Αυτός που ξέρει, δεν έχει καταφύγιο.

Είναι πολύ πιθανόν, να είμαστε η τελευταία γενιά που έχει πάρει μια υλική βοήθεια από την οικογένεια. Είτε για να σπουδάσει είτε για να κάνει τη λεγόμενη "αρχή", ένα χωράφι, ένα παλιό σπίτι, ένα καινούριο σπίτι, κάτι.

Είναι πολύ πιθανόν, μέχρι τα δικά μας παιδιά να φτάσουν στην ενηλικίωση, οι περισσότεροι από τους μισούς που ανήκουν σήμερα στην λεγόμενη μεσαία αστική τάξη - που ζουν δηλαδή από την εργασία τους και έχουν  μια πρώτη αλλά όχι  δεύτερη ακίνητη περιουσία από την οποία παίρνουν έξτρα εισόδημα ή και που μπορούν να την εκμεταλλευθούν ως εγγύηση για την επιβίωση τους - δεν θα είναι σε θέση να "προικίσουν" κανένα.

Εάν η οικονομική κρίση δε, τρέξει ακόμη γρηγορότερα από όσο υπολογίζεται, είναι επίσης πιθανόν πως όσοι από μας ζούμε από την εργασία μας  μόνο, χωρίς άλλες οικογενειακές ή περιουσιακές πλάτες, πολύ σύντομα δεν θα μπορούμε ούτε καν να συντηρούμε, πόσο μάλλον να "προικίσουμε" τους απογόνους μας.

Κάνω αυτή την εισαγωγή γιατί θέλω να μιλήσω για την ταξική συνείδηση. Και γιατί θα ήθελα να διευκρινίσω κάποιες δικές μου σκέψεις περί του τι ακριβώς σημαίνει αυτό.

Γιατί πολύ συχνά μιλάμε για τον συντηρητισμό της λεγόμενης αστικής τάξης. Συνήθως, όσοι από μας διατεινόμαστε φωνακτά ή σιωπηλά ή κάποτε και επιθετικά πως έχουμε επίγνωση αυτού του συντηρητισμού που δεν έχουν οι άλλοι, βγάζουμε πολύ εύκολα κιόλας την ουρά μας απ΄έξω.

Εάν οι δικοί μας παπούδες ήταν καθαροί προλετάριοι, οι γονείς μας εργαζόμενοι με μια μικρή περιουσία κι εμείς η νέα και φρεσκότατη αστική τάξη, τότε, ο κύκλος αλλαγής χεριών του κεφαλαίου, που συμβαίνει κάθε περίπου 100 χρόνια, είναι πολύ πιθανόν πως θα πετύχει στο δόξα πατρί τα παιδιά μας ή στην καλύτερη  και τα εγγόνια μας μαζί με τα παιδιά μας.

Στον κύκλο αυτών των εκατών χρόνων, θα ήθελα να εξετάσω δύο γενιές - αυτή των γονιών μας και τη δική μας - και θα ήθελα να τις εξετάσω κάτω από το εξής ερώτημα: πως αντιλαμβάνονται αυτές οι δύο γενιές την ταξική συνείδηση.

Υποθέτω πως η γενιά των γονιών μας εντάσσει το ζήτημα της "ταξικής συνείδησης" στα πλαίσια "της κληρονομικότητας", εφόσον η ίδια δεν τα βρήκε στρωμένα, αλλά επίσης γιατί η ίδια έχει πολύ ζωτικές για την αυτοσυνειδησία της αναμνήσεις, από τους δικούς της προγόνους  που ήταν καθαροί προλετάριοι και που καθορίζουν αυτό που λέμε εν πολλοίς σήμερα "ταγμένη αριστερά" των μεσαίων αστικών στρωμάτων. Να το πω απλά, είναι όσοι θεωρούν και αισθάνονται κληρονομικό τους χρέος, να τάσσονται με την αριστερά, και σε ομαλές περιόδους, δεν θέτουν καν ερωτήματα για αυτή τους την επιλογή.

