Ας ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, ας ιδιωτικοποιηθεί η θάλασσα και ο ουρανός, ας ιδιωτικοποιηθεί το νερό και ο αέρας, ας ιδιωτικοποιηθεί η Δικαιοσύνη και ο Νόμος, ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο, ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο, ειδικά στην περίπτωση που γίνεται την ημέρα και με τα μάτια ανοιχτά. Και σαν κορωνίδα όλων των ιδιωτικοποιήσεων, ιδιωτικοποιήστε τα Κράτη, παραδώστε επιτέλους την εκμετάλλευση υμών των ιδίων σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα με διεθνή διαγωνισμό. Διότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η σωτηρία του κόσμου… Και μια και μπήκατε στον κόπο, ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την πουτάνα την μάνα που σας γέννησε.

Ζοζέ Σαραμάγκου

29.6.11

Το σύστημα

Μου είπε πως ήταν τεχνητή αναπνοή και τώρα ανακαλύπτω πως περιμένω παιδί απ’ αυτόν.

Anthony Burgess ( 1917-1993 )





Από τη ζωή ενός μη σοσιαλιστή







Οι φωτογραφίες είναι από τη σημερινή 2η μέρα της πανελλαδικής πανεργατικής απεργίας.

Στο μπλογκ του Ηρόδοτου
 http://erodotos.wordpress.com/2011/06/29/apergia-29-ioyni/ για τα περαιτέρω.

Εγώ απλά κάνω διαδοχικές και ασύνδετες μεταξύ τους αναρτήσεις έτσι στο άσχετο.

28.6.11

George Grosz, Το πρόσωπο της άρχουσας τάξης


Από τη ζωή ενός σοσιαλιστή



Οι κομμουνιστές πέφτουν...και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες ανεβαίνουν



Δούλευε και μην απελπίζεσαι!



Εξάρτηση σύμφωνη με τη θέληση του Θεού.




Κλείστο και υπηρέτα!



Γκέοργκ Γκρος ( 1893 - 1959 )

Οι εργαζόμενοι δε χρωστάνε! Τους χρωστάνε!







Εκατομμύρια άνθρωποι γεννήθηκαν και πέθαναν σε αχρηστία μέσα στους αιώνες.

Εκατομμύρια άνθρωποι έζησαν νεκροί μέσα στους αιώνες.

Εκατομμύρια άνθρωποι έδωσαν τη ζωή τους για να χορτάσει η κτηνωδία της ύπαρξης των λίγων.

Ο άνθρωπος διεκδικεί αιώνες τη ζωή. Την ελευθερία και την απεξάρτηση από τη χυδαιότητα της υλικής εξάρτησης.
 Την ευκαιρία να μάθει πως είναι να ζει.

Ο πολιτικός αγώνας είναι αγώνας υπέρ του ανθρώπου και είναι αγώνας υπέρ του πνεύματος, του σώματος και της αγάπης.

Όσοι θέλουν να υπηρετήσουν τη χυδαιότητα της άρνησης της ζωής ξέρουν πολλά νανουρίσματα να μας νανουρίσουν. Όλα τα νανουρίσματα είναι ποτισμένα με το αίμα των άλλων. Είναι το μέλι με τη γεύση του αίματος των πολλών.
Εμείς που νοιώσαμε στο πετσί μας την αναξιοπρέπεια απ΄τη κλοπή της υπάρξής μας γίναμε αγροίκοι και δεν ακούμε.
Πουλάμε την ψευτιά για τρία γρόσια και δεν σεβόμαστε τα νανουρίσματα. Την πουλάμε γιατί μάθαμε καλά από παζάρια και δεν λυπόμαστε. Στα παζάρια δεν χωράει η λύπη. Το μάθαμε. Μάθαμε να μη φοβόμαστε το αίμα. Δε φοβόμαστε το αίμα μας.
Ηθικολόγοι, παπάδες, πολιτικάντηδες, διαχειριστές πολιτικοί και οικονομολόγοι η ζωή δε βρίσκεται στο τσεπάκι σας.
Θέλω να ζήσω σαν άνθρωπος. Διεκδικώ  τη πολυτέλεια να είμαι άνθρωπος. Διεκδικώ την πολυτέλεια να μην σας έχω ανάγκη. Διεκδικώ την ελευθερία. Να σπάσω τις αλυσίδες. Δεν μπορώ με τις αλυσίδες να μορφωθώ ούτε ν΄αγαπήσω ούτε να γεννήσω τίποτα.
Διεκδικώ να σέβομαι τη ζωή. Διεκδικώ να μη ζω σαν μάζα. Διεκδικώ την ατομικότητά μου, τη μοναδικότητά μου και την αξιοπρέπεια. Την ελευθερία να μπορέσω να δω τους ανθρώπους έτσι όπως τους αξίζει και να ζήσω για τους ανθρώπους.
Διεκδικώ το ποσοστό της ωραίας σιωπής που μου ανήκει.

Της περήφανης σιωπής που δεν ζητιανεύει.

Τραγού-δι

27.6.11

Υποβρύχιο




Μια μέρα θα πάρουμε το καράβι. Θα είναι παλιό και σκουριασμένο και θα λέγεται Νεφιάλτης. Θα φοράμε τα μαύρα μας γυαλιά και θα καθόμαστε στο κατάστρωμα. Θα με ρωτήσεις αν θέλω καφέ και θα με κρατάς απ΄το χέρι. Θα μιλάμε ασταμάτητα, εγώ θα μιλάω δηλαδή ασταμάτητα κι εσύ θα με κοιτάζεις. Δεν θα μιλάς κι όταν ρωτάω δε θ΄απαντάς θα χαμογελάς μόνο και θα με φιλάς. Θα κοιτάμε τη θάλασσα και θα μου λες για το μέρος που θα πάμε και πως αυτό είναι το καλύτερό σου καλοκαίρι. Θα σε ρωτάω αν έχει δελφίνια κι εσύ θα λες πως έχει, πάντα έχει και πως σίγουρα θα έχει και τώρα. Θα φυσάει και θα μπερδεύονται τα μαλλιά μου κι εσύ θα τα μαζεύεις και θα τα κρατάς για να βλέπεις το προσωπό μου. Θα βγάλουμε αμέτρητες φωτογραφίες τους γλάρους, θα θυμηθούμε τον Ιωνάθαν και θα γελάμε. Θα κοιτάμε αμίλητοι για πολύ ώρα τον ουρανό και τον ορίζοντα και εγώ για κάποιο λόγο θα λέω πως δε θέλω να φτάσουμε.

Ύστερα θα σηκωθούμε να ψάξουμε για τα δελφίνια που μου υποσχέθηκες.

Και θα δούμε πως γίνεται να συνυπάρχει η θάλασσα, το καράβι, ο ορίζοντας όταν γύρω μας παντού θα κολυμπάνε γουρούνια.

Του μέλλοντος


Ο κομμουνισμός μπορεί να θεωρηθεί και επισήμως ακατάλληλος για τις δυτικές χώρες.

Ίσως να είναι κατάλληλος – σύμφωνα με τους πολυσπούδαστους διανοούμενους  μας– για τις χώρες του μη αναπτυγμένου καπιταλισμού.

Εκεί, σύμφωνα με την εκτιμησή τους, μπορεί να επαναλάβει ανενόχλητος τους κύκλους του. Να οικοδομηθεί ξανά, να αποτύχει ξανά και να ανατραπεί ξανά. Τόσο απλά.

Εντωμεταξύ, εμείς έχουμε φύγει και είμαστε αλλού! Πάλι καλά για τον κομμουνισμό. Και για μας να λέμε. 

Κομμουνιστική Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Κύπρος...για να δω λίγο την εικόνα...Σαρκοζύ, Μέρκελ, Πάγκαλος, Γιαννάκης....είμαι μια χαρά θενκς...θα κρατήσω τον Ιωσήφ να έχω να λέω.

Αγγελόπουλος ή Άιζενστάιν;

 Σπανουδάκης ή Σοστακόβιτς;

Γιανναράς ή Ρόζα;

Ντελέζ ή Λένιν;

Κομπιουτεράκια ή δρεπάνια;

Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει! Σοφό! Τσακίζει και τη δική της γλώσσα η γλώσσα  όμως!

Το λυκόφως των ειδώλων, αγαπητέ μου Φρειδερίκο, είναι νωρίς να μιλάμε για τον Υπεράνθρωπο, δεν βρήκαμε ακόμη τον Άνθρωπο, το είπε και ο Κράους, αλλά ποιός κατάλαβε;

Η δύση θα δύσει.

Ας στρέψουμε το βλέμμα εκεί που θα ανατείλει ξανά ο ήλιος. Κι ας ετοιμαζόμαστε. Εμείς οι υπερπολυτελείς, υπερκαταναλωτικοί, υπεργνώστες, υπερελεύθεροι, υπεραυτοποιημένοι, υπερακαπέλωτοι, υπερτιμημένοι Κύριοι του κόσμου ετούτου να καλωσορίσουμε τους νέους αφέντες του μέλλοντος. Τους σημερινούς δούλους, madam, sir, το ηλεκτρικό τελειώνει, οι κύκλοι θα κλείσουν μέσα στην αέναη επανάληψη τους, οι ρόλοι θα αντιστραφούν και το τέλος του πολιτισμού θα ξεράσει την έσχατη λάμψη του στους αιώνες. Αμήν.

25.6.11

Κι απ΄τη βαθειά ειρήνη της σιωπής του έβγαινε ο καπνός της μέσα μάχης.






Μητέρα.
Δεν μπορώ να τραγουδήσω.
Στο παρεκκλήσι της καρδιάς μου
Τα ψαλτήρια καίγονται.



( Ο ιστορικός κύκλος του Οκτώβρη δεν έχει κλείσει ακόμη )

24.6.11

Το άλλο καλοκαίρι


Μπαίνω στο αμάξι, οδηγώ, φτάνω.

