"Το ευρώ θέλουμε κι ας τρώγωμεν πέτρες" - Δείγματα αναλύσεων.

Δείγμα 1ο

Το Κυπριακό έγκλημα

του Μιχάλη Παπαπέτρου
2.4.2013

Η θύελλα που σάρωσε την Κύπρο στις 15 του Μάρτη του 2013 δεν θα πρεπε να είναι κεραυνός εν αιθρία. Για όποιον είχε στοιχειώδη παρατηρητικότητα και κρίση, τα πράγματα βοούσαν τουλάχιστον τα τελευταία δύο χρόνια. Να θυμηθούμε ότι η Κύπρος εδώ και δύο χρόνια, από τις αρχές του 2011 βρίσκεται εκτός αγορών. Και την ίδια στιγμή δεν σύνηψε οποιαδήποτε δανειακή σύμβαση για να εξασφαλίσει την χρηματοδότηση της χώρας. Οι ευθύνες της διακυβέρνησης Χριστόφια είναι συντριπτικές και ασήκωτες. Δημιούργησε ο Χριστόφιας την εντύπωση ότι δεν είχε συναίσθηση της τραγωδίας που εξελισσόταν. Δεν μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά πως, σε συνθήκες ύφεσης 2% και 3%, προχωρούσε σε οριζόντια αύξηση (χωρίς εισοδηματικά κριτήρια) μισθών και οφελημάτων κατά 6% διογκώνοντας το πρόβλημα.

Είναι ακατανόητο πως, ενώ, όπως ομολογούν τώρα μέσον του εκλεχτού τους Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκου Δημητριάδη, γνώριζαν τουλάχιστον εδώ και ένα χρόνο ότι η Λαϊκή Τράπεζα είχε πτωχεύσει, την συντηρούσαν στον αναπνευστήρα, με αποτέλεσμα στο διάστημα από τον Οκτώβρη του 2011 μέχρι τον Μάρτη του 2013 να δημιουργήσει επιπρόσθετες οφειλές στον ELA ύψους 9,5 δισεκατομμυρίων. Είναι ακατανόητο πως, αντί να σταματήσουν την αιμορραγία και την καταστροφή, αναλώνονταν σε «ηρωικές» κραυγές και ψευδοπατριωτισμούς, για τον δήθεν άκαμπτο αγωνιστή Χριστόφια, που ήξερε να λέει ΟΧΙ στην Τρόικα. Στην ουσία εκείνο που έκαναν ήταν να σπρώχνουν τα πράγματα, έτσι που να τα φορτώσουν στην επόμενη Κυβέρνηση, όχι πως η τελευταία, έστω κι αν κυβερνά 30 μέρες, απέφυγε τα σοβαρά λάθη. Γιατί συνειδητοποιώντας την λαϊκή κατακραυγή, ούτε διανοήθηκαν σε νέα υποψηφιότητα Χριστόφια, κάτι που στην πολιτική ιστορία της Κύπρου δεν έχει ξαναγίνει, δηλαδή απερχόμενος Πρόεδρος να μην ξαναδιεκδικήσει την Προεδρία.

Και όταν ξέσπασε η θύελλα, όταν η Τρόικα πρότεινε κούρεμα των καταθέσεων κατά 9,9%, η Κυπριακή Βουλή, χωρίς ούτε μια ψήφο εναντίον (όλοι κατά και ο ΔΗΣΥ αποχή) απέρριψε την πρόταση προτάσσοντας ένα ηρωικό ΟΧΙ, ανάλογο με εκείνο του 2004 που απέρριψε το Σχέδιο Ανάν. Ήταν τότε που οι ανεγκέφαλοι του πολιτικού κατεστημένου άκουγαν επαίνους και μπράβο από τους ομογάλακτους τους της Αθήνας και από τα πρόβατα των κομματικών ακροατηρίων, που συνεπή στην παράδοση, αρνούνται να σκεφτούν και να δουν δύο μέτρα πέρα από την μύτη τους. Είναι εκπληκτικό ότι δημοσκόπηση γνωστής εταιρείας στην Ελλάδα στις 31 Μαρτίου δείχνει το 72% των Ελλήνων να προτιμούν την άτακτη χρεοκοπία της Κύπρου, παρά να έλεγε η Κυπριακή Βουλή ναι την πρόταση της Τρόικα για κούρεμα 9,9%. Ακόμα και οι πιο έντονοι επικριτές της απόφασης της Βουλής, δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι οι έντιμοι κύριοι βουλευτές λέγοντας το ηρωικό ΟΧΙ, δεν είχαν στο μυαλό τους κανένα εναλλακτικό σχέδιο. Και είχαν το θράσος εκ των υστέρων να ισχυρίζονται ότι δεν ήταν δική τους δουλειά να έχουν Σχέδιο Β. Βεβαίως. Δική τους δουλειά είναι να κατεδαφίζουν κάθε ρεαλιστική λύση που προσφέρει διέξοδο, κι όποιον πάρει ο χάρος.

Δεν πέρασαν πάνω από 48 ώρες και οι υπερπατριώτες της Βουλής αναγκάστηκαν να γλύψουν εκεί που ξέρασαν. Και με νέα απόφαση άνοιξαν την πόρτα για κούρεμα 60% και ουσιαστική κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου.

