκριμενη ερμηνεια του επαναστατικού αγώνα ή μπορει να σημαινει τζαι οτιδηποτε αγαπας, αν το δω που μιαν εκφυλισμενη του οπτική...

      Το ζήτημα του αναρχισμου, επισης μπορεις να το δεις που οποιαν εκφυλισμενη οπτική αγαπας, αλλα απο τη στιγμή που το αναρχικό κίνημα προηγείται του μαρξισμού τζαι εφοσον ο Μαρξ ήσιεν μιαν αλληλεπιδραση με αυτο το κινημα, μια κριτικη μελετη εν πολλα ευπροσδεκτη...

      Τωρα καποιοι που εννεν Τροτσκυστες ας πουμεν, μπορει να ενοχληθουν που εγω εβαλα τουντο βιβλιο δαμε - γιατί το εβαλες λαλει σου, εσυ αφου εν εισαι τροτσίστρια...

      Ε εγώ εχω μια δική μου σταση στα πραματα - αν θελεις να μιλησουμε για προσωπική ιδεολογία - τζαι θεωρώ πως ο εχθρός της νόησης εν ο φοβος, οχι τοσο η άγνοια αλλά ο φόβος ως πνευματική/νοητική/πολιτική σταση...

      Αγνοια παντα υπαρχει και θα υπαρχει για όλους...η μάθηση εν μια διαρκής διαδικασία...

      Διαγραφή
    3. Γράφει ο φίλτατος Woofis, αναφερόμενος σ’ «ένα κοπέλλιν […] με “εοκαβήτικον” οικογενειακόν υπόβαθρον … [που του είπεν] … “στο τέλος μόνον η αναρχία εν να μας σώσει”: « Μπορεί να διαφωνώ με το ότι ο άθρωπος “πλάθεται” καθαρά που το περιβάλλον (θεωρώ ότι κουβαλά γονιδιακήν προδιάθεσην σε βαθμόν που εν αδύνατον να προδικάσεις που θα τον οδηγήσεις καθαρά μέσω της παιδείας) αλλά είμαι σίουρος ότι ο μέσος άθρωπος γενιέται “καλός”». --- Καλά ο εκ δεξιών αναρχισμός εν προέρχεται από μια συγκεκριμένη υλική πραγματικότητα και δεν διαπλάθεται μέσα σ’ ένα καταρρέον αστικό και καπιταλιστικό «περιβάλλον», με κύριους πρωταγωνιστές όσους δεν μπορούν να αντιληφτούν και να αποδεχτούν ότι ο κόσμος κινείται και συγκρούεται ταξικά και ότι πρέπει να οργανωθούν πάνω σ’ αυτήν τη βάση;

      Διαγραφή
    4. Νομίζω η ερώτηση αφορά τον Γουφι. Και πιο ουσιαστικά, αφορά τις ενδο-αναρχικές διαφοροποιήσεις ή τζαι κόντρες.

      Η δική μου άποψη αρχίζει από την αρχή, οτι εαν σεβεσαι τη θεωρία, από όποια θέση και αν εκκινείς, οφείλεις να μην είσαι μηδενιστικός για την οποιαδήποτε στιγμή στην εξέλιξη της ιστορίας των ιδεών.

      Σαφέστατα τζαι το αναρχικό κίνημα έσιει τες δικές του στιγμές, και ίσως σε μια περιοδολόγηση να μπορουσαμε να καταλήξουμε τζα στο συμπέρασμα πως από μια εποχή και πέρα έκαμεν την εμφάνιση του το λεγόμενο νεο-αναρχικό κίνημα, το οποίο διαλύει βασικούς δεσμούς με την κλασική αναρχική παράδοση, μέρος της οποίας ήταν και το ζήτημα του ταξικού αγώνα.

      Προκειται βασικά για την εμφάνιση ενος κινήματος -που οι μαρξιστές δεν αποδέχονται ή μάλλον βρίσκονται και σε εχθρική εντελώς αντιπαράθεση, εφόσον αυτό το κίνημα αρνείται εντελώς τις πολιτικές μορφές αγώνα και διαμέσου αυτής της άρνησης κατ ουσία αρνουνται και την ύπαρξη των τάξεων.

      Ίσως το συγκεκριμενο βιβλίο να είναι και βοηθητικό προς αυτή την κατευθυνση, εφόσον ακριβώς ασχολείται και με σύγχρονες εκφάνσεις του νεο-αναρχισμού.

      Διαγραφή
  3. μας κάνει σκλάβους της <>....της τυφλης ανάγκης ελεεν το πρωτο σχόλιο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. αλλά τζιαι το ότι το παρόν σύστημαν παρά τες εμφανείς αδυναμίες του ούτε έσιει οριστεί καθαρά ως πρόβλημαν αλλά τζιαι ούτε έσιει προταθεί μια βιώσιμη αντικατάσταση ή έστω σταδιακή μετατροπή του.


    ...φυσικά επροτάθηκε μια εναλλαχτική τζαι όι μονο επροτάθηκεν αλλα προσωπικα ανηκω σε τζεινους που θεωρουν τες επαναστασεις του 20ου αιωνα τζαι τον υπαρκτό ως ενα απο τα κοινωνικο/πολιτικά θαύματα στην σύνολη ιστορια της ανθρωποτητας...