Ανοίγω την πόρτα, ανάβω το φώς,κλείνω την πόρτα, χαμογελώ.

Παίρνω νερό, ανάβω τσιγάρο, κάθομαι.

Γαλήνη. Μες τον αιώνιο κύκλο.

Ω, ποιός ξέρει να μη πει τη μοναξιά;

«Αυτός που ξέρει τη σιωπή, μιλά. Κι αν δε μιλά πάλι μιλά».

Σώπα και κάθησε.

Όλα έχουν γίνει.

Πλησιάζει το άλλο καλοκαίρι.

Στην ελεύθερη αγορά.





Ο Δήμος Λεμεσού έχει προκηρύξει 7 θέσεις για το τμήμα συγκομιδής σκυβάλων.

Οι αιτήσεις μέχρι στιγμής ανέρχονται στις 1514.

23.6.11

Όχι άλλο αρχιεπίσκοπο στην TV






η αφίσα έχει κλαπεί από τις Φάλιες.


22.6.11

Α.Μ. Ανδρέας Μολέσκης


Η Αυτού Μεγαλειότης Ανδρέας Μολέσκης παρέδωσε σήμερα οικειοθελώς τη θέση του Επικεφαλούς της Γραμματείας της Κυπριακής Προεδρίας στη Ε.Ε. Είχε ξεπεράσει κατά πολύ το δικαίωμα στο «αρχηγιλλίκκι» που του πρόσφερε η θέση του τζαι εδιόριζεν αβέρτα συγγενείς και υποτακτικούς. Πάω στοίχημα ότι μεταξύ αυτών θα υπάρχουν και ψηφοφόροι άλλων κομμάτων. Ακούτε με που σας λέω...

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποδέκτηκε την παραίτηση δηλώνοντας τη λύπη του που ο Α.Μ εξέθεσε την κυβέρνηση.

Ναι...

Εμείς αισθανόμαστε χαρά που μας άδειασε τη γωνιά ο Α.Μ αλλά δεν συμμεριζόμαστε τη λύπη του Προέδρου.

Αν υπάρχει αριστερός που γνωρίζει τον κύριο Α.Μ και μπορεί να μας πει έστω ΜΙΑ δικαιολογία γιατί αυτός ο κύριος έτυχε της εμπιστοσύνης του κόμματος και της κυβέρνησης, να μας τον παραθέσει.

Κάτι μου λέει όμως πως θα δυσκολευτεί πολύ.

Λύπη θα εκφράσουμε για όσα αρπαχτικά ανάγιωσε οποτεδηποτε αυτό το κόμμα. Παντός είδους.

Που μπορεί αριθμητικά να εν πιο λλία που τους άλλους. Αλλά η ιδεολογική ζημία που κάμνει ο  καθένας αξίζει καμιά δεκαρκά τους. Έτσι γινόμαστε πλην. Τουλάχιστο στη συνείδηση μας.

Πληζ, αν υπάρχει δυνατότητα να μην καταχωρηθεί η περίπτωση του Α.Μ στα «ανθρώπινα λάθη» του κόμματος θα την προτιμήσω.

Ευχαριστώ.

Γραμμή


[...]
Όταν ο Μαρξ ανακάλυπτε και διαπίστωνε την αρχή της ιστορικής αναγκαιότητας της δικτατορίας του προλεταριάτου, δεν αναφερόταν αποκλειστικά στο σοσιαλισμό: αλλά στη διαδικασία που οδηγεί, ήδη από σήμερα, μέσα από την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, προς την αταξική κοινωνία, προς τον κομμουνισμό. Χωρίς τη σύνδεση με τη διαδικασία αυτή, ο σοσιαλισμός παραμένει κενό γράμμα που ο καθένας ερμηνεύει κατά βούληση: είναι αδύνατο να χαραχτεί ξεκάθαρα διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη προλεταριακή και αστική και μικροαστική πολιτική. Η προλεταριακή πολιτική χαρακτηρίζεται από το ότι θέτει ως στόχο πραγματικό, υλοποιήσιμο την αταξική κοινωνία. Και όπως θα δούμε παρακάτω, αυτή η «απόχρωση» αλλάζει τα πάντα. Το να ορίσουμε τη δικτατορία του προλεταριάτου αποκλειστικά σε σχέση με το σοσιαλισμό, το να την αποδυναμώσουμε δηλαδή από την οικοδόμηση της αταξικής κοινωνίας, σημαίνει ότι έχουμε ήδη εγκλωβιστεί σε μια αστική προβληματική.
[...]
Οι πρώτοι στην ιστορία που «εγκατέλειψαν» την έννοια της δικτατορίας του προλεταριάτου και μάλιστα αναγνωρίζοντας ρητά και επιχειρηματολογώντας πολιτικά υπέρ της επιλογής αυτής, ήταν οι ίδιοι σοβιετικοί κομμουνιστές, υπό την καθοδήγηση του Στάλιν, το 1936, με την ευκαιρία της εφαρμογής του νέου σοβιετικού Συντάγματος.

Ετιέν Μπαλιμπάρ
Για τη δικτατορία του προλεταριάτου
Σελ. 29-30, 32







http://wn.com/Dziga_Vertov

21.6.11

Το θολωμένο μου μυαλό ή πως να σκοτώσετε υπερ-ταξικά τα εγκεφαλικά σας κύτταρα.


1.       Προτάσσετε ρητώς την Αυτοποίηση -  Αυτοθέσμιση.
2.       Θεωρείτε, για σκοπούς που θα αντιληφθείτε αργότερα, τα πολιτικά προβλήματα πηγή των κοινωνικών και ταξικών αντιφάσεων και όχι το αντίθετο. Πολλά ρωτάτε.
3.       Ταυτίζετε τα πολιτικά προβλήματα με  τους πολιτικούς και κρατικούς χώρους και θεσμούς (κόμματα, συνδικάτα,βουλή, κράτος).
4.       Βαφτίζετε τις κοινωνικές τάξεις – κοινωνία ή κοινότητα ανθρώπων -και αποφασίζετε πως η κοινότητα των ανθρώπων ζει σε μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα από τους χώρους/τόπους άσκησης πολιτικής.
5.       Καθ΄οδόν όπως προχωράτε, περνάτε για ένα ποτό από την οικολογική πράσινη αριστερά και ξαναθυμάστε πως η ανθρώπινη κοινότητα είναι εντελώς αποξενωμένη από τον καθ΄αυτό  φυσικό της χώρο που δεν είναι άλλος από τη φύση.
6.       Επαναπροσδιορίζετε τον άνθρωπο ως φυσικό ον.
7.       Αντιλαμβάνεστε όπως κατεβάζετε το ντράι μαρτίνι σας, πως η έννοια του ανθρώπου ως φυσικού όντος είναι ευρύτερη της έννοιας του ανθρώπου ως πολιτικού όντος, για καλή σας τύχη.
8.       Προχωρώντας , αν τύχει να πέσετε πάνω σε ομάδα Προσκυνητών, κάθεστε να  πάρετε μια ανάσα στα βάθη της οικουμενικής και ουχί περιοριστικής πολιτικής έννοιας για τον άνθρωπο, αποφεύγοντας τον όρο «συμπαντική ψυχή» ως ακατάλυπτο και άρα εχθρικό για το σύνολο των συνανθρώπων της κοινοτικής μας Γης.
9.       Τελειώνοντας την προσευχή μαθαίνετε πια και με βιωματικό τρόπο να οχυρώνεστε και να μην συναινείτε  στους πολιτικούς δαίμονες που κυκλοφορούν, γιατί ξέρετε πια «από εμπειρία» πως η πολιτική ρήξη δεν οδηγεί στη ατομική και άρα στη κοινωνική χειραφέτηση.
10.   Αρχίζετε να αισθάνεστε απελευθερωμένοι και απεριόριστα δυνατοί να αυτοπροσδιοριστείτε.
11.   Λαμβάνετε οικειοθελώς μέρος στη συνέλευση των μελλοντικών κοινοτικών κατόχων της Γης μας, η οποία αποφασίζει, πως μετά το πέρας της συνέλευσης,  οι λαμβάνοντες μέρος θα μπορούν να  αυτοπροσδιορίζονται ως «επαναστάτες» αίροντας την μέχρι στιγμής απαγόρευση στη χρήση της λέξεως αυτής κατά τη διάρκεια των συνελεύσεων, καθώς και των περιπατητικών συνομιλιών με συνανθρώπους σας.
12.   Ακολουθείτε πιστά το πρόγραμμα και λαμβάνετε θεωρητικά μαθήματα άνευ πληρωμής και άνευ διδασκάλου – είναι όλοι συνάνθρωποι – για το ποιές ερμηνείες και εκδοχές έχει λάβει η έννοια της επαναστατικότητας κατά την Προϊστορία – δηλαδή πριν τη δική σας εμφάνιση προ ημερών.
13.   Κατά τη διάρκεια του μαθήματος για την Προϊστορία μαθαίνετε τους χρήσιμους όρους «εργατική τάξη», «προλεταριάτο» και «επαναστατική αλλαγή». Ενοχλήστε ελαφρώς από τη διαδοχή των όρων αλλά αφήνεστε στην θετική αύρα των γύρω σας και το απωθείτε επιτυχώς χωρίς να απομακρυνθείτε από το στόχο σας που είναι να αυτοπροσδιοριστείτε ως επαναστάτες.
14.   Όπως κάθεστε στο γρασίδι  αισθάνεστε μια ξαφνική ευφορία η οποία δεν οφείλεται μόνο στη παρουσία του διπλανού σας  που είναι και συνάνθρωπος και κούκλος.
15.   Το άλυτο μυστήριο αιώνων για την σχέση των όρων «εργατική τάξη» «προλεταριάτο» και «επαναστατική αλλαγή» έχει λυθεί ως δια μαγείας και πάλι με βιωματικό τρόπο! Τους το λέγατε και δεν το πιστεύανε στα συνδικάτα ρε γμτ!
16.   Εάν μεταφέραμε την εμπειρία των συνελεύσεων στους εργασιακούς χώρους  θα επανακαθορίζαμε όπως γουστάραμε και τις παραγωγικές σχέσεις για τις οποίες σφαζόμαστε και μας βλέπει κι ο Θεός και δεν κάνει.
17.   Ακολούθως αφού θα καθορίζαμε τις παραγωγικές σχέσεις όπως γουστάραμε θα μπορούσαμε με ευκολία να μοιράζαμε  τα προϊόντα της παραγωγής , ούτως ώστε να μην πεινάσει πια κανένα φτωχό παιδί γιατί αυτό δεν ταιριάζει ούτε με την ανθρώπινη φύση.
( Σ αυτό το στάδιο απορρίπτεται οριστικά το πρόγραμμα Venus του Zeitgeist το οποίο πέρσι στείλατε σε όλους τους φίλους και συνανθρώπους σας μέσω του μπλογκ σας, γιατί δεν σας χρειάζεται πια).