Όταν λέμε πως δεν θέτουν ερωτήματα γι αυτή τους την επιλογή, εννοούμε, πως  είναι  μεν φορείς μιας ταξικής κοινωνικής "θέσης" η οποία θα αποτυπωθεί ως ένα εκλογικό αποτέλεσμα, ως καταμερισμός κοινωνικών δυνάμεων/τάσεων και ισορροποιών, αλλά δεν είναι ενεργητικοί φορείς μιας ταξικής συνείδησης. Φτάνω σ΄αυτό το συμπέρασμα αναγκαστικά, για να αιτιολογήσω την αποξένωση της δικής μας γενιάς από την πολιτική σκέψη και μόρφωση καταρχήν.

Ας πούμε, πως οι δικοί μας γονείς - οι οποίοι βίωσαν αδιαμεσολάβητα την προλεταριακή ταξική θέση των δικών τους γονιών - είχε να κάνει μια επιλογή που πιθανώς δεν έκανε. Να επεξεργαστεί την ιδεολογική της θέση ως κάτι το οποίο θα κληροδοτούσε στα δικά της παιδιά, πέρα από τα περιουσιακά στοιχεία που πια είχε στη διάθεση της.

Εν ολίγοις θέτω στον εαυτό μου το ερώτημα: πόσων από μας οι γονείς, είχαν μια ενεργητική ταξική συνείδηση, ήξεραν δηλαδή, πως αργά ή γρήγορα, το σύστημα θα ακύρωνε εξ΄ολοκλήρου τη γενιά τους και την γενιά των παιδιών τους για την οποία εργάζονταν; Πόσων από μας οι γονείς, μας είπαν οποτεδήποτε, πως ο μόχθος μιας ζωής - της δικής τους  και της δικής μας - μια μέρα δεν θα άξιζε απολύτως τίποτα;

Νομίζω κανενός μας! Αντίθετα, μεγαλώσαμε μάλλον σε ένα ευγενικό περιβάλλον, όπου ευγένεια ήταν η φιλοτιμία του εργαζόμενου και η αυτοθυσία του γονιού, να αφήσει κάτι στο παιδί του με πολύ κόπο. Αυτή νομίζω ήταν η λεγόμενη "χαρά του γονιού". Και σαφώς ήταν "χαρά" γιατί απαιτούσε πολύ προσπάθεια και αυτοθυσία. Αντίθετα, για τα πλουσιόπαιδα, μου φαίνεται πως "η χαρά του γονιού" είχε άλλου είδους αποχρώσεις. Όχι του κόπου και της φιλοτιμίας παρά μιας αυτονόητης έπαρσης για την αξία  της και τα κληροδοτήματά της και κατ΄επέκταση για τα παιδιά της. Είναι βέβαια γνωστό πως η αστική έπαρση έχει και την πολιτική/κοινωνική της μετάφραση: ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Ή σωστότερα: όλα τα μέσα είναι επιτρεπτά φτάνει να εξυπηρετούν την ταξική μας υπεροχή.

Θέλω να πω, πως "η ταξική συνείδηση" των πλούσιων οικογενειών διασωζώταν μέσα από αυτή την κληροδοτημένη έπαρση αλλά βέβαια ,και μέσα από το σύστημα που πάντα έβρισκε τρόπους να ανταμείβει τις εξυπηρετήσεις που η τάξη αυτή, ανεξαρτήτως μέσων, του παρείχε.

Αντίθετα η τάξη εκείνη, η οποία δημιουργήθηκε από τους παπούδες μας προλετάριους, θάλεγα πως μας κληροδότησε μια "κοινωνική συνείδηση" μάλλον, τα χαρακτηριστικά της δικής της ευγένειας και φιλοτιμίας χωρίς κανένα περαιτέρω "ταξικό  περιεχτικό προσδιορισμό".

Για να βάλουμε όμως τώρα εδώ ένα ερώτημα: για ποιό λόγο άξιζαν  οι αγώνες των παπούδων μας ή θα αξίζουν στο μέλλον κάποιοι πιθανοί αγώνες, αν η επιτυχής έκβαση αυτών των αγώνων - δηλαδή η βελτίωση των όρων ζωής των φτωχών - θα ακολουθείται από μια αστικοποίηση των προλεταρίων και μια τελική απο-πολιτικοποίηση;

Για ποιό ακριβώς λόγο αξίζει να αγωνιστεί κάποιος σήμερα αν θα παράξει μια γενιά αύριο που θα ζει αγνοώντας την αλφαβήτα; Ποιά αλφαβήτα; Πως χτίζει σπιτάκια στην άμμο. Πως από το σύνολο μιας αστικής τάξης είναι απίθανο αν θα διασωθεί η μισή ή το ένα τρίτο απ΄αυτή, και πολύ λέω...