Και, βεβαίως, όταν τρίφτηκε η μούρη τους, θα πρεπε να ανακαλύψουν νέες επάλξεις για νέους ανένδοτους αγώνες. Έξω από το Ευρώ, φωνάζουν πολλοί. Έξω από την Τρόικα, αλλά μέσα στο Ευρώ!! , μας λέει ο κ. Άντρος Κυπριανού του ΑΚΕΛ. Κι όταν τον ρωτάμε πως γίνεται αυτό, δεν μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει εμάς τους ανίδεους και σφυρίζει αδιάφορα. Εάν η Κύπρος αποτολμήσει τέτοιο ρεσάλτο, τότε θα έχουμε την Ολοκληρωτική και την Οριστική καταστροφή. Με την Κυπριακή λίρα υποτιμημένη βάναυσα, με τα χρέη μας να πολλαπλασιαστούν σε μια νύκτα λόγω της ανατίμησης του Ευρώ και με τις εισαγωγές νάναι πανάκριβες ακόμα και για τα είδη πρώτης ανάγκης, θα οδηγηθούμε σε συνθήκες μεσοπολέμου. Εκτός αν η έγνοια είναι τα συμφέροντα κάποιων εισαγωγέων που θα θησαυρίσουν με την επιστροφή στη λίρα. Και, ασφαλώς, η έξοδος από το Ευρώ δεν είναι μόνον μια οικονομική απόφαση. Οι πολιτικές προεκτάσεις είναι πασιφανείς και για τους πιο αδαείς, ιδιαίτερα τώρα που μετά από 3 αιώνες πείστηκαν και οι πιο αφελείς, ότι δεν υπάρχει κανένας Μόσκοβος για να μας σώσει και πως από μηχανής θεοί, σ΄ ένα κόσμο στυγνών συμφερόντων, δεν υπάρχουν.

Μια τέτοια κίνηση θα συνιστούσε πήδημα στο κενό, στην πλήρη απομόνωση. Και τότε οι κίνδυνοι και για το φυσικό αέριο και για το κυπριακό θα είναι εφιαλτικοί.

Το προχθεσινό ΟΧΙ της Κυπριακής Βουλής αποτελεί την αντανάκλαση μιας νοοτροπίας που κυριαρχεί στην Κύπρο (και την Ελλάδα) τουλάχιστον από το 2003 όταν το ΑΚΕΛ ανάστησε πολιτικά ότι πιο ακραίο εθνικιστικό και σωβινιστικό υπήρχε στην Κύπρο, με την ανάδειξη του Τάσσου Παπαδόπουλου στην Προεδρία. Από τότε τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους. Οι αποφάσεις δεν ήταν προϊόν στάθμισης των ισοζυγίων, των συμφερόντων και των δυνατοτήτων. Κυρίαρχος ήταν ο μαξιμαλισμός, ο εθνικισμός και οι ακρότητες. Έτσι τόσο ο ενταφιασμός του Σχεδίου Ανάν, όσο και το τωρινό ΟΧΙ της Κυπριακής βουλής είναι οι καρποί της ίδιας πολιτικής νοοτροπίας, που μέσα από ψευδοπατριωτισμούς και βερμπαλισμούς μας οδηγεί από το ένα αδιέξοδο στο άλλο.

Δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία πως οι κυρίαρχες δυνάμεις στο Eurogroup επέβαλαν την θέληση τους. Όλοι οι υπόλοιποι του ευρωπαϊκού νότου, έσπευσαν να συμμορφωθούν. Ακόμα και η Ελλάδα δεν άνοιξε το στόμα της να πει δυο λόγια συμπαράστασης μέσα στην δραματική συνεδρία. Έστω για να δώσει μια ανάσα στην Κυπριακή αντιπροσωπεία. Η Κύπρος έχει τεράστιες ευθύνες για όσα έπαθε. Δεν παύει, όμως, να είναι γεγονός ότι αν η Κύπρος δεν συναινούσε στο κούρεμα των Ελληνικών ομολόγων θα γλύτωνε ζημιά 5 δις. Αυτό το ποσό, πλέον τα 4,5 δις του παρατραβήγματος από την ELA που αφορούσε τα υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών στην Αθήνα και τα οποία ανέλαβε η Κύπρος, δηλαδή ένα συνολικό ποσό €9,5 δις ήταν αρκετό για να αποφύγει η Κύπρος την χρεοκοπία. Γιατί πραγματικά έπρεπε να δοθούν στον κ. Σάλα τα κυπριακά υποκαταστήματα ανακεφαλαιοποιημένα και χωρίς ανοίγματα στον ELA, χωρίς ο ίδιος να συνδράμει; Ή μήπως είναι τυχαία η αύξηση της μετοχής της Τράπεζας Πειραιώς στο Χρηματιστήριο Αθηνών κατά 22%, την πρώτη μέρα που της δόθηκαν τα υποκαταστήματα; Κανένας δεν μπορεί να παραγνωρίσει την δύσκολη θέση της Ελλάδας. Όμως, έστω και για το θεαθήναι, κάποιες κινήσεις έπρεπε να γίνουν.

Έχω την άποψη πως ότι έγινε στην Κύπρο αποτελεί την αρχή και την μέθοδο για αντιμετώπιση των προβλημάτων όλων των ευρωπαϊκών τραπεζών. Από το 2014 η ΕΚΤ θα προχωρεί σε απ΄ ευθείας ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών, χωρίς επιβάρυνση των προϋπολογισμών των αντιστοίχων χωρών. Μου φαίνεται ότι η Γερμανία, που, σε τέτοια περίπτωση, θα υποστεί το κύριο βάρος, αποφάσισε μέχρι το 2014 να καθαρίσει το γήπεδο και να ανακεφαλαιοποιήσει με κούρεμα καταθέσεων όλες τις προβληματικές τράπεζες, έτσι που να αποφύγει η ίδια τον κίνδυνο. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν την ορθότητα του συλλογισμού, αλλά οι δηλώσεις που ξεφεύγουν από κάποιους, ότι η Κύπρος αποτελεί συνταγή και για άλλους, τον ενισχύουν.

Είμαι σίγουρος πως η Κύπρος τελικά θα επιζήσει. Έστω και με πολύ πόνο και πολλές στερήσεις. Το ζητούμενο είναι να μην ξανακάνουμε τέτοια εγκληματικά λάθη. Να μάθουμε από τα λάθη μας. Και να αναπτύξουμε μηχανισμούς, έτσι που η κάθε μετριότητα που αναρριχάται στην εξουσία, με όπλο τον λαϊκισμό, να μην μπορεί να καταστρέφει μια ολόκληρη χώρα και ένα ολόκληρο λαό.