18.   Θέτετε ζήτημα προς ψήφιση στη συνέλευση να αποκλειστούν απ΄αυτήν όλοι όσοι κατέχουν  εξουσία στα μέσα παραγωγής. Δηλαδή τα κόμματα, τα συνδικάτα, οι βουλευτές και οι οποιεσδήποτε πολιτικές οργανώσεις. Ξέρετε πως το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ισότητα και την εκδημοκρατικοποίηση είναι η γραφειοκρατία και οι πολιτικοί θεσμοί.
19.   Ψηφίζετε ομόφωνα, πως αυτός που φωνάζει  ότι τα κόμματα και τα συνδικάτα δεν διαχειρίζονται τα μέσα παραγωγής πρέπει να πάει να φέρει τις μπύρες μέχρι να ψηφιστεί η πρόταση.
20.   Μέχρι να επιστρέψει συζητάτε για την «ετερονομία» που είναι ο αληθινός εχθρός του αυτονομημένου επαναστάτη, εξαιτίας της οποίας περιορίζεται η ανθρώπινη ουσία του, η συμμετοχή του στις αποφάσεις και άρα η δική του «εξουσία» στα μέσα παραγωγής, η επέκταση της προσωπικότητας του και η αυτοεκπλήρωσή του.
21.   Από την καντίνα ο τύπος που πήγε για μπύρες κάτι λέει για αλλοτρίωση και αυτοεπέκταση του κεφαλαίου, αλλά τη συγκεκριμένη στιγμή εσείς κοιτάτε τις χθεσινές φωτογραφίες που βγάλατε.(Φήμες που θέλουν τον Κύπριο Μιχάλη Χατζηγιάννη ως καλλιτεχικό διευθυντή – χέρια ψηλά - των συνελεύσεων, στο μεταξύ απορρίπτονται).
22.   Μελαγχολείτε προς στιγμή που σκέφτεστε ότι θα πάτε δουλειά αύριο αλλά αντέχετε τη θλίψη γιατί ξέρετε πως η αυτο-οργάνωση της εργασίας θα καταφέρει εν τέλει να πλήξει το παγκόσμιο κεφάλαιο και να φέρει τον κομμουνισμό.
23.   Ποιός σας είπε βρε κουτά πως η οικονομία είναι βασισμένη στην εκμετάλλευση και μου στενοχωριέστε; Σιγά μην καθορίζει η υπεραξία τη θέση της κυρίαρχης τάξης! Θα τα μοιραζόμαστε, λέμε, και θα φυλάμε και για τα κοινά! Τι χαζοί που ήταν αυτοί οι μπολσεβίκοι! Α χα χα χα!
24.   Το ζήτημα είναι πως αισθάνεσαι για την υπεραξία όχι η υπεραξία ως προυπόθεση της  κυριαρχίας. Αν μετέχεις στις αποφάσεις θα αισθάνεσαι πολύ καλύτερα κι αυτή η υπεραξία δεν θα μπορεί πια να σε απομακρύνει ούτε από τη φύση, ούτε από τον αγαπημένο σου συνάνθρωπο – έχεις ένα χαρτομάντηλο; ούτε απ΄την ποθητή αυτοποίηση σου.
25.   Και μην ξεχνάς να αντιστέκεσαι σ΄αυτούς που λένε πως έχεις καταργήσει μέσα στο κεφάλι σου τις αντιφάσεις. Φυσικά δεν έχεις καταργήσει τις αντιφάσεις! Δεν ξέρεις μήπως για την αντίφαση που προκαλεί όλα αυτά τα πολιτικά και κοινωνικά αδιέξοδα; Δεν ξέρεις ΕΣΥ πως η μεγαλύτερη αντίφαση στον καπιταλισμό είναι πως δεν δίνει την ευκαιρία στους ανθρώπους να μετέχουν στις αποφάσεις για τη ζωή τους! Τι διάολο μουντζώνεις τρεις βδομάδες τη βουλή αν δεν το ήξερες!
26.   Ταξική πάλη; Τςςςς.....
27.   Ιδεοληπτικές φαντασιώσεις της εξουσίας για να εμποδίσει την αληθινή επανάσταση ακριβώς επειδή είναι η εξουσία. Και λέει τις εξουσιαστικές της θεωρίες επεξήγηση της  επαναστατικής διαδικασίας και κάτι για  ιστορική αναπόφευκτη ταξική σύγκρουση καθώς το κεφάλαιο ορίζει τις εξελισσόμενες αντιφάσεις, λέει, και όχι το πολίτευμα!! Άκου τι λένε!
28.   Κάτσε να δεις πως το είπε ο συνάνθρωπος ακαδημαϊκός χθες. Α, ναι. Οικονομικό ντετερμινισμό το είπε, όλο αυτό που λεν στις συντεχνίες και τα κόμματα. Τςςς....Αγροίκοι και ανελεύθεροι!
29.   Δεν υπάρχουν τάξεις λέμε ρε! Η εργατική τάξη – άσε που είναι κι ένα μικρό κομματάκι πια αυτοί – έχει ενσωματωθεί στο κράτος μέσω των συντεχνιών! Κάτω το Κράτος...Ούστ...Κάτω το ενσωματωμένο δουλεφταριό του Κράτους...Ουστ!
30.   Αυτο – οργάνωση της εργασίας για Δίκαιη Κατανομή των Προϊόντων, Παιδεία (δημοκρατική), Ελευθερία(αυτή που σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου; ατομική νομίζω τη λένε). (το «Ψωμί, Παιδεία,Ελευθερία» δεν διευκρίνιζε!). Συν κοινωνική ασφάλεια,ειρήνη και εξάλειψη οριστικά του κινδύνου των οικονομικών κρίσεων!
31.   Εκπαραθυρώστε τη Θεωρία. Άιντε!
32.   Η θεωρία επαναφέρει το θέμα της πάλης των τάξεων.
33.   Η θεωρία της πάλης των τάξεων είναι παραπλανητική. Δεν θα κάνουν ότι θέλουν τρεις ψόρηδες που την είδαν προλεταριάτο! Η κοινότητα της Γης αποτελείται και από άλλα πολλά κοινωνικά σύνολα (sic). Δεν θα οικειοποιούνται τρεις ψόρηδες την υποκειμενικότητά μας! Κι αυτός ο Μαρξ ποιός είναι; Πότε γεννήθηκε; Τςςς...
34.   Έχω τελειώσει Παρίσι εγώ αγάπη μου! Θα αυτοποιηθώ! Δε θα μου πουν εμένα τρεις ψόρηδες τι θα κάνω!
35.   Η ετερονομία είναι η αιτία της κάθε καταπίεσης, αποκαταπιεσθείτε αυτονομηθείτε!
36.   Ποιός; Ο Τρίτος Κόσμος; Τα καημένα τα μαυράκια. Τι φταίνε κι αυτά; Τι φταίνε που δεν ξέρουν οι γονείς τους για τον Περικλή! Πτωχοί γονείς πτωχά παιδάκια!
37.    Εμείς οι νέοι διεθνιστές οι μόνοι γνήσιοι διεθνιστές  θα δώσουμε τα φώτα της αληθινής δημοκρατίας στον κόσμο όλο. Γιατί μόνο εμείς μπορούμε. Οι τελευταίοι και οι πρώτοι παγκόσμιοι δημοκράτες! Οι τελευταίοι και οι πρώτοι αληθινοί επαναστάτες.
38.   Για την ηθική και τη δικαιοσύνη!
39.   Για τη δικαίωση της ατομικής συνείδησης!
40.   Για το πλήθος των ατομικών συνειδήσεων!
41.   Για το πλήθος!
42.   Για την κοινωνία που βρίσκεται σε συνεχή δράση!
43.   Για να μην βλάψει ποτέ κανείς  ξανά κανένα συνάνθρωπό του!
44.   Ενδο-κοινωνικοποιήσου κι ασε τη εξω- κοινωνικοποίηση και τη θεωρία!
45.   Έλα μαζί μας!
46.   Μπορείς να σκοτώσεις το τέρας του ολοκληρωτισμού που έχεις μέσα σου!
47.   Χέρια Ψηλά!
48.   Εισηγήσεις για την επόμενη συνεδρία
49.   Κενό
50.   Κενό.



19.6.11

Κάθε μέρα τον συμπαθώ και περισσότερο...

...και μαθαίνω, πως δεν χρειάζεται απαραίτητα να συμφωνώ απολύτως με κάποιον για να συνυπάρχω. Αυτό που πρωτίστως χρειάζεται είναι να τον εμπιστεύομαι ως προς την ετοιμότητα του να αντιστέκεται στον εκχυδαϊσμό της πολιτικής σκέψης και κριτικής.