Καταλήγω σε κάποια συμπεράσματα:

1. Ο νόμος του Κεφαλαίου και του Καπιταλιστικού Τρόπου Παραγωγής, ορίζει τον κάτοχο των "κληρονομικων δικαιώματων", εφόσον κυκλικά το κεφάλαιο αναπόφευκτα αλλάζει χέρια. Κάθε περίπου τρεις ή τεσσερεις γενιές η μία θα αρχίσει τον κύκλο από την αρχή από τη θέση της απόλυτης φτώχειας. Τώρα είναι η δική μας σειρά ή στην "καλύτερη" θα είναι η σειρά των παιδιών μας. Ελάχιστοι "προύχοντες" επιβιώνουν ως "αιώνιες αστικές οικογένειες" - ένα παράδειγμα είναι οι δικοί μας Λεβέντηες του Τάσου, οι Λανίτηδες, οι Πηλακούτες κ.α

2.  Τι ακριβώς σημαίνει ταξική συνείδηση, αν όχι την ωμή αλήθεια, πως ο μόνος τρόπος προστασίας των επόμενων γενιών είναι να σπάσουμε τον κύκλο του Κεφαλαίου.

3. Πόση ευθύνη φέρουμε εάν μεταθέτουμε μεταφυσικά την πιθανότητα ολοκλήρωσης του κύκλου αυτού, σε ένα απροσδιόριστο υποτίθεται χρόνο;

4. Τι σημαίνει γονεϊακή ευθύνη εάν όχι, την κληροδότηση στα παιδιά μας ενός ταξικού στιλέτου με το οποίο θα κληθούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τα δικαιώματά τους; Πόση ζημιά προσφέρουμε στην νέα γενιά αν γεννάμε και μεγαλώνουμε αστούληδες εξαρτώμενους από αυτά που πιθανόν σήμερα θα κληρονομήσουν ως περιουσιακά στοιχεία.
Ποιός γονιός δεν βλέπει εφιάλτες (εγώ βλέπω) αμα σκεφτεί, πως το σπίτι που χαρίζει σήμερα στο παιδί του και η μη συνειδητότητα μπορεί να γίνουν αδυναμίες χαρακτήρα και σκέψης και πως ένα παιδί μπορεί να γίνει αυριανό "κωλόπαίδο" της κατατετμημένης αστικής τάξης;

5. Λέω λοιπόν, πως σήμερα, μια σωστή ανάγνωση της συγκυρίας λέει τα εξής απλά: να ψηφίσεις, να μπεις στο κοινοβούλιο, να δώσεις εργατικούς αγώνες, να μορφωθείς. Αλλά πάνω από όλα να αφήσεις πίσω σου ένα στιλέτο. Και να σιγουρευτείς γι αυτό. Να το προετοιμάσεις από σήμερα. Στο δρόμο. Και να είναι και το σπίτι σου "ένας δρόμος".

6. Λέω επίσης το εξής: Πως ταξική συνείδηση έχουν μόνο οι επαίτες. Κανείς άλλος. Αυτός που μαζεύει τα εικοσάρικα για να ζήσει, αυτός έχει ταξική συνείδηση. Γιατί τα μαζεύει χωρίς να γονατίζει κάτω. Γιατί ξέρει πως έχει την υποχρέωση να ολοκληρώσει με περηφάνεια τον κύκλο. Και πως η βία στην οποία υπόκειται είτε για τη θέση του είτε για τον βαθμό της συνειδητότητας του, είναι μέρος του χρέους του προς την αλήθεια. Είναι γι αυτό που κάποτε φαίνεται αδικαιολόγητα ακατανόητος, περήφανος, ανυποχώρητος και χωρίς "καταφύγιο" απομονωμένος.