    ...σπουδαια παρακαταθηκη, και όχι μονο ως πεδίο μελέτης για το μέλλον αλλά κυρίως ως πεδίο διατήρησης τζαι της ιστορικης μνημης: εφκαλαμεν την μια φορα την γλωσσα μας του καπιταλισμου αρα μπορουμεν να το ξανακαμουμε...

    ...οπως προειπα ο εχθρός του ανθρωπου εν ο φοβος όχι η αγνοια....με το να μαθεις εν γινεσαι αυτοματα ικανος να πραξεις....χρειαζεται το παραδειγμα των λαων ως ικανων για μιαν νικη - εστω στα πλαισια της εποχης τους ή της χώρας τους - πολλα παραπανω απο την ιδεα οτι ως προσωπικες συνειδησεις θα μαθουμεν μιαν αληθκεια...

    ...πολλοι θελησαν να αποστερησουν απο τον κοσμο το αισθημα οτι μπορει να ειναι ξανα νικητης για την δικη του υποθεση, στα σημερινα δεδομενα...

    το να νικησεις το φοβο βεβαια ξεκινα απο τον τροπο που μιλας, που συναναστρεφεσαι, που πραττεις ως ατομο τζαι καποια στιγμη περνα τζαι στον τροπο που κοινωνικοποιείσαι...

    το βασικό "δογμα" ενος κομμουνιστη ειναι να μεν δεχεται να εξουσιαζει κανενα ουτε να εξουσιαζεται απο κανενα...αλλα τουτον που καποιοι το λεν τζαι "κομμουνιστικό ήθος"...δηλαδη την κοινωνική αξιοπρεπεια τζαι ελευθερία...εν κατι που δύσκολα πολλα κτιζεις επι καπιταλισμου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. άρα μεν αρχισεις που ενα δόγμα...ότι ο υπαρκτος ήταν το αλφα ή ήταν το βητα...πολλα απλα γιατί, ακόμα ειμαστε στον προλογο για να αντιληφθουμεν να ερμηνευσουμεν τζαι να αξιολογησουμεν πραγματικά τον αιωνα που επερασεν...το ιδιον ισχυει τζαι για τα κομμουνιστικα κινήματα του 20ου αιωνα...

    ας πουμεν ο Στάλιν - για να πω το πιο τρανταχτο παραδειγμα - εν ακομα ανεξερευνητο πεδιο εν πολλοις...

    φυσικα ξερω πως οι πιο πολλοι που μας ξεκινουν απο τον φοβο....φοβος ειναι να εσιεις απο τα πριν μιαν αποψη για να εισαι σέιφ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Απαντήσεις
    1. θυμουμαι οταν ακόμα είχα λεφτά για να ταξιδεύκω, διότι τωρά εν έχω - ελευθερη διακίνηση λαλει σου μετά....- καποια στιγμή εβαρέθηκα να βλέπω την ίδια εικόνα βιβλίου....δηλαδή να πηαίνω σε ξενοδοχεία τζαι παντού όπου επήαινα να εβρισκα μες το κομοδίνο παντα και παντου τη βίβλο...

      έτσι τζαι εγώ αποφάσισα να έχω πάντα και παντού τα δικά μου βιβλία στο δικό μου κομοδίνο - κάτι σαν τη βίβλο δηλαδη που εν πρέπει να λείπει από τον χώρο της προσωπικής ανάπαυσης...

      ο σαραμάγκου - που ξέρω πως τον αγαπάς πολλά - είναι ένα απο τα κομμάτια και της δικής μου προσωπικής βίβλου...

      Διαγραφή
  7. "εφκαλαμεν την μια φορα την γλωσσα μας του καπιταλισμου αρα μπορουμεν να το ξανακαμουμε..." - αυτό είναι τόσο αλήθινό όσο και η πραγματικότητα. Γιατί αυτό που λές είναι η πραγματικότητα. Γιατί η πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να είναι τέτοια πέραν της ιστορικότητάς της. Υπάρχει σημαντικό πρόβλημα του ιστορικού χρόνου εν καπιταλισμώ, σαν να είναι δηλαδή η ιστορία κάτι άλλο από την πραγματικότητα, το σήμερα, το χθές και το αύριο. Το ότι λέμε ιστορία και νομίζουμε ότι είναι κάτι που πέρασε είναι ήδη άστοχο, άτοπο, άχρονο. Είναι αναχρονιστικό να μιλάμε για ιστορία και να νομίζουμε ότι είναι το παρελθόν όσο είναι αναχρονιστικό να μιλάμε για το αν φόραγε ρολόι ο Ηράκλειτος. Ο αναχρονισμός, βεβιασμένα μπορεί και να με συγχωρείς, να είναι ο πανικός του χρόνου μπροστα στο φόβο της ιστορικότητας. Ο καπιταλισμός είναι ένας τέτοιος φόβος. Καταφέρνει να σβήνει με εκπληκτικό χρόνο ρολογιού, ποιοτικό χρόνο ιστορικότητας. Το "προχωράμε μπροστά" ή το "κοιτάμε μπροστά" ή ακόμα και το "τα αφήνουμε όλα πίσω" είναι εκφράσεις πανικού γιατί μάλλον μια ματιά ξέφυγε να κοιτάει αυτό που σέρνεται.
    Να με συγχωρείς αν έχω φλυαρήσει. Συνέχισε την καλή δουλειά.
    fristuti

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ευχαριστώ. εξαιρετικό σχόλιο. όπως όλα, έστω λίγα σχόλια, που αφήνεις εδώ.

      Διαγραφή