Ο ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ  «ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ»ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΙΕΡΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΡΕΦΟΡΜΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΗΣ «ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ»

Του Τάκη Φωτόπουλου


Η Περιεκτική Δημοκρατία, με την προηγούμενη επείγουσα έκκληση της 4ης Ιούνη, θέλησε να ενημερώσει αλλά και να προειδοποιήσει την Λαϊκή Συνέλευση (ΛΣ) και τους πολίτες της Αθήνας που την πλαισίωσαν από την πρώτη μέρα νομίζοντας ότι μετείχαν σε ένα πρωτοφανές πείραμα αμεσοδημοκρατίας στη χώρα μας, ότι η πραγματικότητα που διαμορφωνόταν από κάποιους στην πλατεία ελάχιστη σχέση είχε με την αντίληψη  της άμεσης δημοκρατίας την οποία επικαλούνταν. Δυστυχώς οι προειδοποιήσεις μας δεν εισακούστηκαν και σήμερα αποδεικνύεται πια περίτρανα ότι η ΛΣ καπελώνεται ξεδιάντροπα και θρασύτατα από μια ανίερη συμμαχία ρεφορμιστικής και πατριωτικής «Αριστεράς», η οποία όχι μόνο αποκλείει, με το πρόσχημα της συνέλευσης απλών πολιτών και όχι κομματικών ή συνδικαλιστικών στελεχών, κάθε άλλο προβληματισμό από αυτόν της ανίερης αυτής συμμαχίας (η οποία βέβαια αποτελείται από κομματικά στελέχη και μέλη που παριστάνουν τους απλούς πολίτες!), αλλά και περνά μέσα από υποτιθέμενα λαϊκές διαδικασίες τη συστημική γραμμή ότι η ένταξη μας στη διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς όπως αυτή εκφράζεται στον γεωγραφικό χώρο μας, με την ΕΕ και την ΟΝΕ, είναι ουσιαστικά απυρόβλητη. Έτσι, η χειραγωγούμενη αυτή δήθεν άμεση δημοκρατία όχι μόνο ευτελίζει την ίδια την έννοια της άμεσης δημοκρατίας πριν ακόμη δοκιμαστεί στην πράξη, αλλά και λειτουργεί σαν βασικό μέσο εκτόνωσης της λαϊκής οργής και αποπροσανατολισμού της από τους βασικούς ενόχους της συντελούμενης καταστροφής: τις ντόπιες και ξένες ελίτ και το ίδιο το σύστημα που τις θρέφει και μας οδήγησε στη σημερινή κατάσταση.
Τη στιγμή μάλιστα που οι ξένες ελίτ, δηλαδή το Ευρωπαϊκό (ΕΕ) και το Αμερικάνικο (ΔΝΤ) τμήμα της υπερεθνικής ελίτ επιβάλλουν, με πρόσχημα το Χρέος, και την τυπική κατοχή της χώρας διορίζοντας γκαουλάιτερ στα υπουργεία και τώρα ακόμη και αυτούς που θα ξεπουλήσουν τον κοινωνικό μας πλούτο, ενώ οδηγούν παράλληλα στην απόγνωση τα λαϊκά στρώματα, η ΛΣ το μόνο με το οποίο δεν ασχολείται ήταν πως να πολεμήσει το σύστημα που μας έφερε στη σημερινή καταστροφή και τις ντόπιες και ξένες ελίτ που το υπηρετούν κι ωφελούνται από αυτό σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων…
Αντίθετα, στη μοναδική ευκαιρία που δόθηκε στη ΛΣ να συζητήσει το θέμα, (όταν δεν αναλώνεται σε συζητήσεις επί παντός επιστητού που απλά αποσπούν τη προσοχή της από το κύριο θέμα για το οποίο άλλωστε συνέρρευσαν στο Σύνταγμα οι Αθηναίοι πολίτες), μετά από την ουσιαστική υφαρπαγή της ψήφου της στις 31 Μάη, αφού δεν προηγήθηκε καμιά ουσιαστική συζήτηση για το ποιο ακριβώς θα ήταν το θέμα και ποιοι οι ομιλητές, οργανώθηκε «ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΛΑΪΚΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΧΡΕΟΣ», αποκλείοντας στην πράξη κάθε άλλη συζήτηση για τις βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στο Χρέος, το οποίο είναι απλά το σύμπτωμα και όχι η αιτία της κρίσης (είναι σαν να συζητάμε για τον πυρετό και πώς θα τον κατεβάσουμε χωρίς ν ασχολούμαστε με τις αιτίες του!) Έτσι προχώρησε στη δημιουργία «ανοιχτής ομάδας οργάνωσής για την οποία συμμετοχές μπορούν να κατατίθενται στη γραμματεία», η οποία ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ απλά θα έκανε την  πρακτική δουλειά της οργάνωσης της διαβούλευσης, όπως σε κάθε πραγματική αμεσοδημοκρατική διαδικασία όπου όλες τις σημαντικές αποφάσεις τις παίρνει η ίδια η ΛΣ. Στην πραγματικότητα όμως η ομάδα αυτή που τυπικά ήταν «ανοικτή» και όλοι μπορούσαν (θεωρητικά) να μετέχουν, επανδρώθηκε από μέλη και στελέχη της ρεφορμιστικής Αριστεράς και της ΕΛΕ (δηλαδή του “πνευματικού της τέκνου”, που πιστεύει ότι θα βγούμε από την κρίση αν μια Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου βρει ποιο είναι το τμήμα του Χρέους που είναι παράνομο και το κηρύξουμε άκυρο!) με τη γνωστή μεθοδολογία: τα στελέχη της ρεφορμιστικής «Αριστεράς», έχοντας προφανώς την οικονομική άνεση και άνεση χρόνου να βρίσκονται συνεχώς στο Σύνταγμα για να επανδρώνουν παρόμοιες επιτροπές και να καθοδηγούν τη ΛΣ, τη στιγμή που ο μέσος πολίτης αγωνίζεται για να βρει κάποια ώρα από το κυνήγι τη επιβίωσης να παραστεί απλά στη ΛΣ (κάτι που ήξερε ακόμη και ο Περικλής και επιδοτούσε τους φτωχούς Αθηναίους για να μετέχουν στις διαδικασίες  της άμεσης δημοκρατίας ώστε να μην μονοπωλούνται από τους έχοντες την οικονομική άνεση και, επομένως, χρόνου). Περιττό λοιπόν να προστεθεί ότι η ΛΣ ποτέ δεν ρωτήθηκε για τους «ειδικούς» οι οποίοι θα έδιναν τα φώτα τους στη ΛΣ, οι οποίοι «κατά σύμπτωση» προέρχονταν όλοι από την ανίερη συμμαχία. Δεδομένου  όμως ότι η ρεφορμιστική Αριστερά στο ευρύτερο κοινό δεν εκπροσωπεί ούτε το 4% του λαού, το ερώτημα είναι πώς τα “καταφέρνει” και κυριαρχεί στη ΛΣ και επιβάλλει τους ομιλητές της, πολλοί από τους οποίους είναι και αστέρες των τηλεοπτικών καναλιών (ακριβώς λόγω των «επικίνδυνων» για το σύστημα απόψεων που εκφράζουν), αστέρες που δεν χρειαζόταν καν να τους καλέσει μια ΛΣ! Έτσι, στην πρώτη εκδήλωση για τη διαβούλευση, στην ανίερη αυτή συμμαχία, κλήθηκαν μόνο πανεπιστημιακοί ― στελέχη της ΕΛΕ και της ρεφορμιστικής Αριστεράς που υποτίθεται είναι «ειδικοί» και άρα «ουδέτεροι» (πράγμα που δεν έχει καμιά σχέση με την αλήθεια στην ανάλυση οικονομικών ιδιαίτερα φαινομένων όπου δεν υπάρχουν «αντικειμενικές» αλήθειες) και ένας εκπρόσωπος της πατριωτικής «Αριστεράς», κατά του οποίου μάλιστα επιτέθηκαν οι υπόλοιποι ομιλητές γιατί τόλμησε να θέσει θέμα εξόδου από το Ευρώ, θίγοντας, έστω ουτοπικά και έμμεσα την ΕΕ, αφού δεν έθετε θέμα εξόδου αλλά απλά «διάλυσης» της ΕΕ σε τρία τέρμινα. Και φυσικά η αντίδραση της ΕΛΕ (και των στελεχών της ρεφορμιστικής Αριστεράς) ήταν απόλυτα δικαιολογημένη εφόσον έχει κηρύξει ταμπού την ΕΕ, με βάση τις εντολές των πατρώνων της που χρηματοδότησαν το πολυδάπανο διεθνές συνέδριο της στην Αθήνα τον περασμένο μήνα και έμμεσα το πολυπροβεβλημένο (χάρη στην προβολή των ΜΜΕ) φιλμ «debtocracy». (http://www.eurodad.org/uploadedFiles/Whats_New/News/Agenda draft_online2104(1).pdf?n=4317)
Παρά την προηγούμενη επείγουσα έκκληση και τις διαμαρτυρίες πολλών μελών της ΛΣ στα ιντιμίντια και αλλού (καθώς στη ΛΣ με διάφορες ”δικλείδες” διαδικαστικού τύπου αποκλείονταν για να τις εκφράσουν), η «ανοικτή» επιτροπή (που «κατά σύμπτωση» αποτελείται  κατά κανόνα από τα ίδια περίπου πρόσωπα, κήρυξε «επιτυχημένο» το φιάσκο της περασμένης Δευτέρας και αποφάσισε να προχωρήσει στη νέα Ημέρα διαβούλευσης  στις 10 Ιούνη, σύμφωνα με την αρχική δήθεν “λαϊκή εντολή” που υφαρπάχτηκε με συνοπτικές διαδικασίες, όπως είδαμε παραπάνω. Οι αρχικές προτάσεις της ήταν να καλέσουν πάλι άλλα μέλη της ρεφορμιστικής Αριστεράς και της ΕΛΕ. Η κατάπτυστη στάση της ΕΛΕ στον ρόλο πατροναρίσματος στις αποφάσεις της ΛΣ είναι ενδεικτική και από το γεγονός ότι διατηρούσε για 12 μέρες το πανό και το περίπτερο της μπροστά από τον χώρο που συνεδρίαζε η συνέλευση, παρά την απόφαση της ΛΣ της 31/5 και τις συνεχείς διαμαρτυρίες μελών της ΛΣ για την ύπαρξη του εκεί, ενώ κάθε άλλο κομματικό ή συνδικαλιστικό πανό αποκλείεται δια ροπάλου. Και βέβαια το πανό συνεχίζει ακόμα και σήμερα να βρίσκεται στο χώρο της πλατείας αλλά σε άλλο σημείο, ενώ όταν το ΚΚΕ(μ-λ) προσπάθησε να αναρτήσει πανό με τον τίτλο «Η Αριστερά της Πλατείας» και να μοιράσει κείμενο δέχτηκε τραμπούκικη επίθεση από μέλη της ομάδας περιφρούρησης που φαίνεται τα βρίσκει μια χαρά με τα μέλη της ΕΛΕ των απογοητευμένων ΠΑΣΟΚων πατριωτών και ρεφορμιστών  Όταν μάλιστα κάποια νέα μέλη  της ανοιχτής ομάδας για το Χρέος πρότειναν ν’ ακουστούν αυτή τη φορά άλλες απόψεις οικονομολόγων, οι οποίες εκφράζουν έναν εντελώς διαφορετικό προβληματισμό που θέτει το καίριο πρόβλημα της εξόδου από την ΕΕ (π.χ. Περιεκτική Δημοκρατία, Κίνηση Επαναστατικής Αριστεράς, ΚΚΕ) και μετά από προτάσεις πολιτών και τοπικών συνελεύσεων, απλά εδέησαν να προτείνουν ως πιθανούς ομιλητές τον Τάκη Φωτόπουλο και πανεπιστημιακό της Κίνησης Επαναστατικής Αριστεράς, με τη φανερή πρόθεση να τους περιθωριοποιήσουν ως «μειοψηφία του ενός», όπως κάποιο άλλο στέλεχος της ΕΛΕ είχε χαρακτηρίσει τον Τάκη Φωτόπουλο παλιότερα. Το πρόσχημα γι' αυτή τη μεθόδευση ήταν ότι αρκεί οι ομιλητές να είναι “αντιμνημονιακοί”, οπότε όποιος απλά “δήλωνε” αντιμνημονιακός μπορούσε να μπει μέσα στη λίστα με τα ονόματα (πιθανόν και ο ...Σαμαράς)! Και αυτό ενώ ο ΤΦ είχε διαμηνύσει στην επιτροπή αυτή ότι δεν θα δεχόταν μεθόδευση περιθωριοποίησης της αντισυστημικής θέσης, αν ήθελε να κρατήσει τα στοιχειώδη προσχήματα δημοκρατικής ισηγορίας, ειδικά μετά το φιάσκο της πρώτης ημερίδας. Τότε,  οι ίδιοι «ινστρούχτορες» που αποτελούν τη μόνιμη πλειοψηφία της «ανοικτής» ομάδας,  μετά την άρνηση, για τους ίδιους λόγους , και του Οικονομάκη, πανεπιστημιακού της ΚΕΑ να πάρει μέρος στην ημερίδα, προχώρησαν να καλέσουν εναλλακτικό θίασο της ρεφορμιστικής Αριστεράς και της ΕΛΕ, αυτή τη φορά μάλιστα προσκαλώντας δύο πολυπροβεβλημένους οικονομολόγους της. Φυσικά, μερικοί από τους ομιλητές και των δύο ημερίδων δηλώνουν «αντικαπιταλιστές» και όχι ρεφορμιστές, χωρίς βέβαια να διστάζουν να μιλούν μόνο για την καλύτερη διαχείριση της κρίσης του κεφαλαίου (δηλαδή τη διαχείριση της ΕΕ) και ενώ δεν διανοούνται βέβαια  να θέσουν θέμα ΕΕ που θα ήταν το πρώτο βήμα στην αμφισβήτηση του συστήματος και των ελίτ που μας έφεραν στη σημερινή καταστροφική κρίση!.
Επειδή ξέρουμε ότι οι γκεμπελίσκοι της ρεφορμιστικής «Αριστεράς» θα μας κατηγορήσουν ότι υπονομεύουμε τις λαϊκές συνελεύσεις επαναλαμβάνουμε: υποστηρίζουμε ολόψυχα ένα γνήσιο αμεσοδημοκρατικό κίνημα που θα δίνει την εξουσία για όλες τις σημαντικές αποφάσεις στην ίδια τη ΛΣ χωρίς οποιαδήποτε δυνατότητα μεθόδευσης από εξωγενείς παράγοντες, εφόσον άλλωστε για την Περιεκτική Δημοκρατία, η Αμεση Δημοκρατία είναι το θεμέλιο του προτάγματος της   και όχι απλά μια διαδικαστική τσόντα,  όπως για την παραδοσιακή Αριστερά. Απόκειται επομένως στην ίδια τη ΛΣ να αποδοκιμάσει την σημερινή στημένη συνέλευση για το Χρέος όπου θα ακούσει παραλλαγές των ανώδυνων απόψεων που άκουσε και τη Δευτέρα και να αποφασίσει τη σύγκληση άλλης συνέλευσης με θέμα «Τα αίτια της κρίσης του συστήματος στην Ελλάδα και οι τρόποι διεξόδου από αυτήν» όπου θα κληθούν να μετάσχουν μόνο επιστήμονες που δέχονται την αρχή ότι έξοδος από την κρίση χωρίς έξοδο από την ΕΕ (και όχι απλά το Ευρώ) είναι αδύνατη. Και είναι αυτονόητο ότι θ’ αποφασίσει μόνο η Λαϊκή Συνέλευση ποιο θα είναι το θέμα της εκδήλωσης και οι ομιλητές σε αυτή, και όχι κάποιοι …για λογαριασμό της, με τις συνοπτικές διαδικασίες για λήψη βασικών αποφάσεων και το συστηματικό “καπέλωμα” μέσα από τις ουσιαστικά ελεγχόμενες “ανοιχτές” επιτροπές και ομάδες, όπως γίνεται στη σημερινή παρωδία άμεσης δημοκρατίας που έχει επιβάλλει η ρεφορμιστική Αριστερά στο Σύνταγμα. Μιας ρεφορμιστικής Αριστεράς, της οποίας άλλωστε το ενδιαφέρον για άμεση δημοκρατία είναι όψιμο, αν όχι ύποπτο, εφόσον η άμεση δημοκρατία μόνο σαν “διαδικασία” συμβαδίζει με την κοσμοθεωρία της, και όχι σαν πολίτευμα, όπως είναι η πραγματική έννοια της.

