Από την ιστορία των Μουντιάλ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΟΥΝΤΙΑΛ

Συνδεμένη με πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα

Θύμα του Σουηδού διαιτητή Ερικ Φρέντρικσον έπεσε το 1986 η υπερηχητική ομάδα της ΕΣΣΔ

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι το ποδόσφαιρο σήμερα είναι το λαοφιλέστερο των αθλημάτων. Γέννημα - θρέμμα της εργατικής τάξης, γεννήθηκε από την ανάγκη των εργατών και των παιδιών τους να βρεθούν όλοι μαζί, να ψυχαγωγηθούν, να αξιοποιήσουν τον όποιο χρόνο τούς έμενε ελεύθερος από την εκμετάλλευσή τους στα εργασιακά κάτεργα του καπιταλισμού. Δε χρειάζονταν άλλωστε τίποτε περισσότερο από δυο πέτρες για τέρμα, ένα τόπι και λίγο ελεύθερο χώρο. Παρόλα αυτά, όμως, σήμερα όλα έχουν αλλάξει. Η απήχηση του συγκεκριμένου αθλήματος δε θα μπορούσε να μείνει αναξιοποίητη από το κεφάλαιο και τους καπιταλιστές, που είδαν σε αυτό την ευκαιρία για εκμετάλλευση και διαστρέβλωση των μηνυμάτων που το ίδιο το ποδόσφαιρο δίνει. Ετσι το ποδόσφαιρο βρέθηκε στη μέγκενη της εμπορευματοποίησης και των χορηγών, με αποτέλεσμα τη μετατροπή του σε προϊόν προς πώληση. Και, βέβαια, όλο αυτό συνεπάγεται μια μάχη συμφερόντων έναν ανελέητο πόλεμο πολυεθνικών και ένα σκοτεινό, αλλά ιδιαίτερα επικερδές παρασκήνιο για αυτούς που κινούν τα νήματα. Ομως, η εκμετάλλευση δεν αφορά μόνο το οικονομικό μέρος. Σε αρκετές περιπτώσεις το ποδόσφαιρο χρησιμοποιήθηκε για να ασκηθεί πολιτική... με άλλα μέσα, να ριχτεί στάχτη στα μάτια του λαού, να διαστρεβλωθεί η πραγματικότητα. Απ' όλη αυτήν την εκμετάλλευση δε θα μπορούσε να μείνει έξω και η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου, που αποτελεί το κορυφαίο αθλητικό γεγονός του πλανήτη. Από τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μέχρι σήμερα η ιστορία των Μουντιάλ είναι δεμένη με περιστατικά εκμετάλλευσης οικονομικής ή πολιτικής. Από τη χρησιμοποίησή του από το φασισμό του Μουσολίνι μέχρι τα τανκς του Βιντέλα στην Αργεντινή, τη «σφαγή» της Εθνικής ΕΣΣΔ στο Μεξικό θυμίζει πάντα ότι όσα και να...παίζονται εντός αγωνιστικών χώρων άλλα τόσο και περισσότερα παίζονται και εκτός (!)

Ο φασισμός κάνει... παιχνίδι

Μόνο την...μπάλα δε φυλάκισε ο Βιντέλα, προκειμένου να δει την Αργεντινή παγκόσμια πρωταθλήτρια το 1978

Ο φασισμός, ως η πιο ακραία μορφή της δικτατορίας των μονοπωλίων, προφανώς έχει προσπαθήσει πολλές φορές να εκμεταλλευτεί το ποδόσφαιρο, για να πείσει για τη «φιλολαϊκότητά» του, για να προβάλει και να επιβεβαιώσει την ιδεολογία του. Στη δεκαετία του '30, όταν ο Μουσολίνι βρισκόταν στην ανοδική του πορεία οι διοργανώσεις των Παγκοσμίων Κυπέλλων αποτέλεσαν το πρόσφορο έδαφος για να περαστούν μηνύματα.