Δείγμα 2ο

Μνημόνιο και Ιερές Αγελάδες

Δεν διαφωνεί κανείς, ούτε καν το Eurogroup, ότι τα μέτρα που επιβάλλονται τώρα στην κυπριακή οικονομία θα τη βυθίσουν σε μια κυριολεχτικά πρωτοφανή ύφεση.  Πρόκειται για ένα σοκ τεραστίων διαστάσεων που καταστρέφει εν ριπή οφθαλμού ένα ολόκληρο μοντέλο ανάπτυξης μιας οικονομίας υπηρεσιών, που το κυριότερο εξαγωγικό της προϊόν είναι πρώτα οι υπηρεσίες (τραπεζικές, νομικές, λογιστικές κ.λπ.) σε ξένες επιχειρήσεις και μετά οι υπηρεσίες στους ξένους περιηγητές.

Ωστόσο, το ίδιο το Eurogroup, στην προσπάθειά του να χειριστεί «πρωτότυπα» την κυπριακή κρίση, θυσίασε στο βωμό της τουλάχιστον δύο ιερές αγελάδες: Το απαραβίαστο της ατομικής ιδιοκτησίας με το «κούρεμα» καταθέσεων και την ελευθερία στη διακίνηση κεφαλαίων με τις περιοριστικές ρυθμίσεις που δεν αφορούν μόνο στη διεθνή διακίνηση.  Δημιούργησε έτσι ένα θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει την εφαρμογή εναλλακτικών οικονομικών πολιτικών με στόχο τη μείωση της ύφεσης και των επιπτώσεων της στους μισθούς, τις συντάξεις, το ποσοστό απασχόλησης και το «κοινωνικό κράτος».  

Η προκαταρτική συμφωνία τρόικας και κυβέρνησης Χριστόφια προέβλεπε δάνειο μέχρι και €17,5 δισ.  Ωστόσο, οι ανάγκες της κυπριακής οικονομίας καλύπτονται με ένα πολύ χαμηλότερο ποσό.  Με το χειρότερο δυνατό σενάριο ύφεσης στην κυπριακή οικονομία, οι κυπριακές τράπεζες χρειάζονται κοντά στα €10 δισ. σύμφωνα με το διεθνή οίκο αξιολόγησης.  Άλλα €6 δισ. προβλέπονται για ανανέωση των ήδη υφιστάμενων ομολόγων δημοσίου που θα λήξουν την προσεχή περίοδο (δεδομένου ότι οι αγορές αρνούνται να τα’ ανανεώσουν) και €1,5 δισ. για τις άμεσες ανάγκες χρηματοδότησης του κράτους.  Έτσι συμπληρώνονται τα €17,5 δισ.

Στην πραγματικότητα, οι ανάγκες της κυπριακής οικονομίας δεν ξεπερνούν σε καμία περίπτωση τα €10-12 δισ., πρώτον γιατί οι ανάγκες των τραπεζών είναι σαφώς υπερτιμημένες από το διεθνή οίκο και την τρόικα και δεύτερον γιατί τα €6 δισ. για αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους, αν δεν εκλείψουν μόλις εξυγιανθεί το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, μπορεί να τύχουν πιο λεπτού χειρισμού: Το €1,5 δισ. ομολόγων που λήγουν τον Ιούνιο είναι εξωτερικό χρέος και πρέπει να πληρωθεί αν δεν επιτευχθεί συμφωνία ανανέωσης με τους δανειστές.  Το υπόλοιπο ποσό του εσωτερικού δανεισμού μπορεί ν’ ανανεωθεί υποχρεωτικά.  Σε αντίθεση με το ελληνικό δημόσιο χρέος, το κυπριακό παραμένει ακόμη και τώρα (ως ποσοστό του ΑΕΠ) πολύ κάτω από τον μέσο όρο στην ευρωζώνη.

Αυτά τα €10-12 δισ. μπορούν να εξασφαλιστούν εν μία νυχτί χωρίς μνημόνιο και δανειακή σύμβαση, τρόικα και πολιτικές λιτότητας, διαμέσου του εσωτερικού, υποχρεωτικού δανεισμού.  Οι καταθέσεις στην Κύπρο φθάνουν αυτή τη στιγμή τα €67 δισ., εκ των οποίων λιγότερο από τα μισά (γύρω στα €30) αντιστοιχούν σε καταθέσεις κάτω των €100.000.  Θα μπορούσε λοιπόν η κυπριακή κυβέρνηση ν’ αποφύγει το κούρεμα των καταθέσεων κάτω από €100.000 για να σεβαστεί και τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία και να χρησιμοποιήσει, κατά μέσο όρο, το 30-35% των υπόλοιπων μεγάλων καταθέσεων όλων των τραπεζικών ιδρυμάτων για εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και για υποχρεωτικό δανεισμό στο κράτος.  Το ποσοστό της υποχρεωτικής απομείωσης των καταθέσεων θα μπορούσε να οριστεί με κλιμακωτό τρόπο ανάλογα με το ύψος της κατάθεσης και να εξαιρεθούν απ’ αυτό ταμεία προνοίας συντάξεων και δημόσιων οργανισμών.  Ένα μέρος από τα χρήματα της απομείωσης, ας πούμε αυτό των πιο μεγάλων καταθέσεων, θα μπορούσε αντιστοιχηθεί με τα επισφαλή δάνεια και τις υποθήκες τους που θα παραχωρηθούν σε ένα ιδιωτικό οργανισμό διαχείρισής τους με κρατική εποπτεία.  Δηλαδή θα δοθούν μετοχές αυτού του οργανισμού στους καταθέτες ανάλογα με το ποσό του κουρέματος.  Δημιουργείται δηλαδή μια ενιαία «κακή τράπεζα» για να περιλάβει όλα τα επισφαλή δάνεια και τις διασφαλίσεις τους.  Αμέσως προκύπτει ένα υγιές τραπεζικό σύστημα χωρίς επισφάλειες και σύντομα με διαθέσιμη ρευστότητα από τους τόκους που θα εξοικονομούνται από τις καταθέσεις.  