10 ΙΟΥΝΗ 2011

18.6.11



17.6.11

Τι ωραία νέα!


Είμαι στην ευχάριστη θέση να ενημερώσω όλους τους ΔΗΚΟϊκούς, ΔΗΣΥκούς, ΕΔΕΚίτες, Περδικαλαίους, και λοιπούς λάτρεις της Ακηδεμόνευτης Ελευθερίας, πως κατά την τελευταία βδομάδα, έχει κάνει την εμφάνισή της σε ελληνικά ιστολόγια προσκείμενα στον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ( και ως εκ τούτου εμπλεκώμενα διακριτικώς πάντοτε, όπως γνωρίζετε), έχει κάνει την εμφάνισή της λέω στα ιστολόγια....η σημαία του ΑΚΕΛ. Μα το Θεό!

Δεν λέω σε ποιά, γιατί εγώ είμαι μακρυά απ΄ το σημείο που κτυπά η καρδιά της δράσης και της εκκόλαψης του νέου επαναστατικού υποκειμένου στη μετά- καπιταλιστική εποχή (ποιός ήρθε;). Επίσης δεν θα ήθελα να κατηγορηθώ πως «καπελώνω» το πνεύμα της ειρηνικής συνύπαρξης όλων των νέων αυτών επαναστατικών υποκειμένων (ανανέωσε την επαναστατημένη άλλα κοιμισμένη υποκειμενικότητά σου κι εσύ μαζί μας, μπορείς!). Όσοι ενδιαφέρονται ας ψάξουν. Εξάλλου τι να πει  μια μπλόγκερ κολλημένη στον κόσμο της και μακρυά από την συγχρονη πραγματικότητα του κόσμου ετούτου που ανεβάζει φιλοκομμουνιστικά κείμενα περσινά, προπέρσινα, των αρχών του αιώνα και δε συμμαζεύτεται (η ίδια).

Τώρα γιατί εμφανίστηκε η σημαία του ΑΚΕΛ, έτσι μια μέρα στα ξαφνικά στα εν λόγω ιστολόγια θα σας γελάσω!

Είναι γιατί ονειρεύονται ...να γίνουν κι αυτοί μια μέρα κυβέρνηση και ψάχνουν για δωρεάν μαθήματα στην νέα ψηφιακή δημοκρατία για την οποία αγωνίζονται με τόσες θυσίες;

Είναι γιατί θέλουν να «κλέψουν» απ΄το ΚΚΕ το κονέ;

Είναι γιατί  χρειάζονται επειγόντως ένα σπρώξιμο από την κυβέρνηση της  Κύπρου προς την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ;

Είναι γιατί καραδοκούν πιο πάνω τα φασιστάκια και τρέμει το φυλλοκάρδι τους;

Δεν ξέρω.