ΜΟΥΝΤΙΑΛ 1934 στην Ιταλία: Ο Μουσολίνι το μετέτρεψε σε προπαγανδιστική φιέστα για το καθεστώς του. Λόγω των επιτυχιών τους, οι παίκτες της εθνικής Ιταλίας εξυμνήθηκαν σαν παραδείγματα για την «ανωτερότητα» της φυλής. Το ότι πολλοί εξ αυτών ήταν στην πραγματικότητα Λατινοαμερικανοί, που είχαν πολιτογραφηθεί Ιταλοί, αποτελεί αμελητέα λεπτομέρεια...

ΜΟΥΝΤΙΑΛ 1938: Η κατάκτησή του από την Ιταλία έδωσε πάτημα για την ίδια προπαγάνδα. Επίσης, χαρακτηριστική ήταν η τύχη της «Βούντερτιμ», της «ομάδας - θαύμα» της Αυστρίας, που λίγο πριν είχε προσαρτηθεί από τη Ναζιστική Γερμανία. Οσοι από τους παίκτες δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν στο νέο «αμιγώς γερμανικό στιλ» ή ήταν Εβραίοι, χάθηκαν...

Τα τανκς του Βιντέλα

ΜΟΥΝΤΙΑΛ 1978: Στην Αργεντινή επί δικτατορίας Βιντέλα, ο λαός υποφέρει αμέτρητα βάσανα. Ακριβώς για να τα ξεχάσουν λοιπόν στήθηκε μια ολόκληρη προσπάθεια, ξοδεύτηκαν υπέρογκα ποσά και η διαιτησία έβαλε με το παραπάνω το χέρι της. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Εθνική Βραζιλίας είχε σχεδόν εξασφαλίσει την πρόκρισή της στον τελικό, ενώ ο μοναδικός τρόπος για να περνούσε η Αργεντινή στη θέση της (με ένα παράξενο σύστημα βαθμολόγησης σε εκείνη τη διοργάνωση), ήταν να νικήσει με τέσσερα γκολ διαφορά το Περού. Τελικά, η «μπιανκοσελέστε» επικράτησε 6 - 0 και όλοι κατηγόρησαν τη χούντα του Βιντέλα για παρέμβαση στο Μουντιάλ.

Τα Μουντιάλ του 1934 και 1938 αποτέλεσαν την καλύτερη ευκαιρία για τον Μουσολίνι να διαφημίσει, μέσω της εθνικής Ιταλίας, το φασισμό του...

Ο σκοπός στο τέλος επετεύχθη: Η Αργεντινή στέφτηκε παγκόσμια πρωταθλήτρια. Η παρουσία του στρατού ήταν έντονη έξω από τα γήπεδα και μάλιστα αυτή γινόταν εντονότερη πριν από κάθε αγώνα της Αργεντινής με αποτέλεσμα αρκετοί αντίπαλοι των «Γκαούτσος» να μιλήσουν μετά για ψυχολογική τρομοκρατία. Για το τι πραγματικά επικράτησε, τα νερά αναστάτωσε πριν μια δεκαετία και ο τότε άσσος της Ολλανδίας Γιόχαν Κρόιφ, ο οποίος δε συμμετείχε στους αγώνες, δημιουργώντας αρκετά ερωτήματα τότε. Για αρκετά χρόνια, φαινόταν σαν δικαιολογία η κόντρα του με την ολλανδική ομοσπονδία. Ωστόσο, ο Κρόιφ πριν μια δεκαετία είχε αποκαλύψει προσπάθεια απαγωγής από την Βαρκελώνη του ίδιου και της οικογένειάς του.

Μπάλα μέσα στο ...αίμα

ΜΟΥΝΤΙΑΛ 1974: Η ΕΣΣΔ προτίμησε να αποκλειστεί από το Μουντιάλ του 1974, παρά να δοθεί ο επαναληπτικός αγώνας πρόκρισης με τη Χιλή στο στάδιο Σαντιάγκο, που είχε μετατραπεί από το δικτάτορα Πινοσέτ σε στρατόπεδο κρατουμένων!