Ένα άλλο μέρος από αυτά τα χρήματα θα θεωρηθεί «υποχρεωτικός», εσωτερικός δανεισμός του κράτους με αντίκρισμα ομόλογα φυσικού αερίου, έτσι που να μην χρειαστούν περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών παροχών.

Παράλληλα, θα πρέπει να περιοριστεί περαιτέρω το μέγεθος του χρηματοπιστωτικού συστήματος με την εκποίηση όλων των τραπεζικών παραστημάτων στο εξωτερικό σε τιμές λιγότερο εξευτελιστικές από τις «ελληνικές».

Επιβάλλεται εθνικοποίηση των προβληματικών τραπεζών, δηλαδή σε ένα πρώτο στάδιο της Λαϊκής και της Τράπεζας Κύπρου που δέχθηκαν ήδη κρατική στήριξη, και αναδιάρθρωσή τους σε μια ενιαία, κρατική τράπεζα.  Μόνο έτσι είναι δυνατό ν’ αποκτήσουν ξανά την αξιοπιστία τους.  Το κράτος έχει πολύ πιο πολλά μέσα για ν’ αντέξει τους κραδασμούς και να εγγυηθεί την επιβίωση του τραπεζικού συστήματος και την ομαλή λειτουργία του.  Ας μην ξεχνάμε ότι το 2008-2009, η Αγγλία διαχειρίστηκε (αποτελεσματικά) την τραπεζική της κρίση μέσω της εθνικοποίησης.  Επιβάλλονται ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές στην οργανωτική δομή των τραπεζών που να περιλαμβάνουν απομάκρυνση και τιμωρία των ηγετικών στελεχών τους που ευθύνονται για την κρίση.  Αυτή η τιμωρία επιβάλλεται όχι για ικανοποίηση (κατανοητών) εκδικητικών διαθέσεων, αλλά για ν’ αποκατασταθούν το ταχύτερο τα «συναλλαχτικά ήθη», που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της οικονομικής σταθερότητας.

Η νέα εθνική τράπεζα της Κύπρου θα πρέπει να λειτουργήσει με κριτήριο όχι το άμεσο κέρδος και την κερδοσκοπία, αλλά με κριτήριο την οικονομική ανάπτυξη στα πλαίσια ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου.  Μια νέα πολιτική χαμηλών επιτοκίων είναι πρωταρχικής σημασίας τόσο για την επιβίωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όσο και για τη βιωσιμότητα των ιδιωτικών προς το παρόν ακόμη ασφαλών δανείων των οποίων η βιωσιμότητα θα κινδυνεύσει λόγω της ύφεσης.

Ο ELA έχει ήδη σχεδόν εξαντλήσει το όριο των €10 δισ. που προβλέπεται για την Κύπρο.  Ωστόσο, με την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και τους περιορισμούς στην διακίνηση κεφαλαίων δεν θα χρειαστεί ιδιαίτερη ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος με νέα ρευστότητα.  Η ΕΚΤ δεν έχει κανένα απολύτως λόγο ν’ αρνηθεί στην Κύπρο μια προσωρινή επέκταση του ορίου του ELA.

 Άλλωστε, σε διπλωματικό επίπεδο, θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε μια εκστρατεία που να εξηγεί ότι φορτώνεται στην Κυπριακή Δημοκρατία ένα «απεχθές χρέος» τουλάχιστον €10 δισ.  Πρόκειται για τα €5,5 δισ. του ELA που στήριξαν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα μέσω των παραρτημάτων κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα: Πέραν από τη νομική πτυχή του θέματος που σίγουρα δεν βοηθά, υπάρχει και μια ουσία που πρέπει και μπορεί να αξιοποιηθεί σε διπλωματικό επίπεδο.  Πρόκειται επίσης για τα €4,5 δισ. ζημίας λόγω του κουρέματος του ελληνικού, δημόσιου χρέους: Δεν είναι ούτε λογικό, ούτε ηθικά ορθό να χάνει μια μικρή χώρα το 25% του ΑΕΠ της λόγω μιας ευρωπαϊκής απόφασης, έστω και αν συμμετείχε σ’ αυτήν.  Η κυπριακή οικονομία δέχτηκε ένα ασύμμετρο σοκ το οποίο θα έπρεπε να τύχει ειδικής μεταχείρισης.    

Με την αξιοποίηση των τραπεζικών καταθέσεων εξασφαλίζονται οι άμεσες ανάγκες χρηματοδότησης των τραπεζών και του κράτους.  Χρειάζεται όμως ν’ αυξηθούν τα δημόσια έσοδα ούτως ώστε να προσεγγίσουν ως ποσοστό του ΑΕΠ το μέσο όρο της ευρωζώνης (υστερούν περίπου κατά 4 μονάδες).  Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τα πιο κάτω μέτρα που εν μέρει επιβάλλονται και τώρα από το Εurogroup:

Α. Αύξηση του εταιρικού φόρου από το 10% στο 12,5% σε πρώτη φάση. Αυτή η μικρή αύξηση ελάχιστα θα επηρεάσει τις δραστηριότητες των ξένων εταιριών στην Κύπρο, αλλά θα αποφέρει €150-200 εκ. το χρόνο και περισσότερα όταν το ΑΕΠ επανέλθει στα φυσιολογικά του υψηλά επίπεδα αύξησης.

Β. Ν’ αυξηθεί ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής σε εισοδήματα π.χ άνω των €50.000.