Αυτό που ξέρω, είναι πως ψοφάω απ΄τη στιγμή που εντόπισα τη σημαία, να διαβάζω αναρτήσεις Φιλελεύθερων Αντεθνικιστών  Αγανακτισμένων Κυπρίων! Φ.Α.Α.Κ!

Κι άλλο ένα Φ.Α.Κ που εγώ δεν ακολούθησα και καλά λόγω σκληροπυρηνικής ιδεολογίας!

Τάξη, Κόμμα, Ηγεσία. Σκέψεις πάνω στο πολιτικό υποκείμενο της Χειραφέτησης

 του Σάββα Μιχαήλ   



1.  Τάξη, Κόμμα, Ηγεσία: έννοιες παρωχημένες μιας προκατακλυσμιαίας εποχής, πριν το θρυλούμενο «τέλος της Ιστορίας», της πολιτικής, των ιδεολογιών, προπαντός πριν το  υποτιθέμενο τέλος του σοσιαλιστικού προτάγματος και του κομμουνισμού; Ή έννοιες-πυξίδες που προσανατολίζουν, προβολείς που  φωτίζουν τον ανεξερεύνητο ακόμα δρόμο της καθολικής ανθρώπινης χειραφέτησης στην μεταβατική μας εποχή, εδώ και τώρα;
       Η μεταμοντέρνα ρητορική έχει, ως γνωστόν, εξαφανίσει τις κάθε είδους διαχωριστικές γραμμές, προπαντός στο όνομα της παγκοσμιοποίησης, όπως αυτή την παρουσιάζει. Δεν υπάρχουν ταξικές διαχωριστικές γραμμές, μια και η ίδια η έννοια της εκμετάλλευσης έχει υποκατασταθεί από την έννοια του κοινωνικού αποκλεισμού. Την θέση των κοινωνικών τάξεων παίρνουν κοινωνικές ομάδες με ικανότητες ενσωμάτωσης και ανόδου ή με την μοίρα του κοινωνικού αποκλεισμού και της εξαθλίωσης. Δεν υπάρχουν διαχωριστικές πολιτικές γραμμές, μια κι ένας ταύρος του νεοφιλελευθερισμού μπορεί να γίνει βουλευτής επικρατείας των Σοσιαλιστών ή ένας ακραιφνής σοσιαλδημοκράτης σαν τον Kouchner καλείται κι αναλαμβάνει υπουργός εξωτερικών στην κυβέρνηση του σκληροπυρηνικού δεξιού προέδρου Sarkozy. Αν, όμως δεν υπάρχουν πολιτικές διαχωριστικές γραμμές, τότε είναι προβληματική, αν όχι αδύνατη και η ύπαρξη διαφορετικών πολιτικών κομμάτων ή και Πολιτικής γενικά, μια κι εξαφανίζεται πλέον η περιβόητη διάκριση Φίλου και Εχθρού που σύμφωνα με τον Carl Schmitt ορίζει την έννοια του Πολιτικού. Δεν αποτελεί, λοιπόν έκπληξη το                           γεγονός ότι στη βάση της συρρίκνωσης του Πολιτικού, τα κόμματα υποκαθίστανται ολοένα περισσότερο από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις- NGOs, lobbies, Forum, κάθε είδους κινήσεις, ριζοσπαστικές ή φιλελεύθερες που ασχολούνται με πολλά και διάφορα, σημαντικά κι ασήμαντα, αποφεύγοντας, όμως, ευλαβικά να θίξουν ένα μόνο ζήτημα: το πιο επίμαχο ζήτημα της πολιτικής, το ζήτημα της εξουσίας.
     Κάτω από αυτούς τους όρους είναι φυσικό η έννοια της ηγεσίας να χάνει οποιοδήποτε από τους ποικίλους και αντιφατικούς προσδιορισμούς που της αποδόθηκαν ιστορικά, από τον Πλάτωνα ως τον Μακιαβέλι, τον Ροβεσπιέρο ή τον Λένιν, και να υποκαθίσταται με την εικονική κατασκευή ιδεολογικών μηχανισμών και marketing, των διαφόρων image makers και «επικοινωνιολόγων», με τις τεχνολογίες, δηλαδή, της φενάκης.                       
       Γιατί η πραγματικότητα βρίσκεται αλλού και αλλιώς. Η Ιστορία όχι μόνο δεν τέλειωσε με τον Γιέλτσιν αλλά επιταχύνθηκε, προχωρώντας με εκρήξεις, ολοένα πιο καταστροφικούς πολέμους, νέες αντιστάσεις, εξεγέρσεις, από τον λαό του Σηάτλ στον λαό του Ιράκ, από την Ιντιφάντα  στο Αργεντινάσο, τη Βολιβία, το Εκουαδόρ, τη Βενεζουέλα. Τα όνειρα μιας Νέας Αυτοκρατορικής Παγκόσμιας Τάξης βούλιαξαν στους βάλτους της Μεσοποταμίας από όπου αναδύεται ξανά ό,τι ξόρκιζαν: το φάσμα ενός τρισχειρότερου Βιετνάμ για τους αλαζονικούς σχεδιαστές του «Νέου Αμερικανικού Αιώνα».
      Την ύπαρξη πολιτικών διαχωριστικών γραμμών την επιβεβαίωσε ξανά, χωρίς να δέχεται αντιρρήσεις, ο ίδιος ο Πρόεδρος Μπους όταν έθετε το τελεσίγραφο «είτε με εμάς είτε με τους τρομοκράτες, τα κράτη-παρίες, τον άξονα του Κακού». Η ενσωμάτωση Κουσνέρ στην κυβέρνηση Σαρκοζύ δεν αποτελεί έκπληξη: τα εχέγγυα στον γαλλικό ιμπεριαλισμό είχαν δοθεί από την μεριά του ήδη στο Κόσσοβο κι η μεταπήδηση από την ηγεσία μιας Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης με διεθνή ρόλο στην ηγεσία του Yπουργείου Eξωτερικών αποτελεί ομαλή μετεξέλιξη. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, η παρατηρούμενη σύγκλιση πρώην αντιπάλων πολιτικών σχηματισμών ή ατόμων κι η ασαφοποίηση των πολιτικών - προγραμματικών διαχωριστικών γραμμών εντός του συστήματος οφείλεται στην αστάθειά του, στην κρίση και παρακμή του, στην ανάδυση  αντι-συστημικών δυνάμεων. Οι διαχωριστικές γραμμές  τείνουν να σβήσουν εντός συστήματος  στο βαθμό που εντείνεται η αντισυστημική απειλή κι έτσι βαθαίνει η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο σύστημα και σε όσους το απειλούν, προπαντός όσους απειλούν να το ανατρέψουν.
        Η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση που επικαλούνται σαν  αιτία της εξάλειψης των διαφορών Δεξιάς-Αριστεράς κλπ. έχει βαθύνει την διαχωριστική γραμμή, ένα αβυσσαλέο χάσμα ανισότητας, ανάμεσα σε κατόχους του κοινωνικού πλούτου και τους άμεσους παραγωγούς του, ανάμεσα στις καπιταλιστικές χώρες του κέντρου και της περιφέρειας, μέσα στις ίδιες τις καπιταλιστικές μητροπόλεις όπου ένας Τρίτος Κόσμος έχει δημιουργηθεί στην κόλαση των προαστίων και στον ενδιάμεσο κοινωνικό ιστό. Ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν είναι υποκατάστατο αλλά παράγωγο της υπερεκμετάλλευσης, της απόσπασης του προϊόντος της υπερεργασίας. Η διαίρεση της κοινωνίας σε αντίπαλες τάξεις έχει βαθύνει με την παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου και της ανισότητας. Ο  πόλεμος των τάξεων βράζει  παντού, από το Clichy-sous Bois στις favelas του Σάο Πάολο. Κόμματα και ηγεσίες, επιτελεία, think tanks, στελέχη κι αγωνιστές της βάσης συμμετέχουν στον πόλεμο, στον ένα ή τον άλλο βαθμό.
       Οι τάξεις, τα κόμματα, οι ηγεσίες δεν ανήκουν στο παρελθόν. Θα ξεπεραστούν μόνο μαζί με τη κοινωνία που τα γεννά. Απ’ αυτή τη σκοπιά έχει ιδιαίτερη σημασία να ανακτηθεί και να αναπτυχθεί, στο φως του σήμερα, η γνώση που αντλήσανε εκείνοι που βρέθηκαν επικεφαλής της πάλης για την ανατροπή του συστήματος τον σκληρό αιώνα που πέρασε, επαναστάτες ηγέτες σαν τον Λένιν και τον Τρότσκυ.