Φασόλια όχι.... γκολ

ΜΟΥΝΤΙΑΛ 1986: Οι φίλαθλοι που γέμιζαν τα γήπεδα του Μουντιάλ του 1986 στο Μεξικό μετέτρεψαν τις εξέδρες σε βήμα μαζικής διεκδίκησης κατά της φτώχειας, φωνάζοντας: «Θέλουμε φασόλια και όχι γκολ». Για την κυβέρνηση του Μεξικού η διοργάνωση των αγώνων αποτέλεσε μια καλή ευκαιρία για να κρυφτούν τα σοβαρά προβλήματα που υπήρχαν στο εσωτερικό, με την άθλια οικονομική κατάσταση του λαού και τα προβλήματα σε βασικούς τομείς της ζωής όπως η υγεία, η εργασία κ.τ.λ. Μάλιστα, το κερδοσκοπικό όργιο που έστησαν οι πολυεθνικές για την κατασκευή των γηπέδων όξυνε ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Την ίδια ώρα, πριν από κάθε αγώνα γίνονταν μαζικές διαδηλώσεις των ντόπιων κατοίκων, καταγγέλλοντας την πολιτική της κυβέρνησης που υποβάθμιζε τις ζωές τους. Σε πολλές, μάλιστα, περιπτώσεις οι διαδηλώσεις βάφτηκαν με αίμα μετά από την επέμβαση της αστυνομίας.

Η «σφαγή» της ΕΣΣΔ

ΜΟΥΝΤΙΑΛ 1986: Με τον ψυχρό πόλεμο από πλευράς της Δύσης να κορυφώνεται, το Μουντιάλ του Μεξικού αποτέλεσε το έδαφος, για να διεξαχθεί μια από τις πλέον καλοστημένες παραστάσεις που έχουν γίνει κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Και αυτή αφορούσε τη ...σφαγή της Εθνικής ΕΣΣΔ. Τα υπερηχητικά Μινγκ του Βαλέρι Λομπανόφσκι, όπως ήταν το παρατσούκλι της σπουδαίας ομάδας της Σοβιετικής Ενωσης, είχαν εντυπωσιάσει στον α' γύρο της διοργάνωσης, κάνοντας περίπατο....Διέλυσαν με 6-0 την εξίσου σπουδαία ομάδα της Ουγγαρίας, νίκησαν άνετα με 2-0 τον Καναδά και ήρθαν ισόπαλοι 1-1 με τη Γαλλία, παίρνοντας την πρόκριση για τον επόμενο γύρο ως πρώτη ομάδα του 2ου ομίλου. Εκεί όμως, ανέλαβε δράση ο Σουηδός διαιτητής Φρέντρικσον, όπου σαν...σε διατεταγμένη έκλεισε τα μάτια σε δυο καταφανέστατα γκολ οφσάιντ των Βέλγων (το ένα στην παράταση) με αποτέλεσμα την ήττα της ΕΣΣΔ με 3-2. Η σκηνή με τον επόπτη του αγώνα να σημειώνει το πρώτο οφσάιντ και τον διαιτητή να παίρνει επάνω του τη φάση και να τον καλεί στην σέντρα (κατακυρώνοντας το γκολ) είναι χαρακτηριστική. Ο ίδιος ο Φρέντρικσον στο τέλος του α' μέρους δεν άφησε την ΕΣΣΔ να εκτελέσει κόρνερ, σφυρίζοντας τη λήξη ημιχρόνου λίγο πριν ο Σοβιετικός παίκτης πάει στην μπάλα μην τηρώντας τον άγραφο ηθικό κανόνα που θέλει τον διαιτητή σε τέτοιες περιπτώσεις να αφήνει την εκτέλεση (αφού η φάση θεωρείται σημαντική για ομάδα) έστω και εάν τα λεπτά που απομένουν είναι οριακά για λήξη. Ας σημειωθεί, πάντως, ότι ο ίδιος ο διαιτητής Ερίκ Φρέντρικσον μερικά χρόνια μετά αποδείχθηκε μπλεγμένος στο περίφημο σκάνδαλο «Ταπί», που αφορούσε τις δωροδοκίες του τότε προέδρου της Μαρσέιγ και πολιτικού Γάλλου Μπερνάρ Ταπί. Συμπτώσεις....

Ριζοσπάστης, 30/5/2010