Γ. Αύξηση του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας μόνο για τη μεγάλη ιδιοκτησία με κλιμακωτούς συντελεστές.

Δ. Συμπερίληψη της εκκλησίας στο φορολογικό πακέτο χωρίς καμιά ευνοϊκή μεταχείριση και δήμευση εκκλησιαστικής γης, ως μέτρο αναδρομικής φορολογικής επιβάρυνσης.  Η δημευμένη εκκλησιαστική γη θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως διασφάλιση για εξασφάλιση εξωτερικού δανείου για ένα ταμείο κοινωνικής αλληλεγγύης με στόχο να αμβλυνθούν οι κοινωνικές συνέπειες της κρίσης στα πιο ευάλωτα στρώματα.     

Ε. Αύξηση του φόρου πολυτελείας σε εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα, όπως π.χ. σε αυτοκίνητα πάνω από 1600 κυβικά.  Κάτι τέτοιο θα συνέβαλλε και στην εξοικονόμηση ενέργειας που επίσης είναι εισαγόμενη.

Δ. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να είμαστε αντίθετοι στην επιβολή κάποιου μικρού τέλους στις κερδοσκοπικού χαρακτήρα χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.  Η φορολόγηση των καταθέσεων εμπίπτει στο ευρύτερο πλαίσιο συμβολής του πλούτου και των ψηλών εισοδημάτων στην αντιμετώπιση της κρίσης.

Με την πιο πάνω σειρά μέτρων η Κύπρος δεν χρειάζεται μνημόνιο γιατί και οι άμεσες ανάγκες χρηματοδότησης καλύπτονται και το δημοσιονομικό πλαίσιο τίθεται σε μια πιο δίκαιη, ισορροπημένη και ορθολογική βάση.  Αξίζει ν’ αναφερθεί ότι αυτή τη στιγμή, λόγω της ύφεσης, το εξωτερικό εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών είναι θετικό στην Κύπρο, άρα δεν χρειάζεται (άλλη) νομισματική υποτίμηση: Το «κυπριακό» ευρώ είναι ήδη άτυπα υποτιμημένο γιατί αν θέλω να επενδύσω €100 στην Κύπρο που έχω στο εξωτερικό, εύκολα βρίσκω κάποιον να μου τα δώσει στην Κύπρο έναντι €70 ή €80 που θα πάρει από μένα στο εξωτερικό.  Ας μην ξεχνούμε επίσης ότι μια ενδεχόμενη άταχτη έξοδος από το ευρώ και ανεξέλεγκτη υποτίμηση της κυπριακής λίρας σημαίνει άμεση, κατακόρυφη πτώση του βιοτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων και δεν θα οδηγήσει, λόγω της δομής της οικονομίας, σε σημαντική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.  Η οικονομία της Κύπρου χρειάζεται στροφή προς παραγωγικές δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας και ριζική μεταρρύθμιση των κρατικών μηχανισμών προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης και του κοινωνικού κράτους.

Οι πιο πάνω ιδέες εμπνέονται από το Ισλανδικό μοντέλο διαχείρισης της κρίσης που προσαρμόζεται σε συνθήκες νομισματικής ένωσης: Αν δεν μειώσουμε το «κοινωνικό κεκτημένο» και «εξάγουμε» μέρος της κρίσης με στοχευμένο άλλα όχι «ρατσιστικό κούρεμα» καταθέσεων, αν απαξιώσουμε κυρίως μη παραγωγικό κεφάλαιο, θα μειώσουμε όσο το δυνατό λιγότερο την εγχώρια ζήτηση και θ’ αποφύγουμε ένα φαύλο κύκλο εσωτερικής υποτίμησης κατά το ελληνικό πρότυπο.  Δεν έχουμε τη βιομηχανική υποδομή της Ιρλανδίας για ν’ ανακάμψουμε εντός μνημονίου σχετικά γρήγορα, έχουμε όμως την ευελιξία της μικρής οικονομίας όπως και η Ισλανδία.

Το μνημόνιο έχει άλλωστε ένα κόστος πέραν από τους «τόκους» του και είναι άκρως αμφίβολο αν τα νομοσχέδια που προϋποθέτει (π.χ. για τις ιδιωτικοποιήσεις ημικρατικών οργανισμών) θα «περνούν» αβίαστα από τη βουλή και τους άμεσα ή έμμεσα επηρεαζόμενους.  Η απεμπλοκή από το μνημόνιο δεν σημαίνει μόνο αποκατάσταση της αξιοπρέπειας του κυπριακού λαού.  Ίσως να σημαίνει και διάσωση των εισοδημάτων του φυσικού αερίου που τώρα κινδυνεύει να καεί ως εξυπηρέτηση χρέους.    

Σταύρος Τομπάζος

Πανεπιστήμιο Κύπρου

Δείγμα 3ο

ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΔΡ. ΣΤΕΛΙΟ ΠΛΑΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ:Όποια και να είναι η πορεία που θα ακολουθήσουμε τελικά σε σχέση με την Τρόικα ή/και το ευρώ, είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε το τσουνάμι των επιπτώσεων ενός τραπεζικού συστήματος που βίαια έχουν πετσοκόψει και ακυρώσει. Μιας κοινωνίας που θα δει τους ανέργους να πολλαπλασιάζονται. Μιας πολιτείας που δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει το σύστημα να στραφεί κατά των πολιτών της.

Γι’ αυτό, πρέπει να βρεθούν άμεσες λύσεις ΕΔΩ και ΤΩΡΑ. Λύσεις επιμερισμού του κόστους και περισσότερης κοινωνική δικαιοσύνης και αλληλεγγύης στην προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας.