2. Το τελευταίο κείμενο του Τρότσκυ έχει τίτλο ακριβώς Τάξη Κόμμα Ηγεσία1. Βρέθηκε ανολοκλήρωτο  πάνω στο γραφείο του στο Coyoacan με ημερομηνία αυτή της δολοφονίας του από τον πράκτορα του Στάλιν - 20 Αυγούστου 1940. Με αφετηρία την πρόσφατη πείρα του ισπανικού εμφυλίου πολέμου και τα μαθήματα της Ρωσικής Επανάστασης, ο Τρότσκυ δεν περιορίζεται να δώσει διεισδυτικές απαντήσεις σε μια σειρά ερωτήματα που διατηρούν και σήμερα την επικαιρότητά τους, όπως π.χ. εάν υπάρχει αντιστοιχία και ποια ανάμεσα σε μια κυβέρνηση και την ωριμότητα της κοινωνικής συνείδησης των κυβερνώμενων λαϊκών μαζών, ποια η ευθύνη της ηγεσίας σε μια πολιτική ήττα, προπαντός σε μια ήττα της επανάστασης, του κινήματος της κοινωνικής χειραφέτησης, ποιος ο ρόλος των κομμάτων, των προγραμμάτων ή και της προσωπικότητας στην Ιστορία. Αυτό που θέτει το κείμενο δεν είναι απλώς μια σειρά απαντήσεων αλλά το ζήτημα της ίδιας της μεθόδου, της διατύπωσης των καίριων ερωτημάτων και της αναζήτησης διαλεκτικών απαντήσεων, η αναδιατύπωση της όλης προβληματικής του ζητήματος του επαναστατικού υποκειμένου της χειραφέτησης σε μια νέα βάση.
       Σε διάσπαρτα γραφτά του μεγάλου επαναστάτη, ιδίως σε εκείνα της εξορίας του, στην Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης, στην αυτοβιογραφία του, στα κείμενα του για την Γερμανία τον καιρό της ανόδου του ναζισμού στην εξουσία, στις φιλοσοφικές του σημειώσεις διαβάζοντας ξανά τον Χέγκελ το 1933-35, και φυσικά στο τελευταίο του κείμενο Τάξη Κόμμα Ηγεσία βρίσκουμε τα ίχνη μιας επίμονης αναζήτησης και τα στοιχεία μιας μαρξιστικής θεωρίας του επαναστατικού υποκειμένου.
       Ο Τρότσκυ συνεχίζει στο δρόμο που άνοιξε ο Λένιν στις αρχές του 20ου αιώνα με το Τι να κάνουμε; και την θεμελίωση του μπολσεβικισμού. Οι σχέσεις βέβαια του Τρότσκυ με τον μπολσεβικισμό και τον Λένιν στην προεπαναστατική περίοδο ήταν ταραχώδεις με επίκεντρο της διαμάχης το ζήτημα του Κόμματος- μια διαμάχη που λήγει αμετάκλητα το 1917, με την προσχώρηση του Τρότσκυ στον μπολσεβικισμό αλλά και την στρατηγική στροφή του Λένιν στη θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης του Τρότσκυ με τις Θέσεις του Απρίλη. Όπως έχουμε δείξει αλλού2, δεν υπήρξε κάποια απλή μετατόπιση του ενός σε θέσεις του άλλου αλλά μια επαναστατικοποίηση της προσέγγισης και των δύο, μέσα από την εμπειρία του πολέμου και την βίαιη έναρξη μιας νέας ιστορικής εποχής. Ο μπολσεβικισμός χειραφετείται από το ρωσοκεντρικό χαρακτήρα και διεθνοποιείται, καθοδηγώντας τη νίκη του Οκτώβρη με τις προοπτικές της παγκόσμιας επανάστασης και μιας νέας Κομμουνιστικής Διεθνούς. 
       Αλλά και μετά την προσχώρηση του Τρότσκυ στον μπολσεβικισμό, όπως είπε ο Λένιν «δεν υπήρξε καλλίτερος μπολσεβίκος». Αυτό το δείχνει όχι μόνο στην πρώτη επαναστατική περίοδο αλλά και τον καιρό της υποχώρησης, της απομόνωσης του πρώτου εργατικού κράτους, της γραφειοκρατικοποίησης και της επικράτησης του σταλινισμού. Ο Τρότσκυ δεν μετατρέπει την κληρονομιά του Λένιν σε μαυσωλείο, σε νεκρά δόγματα αποκομμένα από την ζωντανή δυναμική τους. «Ο λενινισμός» έγραφε «είναι η ανώτερη  ποιοτική και ποσοτική εκτίμηση της αντικειμενικής πραγματικότητας από την σκοπιά της επαναστατικής δράσης»3, άρα από την σκοπιά του επαναστατικού υποκειμένου.
       Το τελευταίο δεν είναι κάποιο προεμπειρικό, υπερβατολογικό καντιανό υποκείμενο με τις  a priori  κατηγορίες του, ούτε, πολύ λιγότερο, ταυτίζεται με μια γραφειοκρατική κρατική- κομματική ιεραρχία που κρατάει στα χέρια της μαζί με το μονοπώλιο της εξουσίας και το μονοπώλιο της γνώσης, τον θρόνο του Μοναδικού Υποκειμένου που φέρει το Όνομα του Πατρός, του «πατερούλη των λαών», ή του εκάστοτε Γενικού Γραμματέα.
       Αναλύοντας την ίδια την σοβιετική εμπειρία, αλλά και τις άλλες στρατηγικές εμπειρίες του προλεταριάτου στη Γερμανία, την Ευρώπη ή την Κίνα και τις αποικίες, ο Τρότσκυ επεξεργάζεται, χωρίς να την ολοκληρώσει, μια μαρξιστική θεωρία του επαναστατικού υποκειμένου, προπαντός όταν μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, παλεύει για μια νέα, επαναστατική Τέταρτη Διεθνή που δεν θα αντικαταστήσει απλώς την Τρίτη Διεθνή που ο σταλινισμός οδηγούσε ακόμα και στην τυπική διάλυση αλλά  που κύριο έργο θα είχε την πάλη για την ολοκλήρωση σε παγκόσμια κλίμακα του εγχειρήματος  του 1917, τη νίκη της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. Εάν το 1917, ο μπολσεβικισμός χρειάστηκε να διεθνοποιηθεί, τώρα πρέπει να ριζοσπαστικοποιηθεί ο διεθνοποιημένος μπολσεβικισμός λύνοντας τον γόρδιο δεσμό που δένει την κρίση του ανθρώπινου πολιτισμού με την κρίση της επαναστατικής ηγεσίας της εργατικής τάξης. 
       Το επαναστατικό υποκείμενο της χειραφέτησης δεν μπορεί να αναδυθεί χωρίς να  αναγνωρίσει σε όλες τις διαστάσεις του και τις συνέπειες το αντικειμενικό πρόβλημα της Ιστορίας που έχει να επιλύσει στη μεταβατική εποχή της καπιταλιστικής παρακμής : την κρίση του ανθρώπινου πολιτισμού.
       Αν μέχρι το 1917 η θεωρία και πράξη της Διαρκούς Επανάστασης του Τρότσκυ και η θεωρία και πράξη του Κόμματος νέου τύπου του Λένιν διαχώριζαν τους δύο επαναστάτες ηγέτες, τώρα, μετά το 1917 και μετά τις ιστορικές εμπειρίες που ακολούθησαν, ο Τρότσκυ δεν υπερασπίζεται απλώς τον μπολσεβικισμό του Λένιν αλλά συνθέτει και θεμελιώνει την θεωρία του εργατικού επαναστατικού Κόμματος μπολσεβίκικου τύπου στην θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης.
       Η νέα βάση της προβληματικής του υποκειμένου είναι η θεμελίωση της όχι σε αρχές της μεταφυσικής ούτε σε πραγματιστικές ή οργανωτικές συνταγές αλλά σε μια γενικότερη, μη γραμμική, διαλεκτική υλιστική αντίληψη της Ιστορίας και ειδικότερα, σε μια μαρξιστική θεωρία της μεταβατικής εποχής μας.
      Χωρίς μια ρήξη με την γραμμική, φιλελεύθερη αντίληψη της Ιστορίας δεν υπάρχει θεωρία και πράξη του επαναστατικού υποκειμένου.