Με βάση τα νέα δεδομένα στην οικονομία μας, εισηγούμαι:

1) Τη δημιουργία μιας υπερκομματικής επιτελικής Κυπριακής ομάδας προγραμματισμού της οικονομίας με σκοπό την ορθή επανεκκίνησή της, με έντονο το κοινωνικό στοιχείο. Αυτό δεν πρέπει να αφορά μόνο στις επιχειρήσεις αλλά και στην καταπολέμηση της φτώχειας, και δίκαιου επιμερισμού του κόστους ανάλογα με τις δυνατότητες ενός εκάστου.

2) Καθυστέρηση στην όποια διαδικασία εκποίησης ακινήτων αφορούν οικιστικά ακίνητα. Αυτό μπορεί να γίνει για παράδειγμα μέσα από την κρατικοποίηση μέρους της διαδικασίας.

3) Την άμεση μείωση των επιτοκίων δανεισμού προς τις επιχειρήσεις και νοικοκυριά ή/και την αναδιάρθρωσή τους με σκοπό την επιβίωσή τους.

4) Καθυστέρηση στην επιβολή των μέτρων εξυγίανσης των δυο τραπεζών, με σκοπό την ομαλότερη επανένταξη του νέου σχήματος στην οικονομία, αλλά και το μικρότερο δυνατό κούρεμα καταθέσεων. Ακόμη και εάν σημαίνει εβδομάδες ή/και μήνες. Σαφέστατα είναι καλύτερο για κάποιο να παγοποιηθούν τα χρήματά του παρά να τα χάσει.

5) Σε σχέση με αυτό, Δημιουργία Εταιρεία Διαχείρισης Ακινήτων που αφορά στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια όπου οι καταθέτες που έχουν «κουρευτεί» από την όποια τράπεζα να καθίστανται μέτοχοι σε αυτό τον οργανισμό και να δίνεται η δυνατότητα επανάκτησης των χρημάτων τους σε μερικά χρόνια. Επίσης η διαδικασία να είναι μακρά ούτως ώστε να μην δημιουργηθούν συνθήκες κατάρρευσης της αγοράς ακινήτων.

6) Άρση αυτής της μεροληπτικής, κοινωνικά και οικονομικά απαράδεκτης διάκρισης υπέρ του κράτους, των δήμων και των πανεπιστημίων στη διαδικασία «κουρέματος». Αυτό ανεβάζει το ποσοστό του «κουρέματος» και στερείται λογικής και νομιμότητας. Εξαίρεση εδώ, για ευνόητους λόγους να αποτελέσουν τα Ταμεία Προνοίας μόνο. Ας μην ξεχνάμε ότι το κράτος θα πάρει και τα 10 δις από την Τρόικα. Άρα δεν υπάρχει κανένας ουσιαστικός λόγος για αυτή τη διάκριση.

7) Άνοιγμα άμεσα όλων των θυγατρικών και παραρτημάτων ξένων τραπεζών, αφού υπάρχει επαρκής ρευστότητα από τις μητρικές τους τράπεζες με σκοπό την επανεκκίνηση της οικονομίας το συντομότερο. Αλλά επ’ ουδενί χρήση ELA για το όποιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα σε όλη αυτή τη διαδικασία. Να ανοίξουν μόνο όσα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να αντέξουν την όποια αρχική φυγή κεφαλαίων. Και υπάρχουν αρκετά. Αλλιώς ενυπάρχει ο κίνδυνος το σύστημα ποτέ να μην ανοίξει με ευρώ!

8) Η λειτουργία του Ταμείου Αλληλεγγύης και Ανάπτυξης το συντομότερο. Αλλά αυτό να συγκεκριμενοποιηθεί όσον αφορά στον τρόπο λειτουργίας του, και μακριά από κομματικοποίηση ή/και πολιτικοποίηση του Ταμείου αυτού! Ο σκοπός του πρέπει να είναι η κοινωνική αλληλεγγύη και η δημιουργία συνθηκών ομαλότητας και ανάπτυξης. Εκεί να εισρέουν και όλα τα έσοδα από το Φυσικό Αέριο, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων από τις υπογραφές των σχετικών συμβολαίων.

9) Επιβολή σημαντικού φόρου πολυτελείας και υπερπολυτελείας τόσο σε επαύλεις, μεγάλες οικιστικές μονάδες όσο και αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, γιότ αλλά και άλλα είδη πολυτελείας. Αυτά τα έσοδα να ενισχύσουν το Ταμείο Αλληλεγγύης.

10) Άμεση επιβολή του τεκμήριου διαβίωσης και συσχέτισή του με τις φορολογικές δηλώσεις, με σκοπό να εμποδίσουμε καταστάσεις επιδεικτικού πλούτου, με έντονες κοινωνικές επιπτώσεις, αλλά και πάταξη της φοροδιαφυγής.

11) Επιβολή φορολογίας της τάξης του 15% μέχρι και 30% σε κεφάλαια κυπρίων αλλά και εταιρειών με κύπριους τελικούς δικαιούχους που βρίσκονται στο εξωτερικό και εκτός κυπριακού τραπεζικού συστήματος. Και φυσικά αυτό να εφαρμοστεί, προτού ο κόσμος χάσει τις περιουσίες του και οι όποιοι μεγαλοκαρχαρίες έχουν φυγαδεύσει τα χρήματά τους στο εξωτερικό επιχειρήσουν να πάρουν τα σπίτια μας και το μέλλον μας σε εξευτελιστικές τιμές! Επίσης, αυτά τα έσοδα να ενισχύσουν το Ταμείο Αλληλεγγύης.

12) Σημαντική μείωση ή/και ακύρωση όλων των επιδομάτων για αλλοδαπούς

13) Ακύρωση όλων των επιδομάτων και διευκολύνσεων για όλους τους Κύπριους και ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι δεν έχουν φορολογικό φάκελο στη Δημοκρατία, με βάση ένα νέο Δίκαιο της Ανάγκης. Και ναι! Αυτό αφορά και τους συμπατριώτες μας τους Τουρκοκυπρίους.

14) Πρακτική προετοιμασία για το σενάριο εξόδου μας από την ευρωζώνη. Υπενθυμίζω ότι αυτό μπορεί να μην είναι δική μας επιλογή ή/και να αφορά μόνο εμάς.

15) Τέλος, εάν τελικά προχωρήσουμε σε σύναψη συμφωνίας με την Τρόικα, οι όροι αποδέσμευσης από τη δανειακή σύμβαση να είναι ξεκάθαροι και να αφορούν ΜΟΝΟ το ποσό και τους τόκους! Όχι τον τρόπο εξεύρεσης χρημάτων, και ούτε να δύναται να επηρεάσει είτε το Ταμείο Αλληλεγγύης είτε το φυσικό μας πλούτο.

Και αυτά όλα προτού να είναι πολύ αργά για όλους μας!

Δρ. Στέλιος Πλατής

Ανεξάρτητος Οικονομολόγος

Δείγμα 4ο

Ανακοίνωση Αριστερής Πτέρυγας για την οικονομία

Η Κύπρος περνα σήμερα την πιο σκληρη δοκιμασία-της μετα το 1974. Η πρωτόγνωρη οικονομικη κρίση ξέσπασε ξαφνικα με την εκβιαστικη επιβολη από το Eurogroup μέτρων που ισοδυναμουν με την καταστροφη της Κυπριακης οικονο¬μίας όπως την ξέρουμε, καταρράκωση του βιοτικου επιπέδου των εργαζομένων, εξαφάνιση των μεσαίων στρωμάτων και περιορισμο του πλούτου σε μια μικρη οικονομικη ελιτ, στην πλειοψηφία-της συνδεδεμένη με υπερεθνικα μονοπώλια.

Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομικη. Οι πολιτικες δυνάμεις της Κύπρου παρουσιάζονται αδύναμες να προτείνουν λύσεις που να έχουν οποιοδήποτε διαφορετικο αποτέλεσμα και αναλώνονται στην προσπάθεια επίρριψης ευθυνων στους αντιπάλους και στη δημιουργία προπετάσματος καπνου για να αποσείσουν τις δικες-τους ευθύνες.

Στρατειες οικονομολόγων παρελαύνουν απο τις οθόνες της τηλεόρασης προσφέροντας τη μια ανόητη ανάλυση μετα την άλλη, προτείνοντας ένα σωρο μέτρα που σε τελευταία ανάλυση θα έχουν σχεδον το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδη τη μείωση του βιοτικου επιπέδου των εργαζομένων και την εξαφάνιση των μεσαίων στρωμάτων.
Αυτές τις πολιτικες προσπαθουν να τις πουλήσουν στον Κυπριακο λαο με το επιχείρημα ότι:
1. Δεν έχουμε επιλογη γιατι μας το επιβάλλουν εκβιαστικα οι ανάλγητοι εταίροι-μας από την Ευρώπη
2. Ζούσαμε ανεύθυνα ξοδεύοντας περισσότερα από όσα κερδίζαμε και πρέπει να νοικοκυρευτούμε και να ζούμε μέσα στις δυνατότητές-μας
3. Πρέπει να εξυγειάνουμε την οικονομικη κατάσταση μειώνοντας μισθους και συντάξεις, κουτσουρεύοντας το κράτος πρόνοιας, καταργώντας τα εργατικα δικαιώματα και ιδιοτικοποιώντας τους ημικρατικους οργανισμους.
4. Με τα πιο πάνω μέτρα θα οδηγηθούμε στη μείωση του κόστους των προϊόντων-μας θα γίνουμε ανταγωνιστικοι και θα αυξήσουμε τον τουρισμο και τις εξαγωγες-μας.
Αυτή η απλοϊκη και ανόητη ανάλυση βασίζεται στη υπόθεση ότι ζούμε σε συνθήκες ενος υγιους παγκόσμιου καπιταλισμου που αναπτύσσεται απρόσκοπτα. Βασίζεται στην υπόθεση ότι η Κύπρος μπορει να αναπτύξει μια βιομηχανία ικανη να ανταγωνιστει τα πολυεθνικα μεγαθήρια της Αμερικης και της Γερμανίας. Βασίζεται στην υπόθεση ότι δεν ζούμε στην πιο πολιτικα ασταθη περιοχη της γης με τον πόλεμο και τη σύγκρουση να μαστίζουν όλες σχεδον τις γειτονικες χώρες. Βασίζεται στην υπόθεση ότι το Κυπριακο πρόβλημα δεν υπάρχει και δεν απειλει να μετατραπει από στιγμη σε στιγμη πραγματικη σύγκρουση.

Ποιες είναι οι πραγματικες αιτίες της κρίσης;
1. Με το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικης κρίσης το 2008 καμμια οικονομία της Δύσης δεν έμεινε άθικτη. Ηταν θέμα χρόνου πότε η Κυπριακη οικονομία θα κατέρρεε.
2. Ολες οι μεγάλες χώρες του καπιταλισμου αντιμετώπισαν την κρίση ουσιαστικα τυπώνοντας χρήματα για να διασώσουν τις τράπεζές-τους και να τονώσουν τις οικονομίες-τους. Αυτος ο δρόμος ήταν κλειστος για τις χώρες του Ευρωπαϊκου νότου γιατι δεν είχαν δικο-τους νόμισμα και οι πλούσιες χώρες της Ευρωζώνης δεν είχαν καμμια διάθεση να θυσιάσουν το παραμικρο για τους «εταίρους»-τους.
3. Οι Κύπριοι τραπεζίτες, όπως όλοι οι τραπεζίτες του κόσμου πριν απ’ αυτους, επεκτάθηκαν τυχοδιωκτικα και αγόραζαν ομόλογα μεγάλης απόδοσης και μεγάλου κινδύνου για να αυξήσουν τα πρόσκαιρα κέρδη και τα μπόνους-τους. Διατηρούσαν ψηλα επιτόκια ελκύοντας Ρώσους ολιγάρχες και δημιουργώντας μια παρασιτικη οικονομία που στηριζόταν στην εξυπηρέτηση ύποπτων χρηματιστηριακων και επενδυτικων δραστηριοτήτων. Στην περίπτωση της Κύπρου, αυτο που αποτέλεσε το κρίσιμο γεγονος της κατάρρευσης των τραπεζων ήταν η υπερβολικη έκθεσή-τους στα Ελληνικα ομόλογα και οι απώλειές-τους απο το «κούρεμα» του Ελληνικου χρέους.
4. Η αδυναμία της Κυβέρνησης Χριστόφια να πάρει οποιαδήποτε αποτελεσματικα μέτρα άφηνε την κατάσταση να εξελίσσεται χωρις έλεγχο. Απο τη μια η Κυβέρνηση προσπαθούσε χωρις μεγάλη επιτυχία να μειώσει τις επιπτώσεις της κρίσης στους εργαζόμενους ενώ από την άλλη η Βουλη αρνιόταν να επιβάλει οποιαδήποτε φορολογία στον πλούτο καταψηφίζοντας ακόμα και μέτρα όπως η μικρη αύξηση του εταιρικου φόρου ή η φορολογία των μεγαλοϊδιοκτητων γης.
5. Το ψαλίδισμα των απολαβων και η μείωση των κρατικων δαπανων επιδείνωσε την ύφεση και οδήγησε στο κλείσιμο επιχειρήσεων και την δραματικη αύξηση της ανεργίας δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο μείωσης εσόδων του κράτους και επιβολης ολοένα και σκληρότερων μέτρων λιτότητας.
6. Η «βοήθεια» απο την Τρόικα προσφερόταν με ολοένα ολοένα και πιο σκληρους όρους τους οποίους ήταν αδύνατο να δεχτει οποιαδήποτε Κυβέρνηση μέχρι που ο Αναστασιάδης βρέθηκε μπροστα στον πιο γυμνο εκβιασμο απο την εποχη του τελεσίγραφου του Τουρκικου στρατου τον Αύγουστο του 1974.
7. Η μακρόχρονη αβεβαιότητα οδήγησε σε συστηματικη αφαίμαξη κεφαλαίων απο την Κύπρο δίνοντας την ευκαιρία στους επιτήδειους να μεταφέρουν τις καταθέσεις-τους στο εξωτερικο επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση των τραπεζων.

Η κρίση στην Κύπρο δεν είναι κύρια εσωτερικο φαινόμενο αλλα είναι απότοκο της παγκόσμιας οικονομικης κρίσης και ειδικότερα της κρίσης της Ευρωζώνης. Καμμια κυβέρνηση δεν θα μπορούσε και δεν μπορει να διαχειριστει την κρίση χωρις καταστροφικα αποτελέσματα για την οικονομία και το βιοτικο επίπεδο του λαου αν δεν προχωρήσει σε ριζικη αλλαγη της νοοτροπίας που θέλει να φορτώνει τα βάρη στα πιο αδύνατα στρώματα και να αφήνει άθικτο τον πλούτο.

Αντι να αναζητα χρηματοδότηση της οικονομίας μέσα από περικοπη μισθων και συντάξεων, αντι να προσπαθει να μειώσει τις κρατικες δαπάνες μέσα από αποδόμηση του κράτους πρόνοιας, αντι να αφαιρει κάθε εργατικο δικαίωμα που κερδήθηκε με αγώνες για να στηρίξει την κερδοσκοπία των λίγων πρέπει να στραφει στη φορολόγηση του πλούτου για να χρηματοδοτήσει μια αναπτυξιακη οικονομικη πολιτικη. Πρέπει να προχωρήσει σε μέτρα όπως:
1. Κατάσχεση των μπόνους των στελεχών των τραπεζών τα τελευταία πέντε χρόνια και παραπομπή σε δίκη όσων ευθύνονται για τις καταστροφικές επενδύσεις των τραπεζών
2. Αμεση κρατικοποίηση του χρηματοπιστωτικου τομέα και μετατροπη-του σε δημόσιο αγαθο στην υπηρεσία της οικονομικης ανάπτυξης και της κοινωνικης ευημερίας
3. Δέσμευση όλου του πλούτου που δεν χρησιμοποιείται παραγωγικά και μετατροπή-του σε μακρόχρονα κρατικα ομόλογα
4. Φορολόγηση των μεγαλοϊδιοκτητών γης περιλαμβανομένης και της Εκκλησίας, φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και αύξηση του εταιρικού φόρου
5. Μείωση των στρατιωτικών δαπανών και άμεση λήψη πρωτοβουλιων για τη λύση του Κυπριακου, κάτι που θα δημιουργήσει συνθήκες σταθερότητας και θα δώσει νέα ώθηση στην οικονομία
6. Διαπραγμάτευση επιμήκυνσης των οφειλων της Κυπριακης Δημοκρατίας και, αν παραστει ανάγκη, μονομερης αναστολη πληρωμων μέχρι που αυτο να είναι εφικτο
7. Διοργάνωση αποστολων στην Ευρώπη και αλλου για εξήγηση της πολιτικης της Κυβέρνησης και αναζήτηση συμμάχων για αλλαγη της Ευρωπαϊκης πολιτικης και εξασφάλιση της υποστήριξης και της αλληλεγγύης-τους

Τέτοια μέτρα μπορουν απο τη μια να περισώσουν την Κυπριακη οικονομία από την άμεση κατάρρευση και απο την άλλη να πείσουν τον Κυπριακο λαο πως η Κυβέρνηση τον αντιμετωπίζει με ένα μίνιμουμ δικαιοσύνης και κοινωνικης ευαισθησίας. Μπορουν παράλληλα να βάλουν τις βάσεις για την ανάπτυξη και την έξοδο από την κρίση.

ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΤΕΡΥΓΑ
1.4.2013