3. Το βασικό αξίωμα της εξελικτικής, γραμμικής, φιλελεύθερης αντίληψης της Ιστορίας, τονίζει ο Τρότσκυ στο Τάξη Κόμμα Ηγεσία, είναι ότι «ο κάθε λαός έχει την κυβέρνηση που του αξίζει»4. Έτσι ο ισπανικός λαός είχε το Λαϊκό Μέτωπο και εν συνεχεία τον Φράνκο που του άξιζε, και σήμερα ο γαλλικός λαός έχει τον Σαρκοζύ του, κι ο λαός της Ελλάδας τον Καραμανλή που του αξίζει… Η κυβέρνηση αντιστοιχεί στο επίπεδο ωριμότητας της συνείδησης των μαζών που με την σειρά της αντιστοιχεί στο συσχετισμό των κοινωνικών δυνάμεων και τις αντικειμενικές συνθήκες της χώρας.  
Ο Τρότσκυ αποδομεί πλήρως το αξίωμα αυτό που το χαρακτηρίζει «λεγκαλιστική σοφιστεία»5. Για την αποδόμηση καταφεύγει τόσο στα δεδομένα της Ιστορίας όσο και στην ταξική τους ανάλυση: «…ο ίδιος λαός μπορεί στο διάστημα μιας συγκριτικά πολύ σύντομης περιόδου να αποκτήσει πολύ διαφορετικές κυβερνήσεις […],  επιπλέον η σειρά διαδοχής αυτών των κυβερνήσεων να μην πηγαίνει καθόλου προς μια και την ίδια κατεύθυνση [...] Οι κυβερνήσεις δεν εκφράζουν την συστηματικά  αυξανόμενη «ωριμότητα» ενός «λαού» αλλά  είναι το προϊόν της πάλης ανάμεσα σε διαφορετικές τάξεις και σε διαφορετικά στρώματα μέσα στην ίδια τάξη και, τελικά, της δράσης εξωτερικών δυνάμεων- συμμαχιών, συγκρούσεων, πολέμων κλπ. [….] μια κυβέρνηση, αφού εγκαθιδρυθεί μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο απ’ όσο διαρκεί ο συσχετισμός των δυνάμεων που την παρήγαγε. Απ’ αυτήν ακριβώς την ιστορική αντίφαση ξεπηδούν οι επαναστάσεις, τα πραξικοπήματα, οι αντεπαναστάσεις κλπ.»6
      Μέσα από την ίδια πολύπλοκη διαδικασία κοινωνικών-ταξικών και ενδοταξικών  διαιρέσεων, συγκρούσεων, αλληλεπιδράσεων, μετατροπών χωρίς καμιά μηχανική αντιστοίχηση των διαφορετικών στιγμών κι επιπέδων, διαμορφώνονται πολιτικές εκπροσωπήσεις και όργανα, κόμματα και προγράμματα, ηγεσίες που δεν αποτελούν νομοτελειακά την αντανάκλαση της κοινωνικής τους βάσης, εκφράζοντας συχνά, μέσα στην σχετική τους αυτοτέλεια, την επίδραση άλλων, ακόμα και εχθρικών ταξικών δυνάμεων.
       «Η ιστορία δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία» γράφει ο Τρότσκυ. «Αλλιώς τι θα χρειάζονταν οι ηγέτες, τα κόμματα, τα προγράμματα, οι θεωρητικοί αγώνες;»7
      Το κόμμα και μάλιστα το επαναστατικό κόμμα «νέου τύπου» της εργατικής τάξης, δεν μπορεί να είναι απλώς η προέκταση της «αυθόρμητης» κίνησης της τάξης που ανάλογα με το βαθμό ωριμότητας αποκρυσταλλώνεται σε κάποιο πολιτικό μόρφωμα ή κοινωνικοπολιτικό υβρίδιο. Αυτή η αντίληψη του «κινηματισμού» δεν διαφέρει από εκείνη των φιλελεύθερων. Η ανάπτυξη της «κοινωνικής τάξης καθαυτής» σε «πολιτική τάξη για τον εαυτό της» κάτω από όρους κοινωνικής αλλοτρίωσης, είναι μια αντιφατική, πολύπλοκη διαδικασία στην οποία παρεμβαίνει για να την ανακόψει κι αποπροσανατολίσει και η ίδια η άρχουσα τάξη με θεσμούς και ιδεολογικούς μηχανισμούς, μια διαδικασία με ρήξεις, παλινδρομήσεις, ποιοτικά άλματα. Ο ρόλος μιας πολιτικής πρωτοπορίας στην πάλη για κοινωνική χειραφέτηση είναι ουσιώδης και σε ορισμένες συνθήκες αποφασιστικός.
 Αυτό δεν σημαίνει ότι η οργανωμένη σε κόμμα επαναστατική πρωτοπορία είναι πάντα επαναστατική  ή, και εξ’ ορισμού, αυτοδίκαια πρωτοπορία, ούτε ότι  μπορεί ποτέ να  γίνει το υποκατάστατο της τάξης ως υποκειμένου της χειραφέτησης. Η μεταφυσική γραφειοκρατική αντίληψη ενός Κόμματος –πυραμίδας ή μάλλον κώνου, όπου τα πάντα εκπορεύονται από την κορυφή της, την κομματική ηγεσία, και από εκεί, μέσω της κομματικής ιεραρχίας, του προς τα κάτω διευρυνόμενου κώνου, κατεβαίνει η «γραμμή» στην επίπεδη εργατική-λαϊκή βάση είναι η αντίληψη του σταλινισμού, του ρεφορμισμού και του κάθε είδους αρχηγικού αστικού λαϊκισμού.
      «Η ταυτότητα κατ’ αρχήν των συμφερόντων του προλεταριάτου και των σκοπών του Κομουνιστικού Κόμματος» έγραφε ο Τρότσκυ  «δεν σημαίνει ούτε  ότι το προλεταριάτο συνολικά, ακόμα και σήμερα, έχει συνείδηση των ταξικών του συμφερόντων ούτε ότι το Κόμμα  τα διατυπώνει σωστά κάτω από όλες τις συνθήκες. Η ίδια η ανάγκη του κόμματος πηγάζει από το γεγονός ότι το προλεταριάτο δεν γεννιέται με μια έμφυτη κατανόηση των ιστορικών του συμφερόντων. Το καθήκον του κόμματος συνίσταται στο να μαθαίνει, μέσα από την εμπειρία  που αντλεί από την πάλη, πώς να αποδεικνύει στο προλεταριάτο το δικαίωμά του να είναι ηγεσία».8
        Η μετατροπή της επαναστατικής θεωρίας του Μαρξισμού σε υλική δύναμη μέσα στις μάζες απαιτεί την επίμονη σφυρηλάτηση μιας πρωτοπόρας οργάνωσης στελεχών που θα είναι σε θέση και να αντλούν πείρα από την πάλη και να την αναλύουν στο Κόμμα-εργαστήριο της τάξης και να επανεισάγουν στους κοινωνικούς αγώνες τα προϊόντα της ανάλυσης επεξεργασμένα σε στρατηγική και τακτική, πρόγραμμα και πολιτική.

4. Η όλη σχέση του Μαρξισμού με την τάξη εγγράφεται, για να το πούμε με όρους του Alain Badiou, στο ίχνος του Συμβάντος της επανάστασης. Όχι με την έννοια ότι κάθε στιγμή είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί η επανάσταση, αλλά ότι κάθε στιγμή πρέπει να είναι στιγμή προετοιμασίας της, ενταγμένη στην προοπτική της, διαρκώς στραμμένη στην ανίχνευση κι ανακάλυψη του Καιρού, της αιχμής του χρόνου, των όρων που κάνουν ό,τι φαίνονταν αδύνατο δυνατό. Χωρίς την πλήρη, απόλυτη, ασυμβίβαστη, μέχρι τέλους, στρατευμένη προσήλωση στο Συμβάν της επαναστατικής ρήξης της ιστορικής συνέχειας δεν υπάρχει ηγεσία που να αξίζει να λέγεται επαναστατική.
       Η έκρηξη του επαναστατικού Συμβάντος καθορίζεται από τις υλικές ιστορικές αντιφάσεις του κοινωνικού-οικονομικού σχηματισμού, από το κοινωνικό Είναι που καθορίζει και τις συνειδήσεις και την κινητοποίηση των μαζών που «σπάνε τους φράχτες που τις χωρίζουν από τον πολιτικό στίβο» και εισβάλλουν «στην περιοχή όπου ρυθμίζονται τα δικά τους πεπρωμένα»9. Αλλά, όπως επισημαίνει και ο Τρότσκυ, στη διάρκεια της ρήξης, «οι μεταβολές που παρουσιάζονται, ανάμεσα στην αρχή και το τέλος της επανάστασης, στις οικονομικές βάσεις της κοινωνίας και στην κοινωνική υπόσταση των τάξεων, δεν αρκούν καθόλου για να εξηγήσουν την πορεία της ίδιας της επανάστασης που μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ρίχνει κάτω προαιώνιους θεσμούς, δημιουργεί καινούργιους για να τους ανατρέψει και πάλι. Η δυναμική των επαναστατικών γεγονότων καθορίζεται άμεσα από γοργές μεταλλαγές, έντονες και παθητικές, στην ψυχολογία των τάξεων που έχουν συγκροτηθεί πριν από την επανάσταση»10 .
Οι μεταλλαγές πάλι αυτές δεν οφείλονται στην προσαρμογή στις νέες συνθήκες μιας εξελισσόμενης έκρηξης  αλλά αντίθετα στην δυσκολία προσαρμογής. «…οι γοργές μεταβολές στη γνώμη και στο θυμικό των μαζών, σε καιρό επανάστασης, δεν προέρχονται από την ευλυγισία και την ευκινησία της ανθρώπινης ψυχής, μα από το βαθύ συντηρητισμό της. Οι ιδέες και οι κοινωνικές σχέσεις βρίσκονται σε χρόνια καθυστέρηση απέναντι στις καινούργιες αντικειμενικές συνθήκες ως τη στιγμή που σωριάζονται σαν σε κατακλυσμό, κι απ’ αυτό προκύπτουν, σε καιρό επανάστασης, ανατινάγματα ιδεών και παθών που οι αστυνομικοί εγκέφαλοι να φαντάζονται απλούστατα σαν έργο των ‘δημαγωγών’»11.   
Είναι εδώ, στα ρήγματα που γοργά ανοίγουν και κλείνουν στην πολιτική ψυχολογία των μαζών που η παρέμβαση της ηγεσίας, του επαναστατικού κόμματος, του προγράμματός του, των συμμαχιών και των μετώπων που οικοδομεί, σε σύγκρουση με άλλα κόμματα και προγράμματα αποκτά κρίσιμη, αποφασιστική σημασία  για την έκβαση του αγώνα. Είναι στο σημείο αυτό που ο Μαρξισμός, ως η υψηλότερη θεωρητική αυτοσυνείδηση της εποχής, ενώνεται με τις μάζες τις πιο απομακρυσμένες από κάθε θεωρία, η ασυνείδητη ιστορική διαδικασία αποκτά νικηφόρα συνειδητή έκφραση, αναδύεται το υποκείμενο της χειραφέτησης κι η επανάσταση γίνεται, κατά τη ρήση του Τρότσκυ, η «βίαιη έμπνευση της Ιστορίας»12.
       Η νίκη της, όμως, δεν είναι ζήτημα τύχης κι αυτοσχεδιασμών αλλά «στρατηγικό καθήκον»13. Απαιτεί την συστηματική θεωρητική και πρακτική προετοιμασία κι εκπαίδευση της ίδιας της πρωτοπορίας, τη διαμόρφωση ενός ηγετικού επιτελείου ώστε η πρωτοπορία να μην παρασυρθεί από τα ορμητικά ρεύματα της Ιστορίας όταν έρθει η κρίσιμη στιγμή14.
       Μια τέτοια εκπαίδευση μιας νέας ηγεσίας είναι αδύνατη με όρους εθνοκεντρικούς, εάν κλειστεί σε ασφυκτικά εθνικά πλαίσια.  
       Η ανάπτυξη μιας επαναστατικής ηγεσίας είναι μια ανοικτή διαδικασία. Ανοικτή στον κόσμο, στο άγνωστο, στο απροσδόκητο, στους ορίζοντες  του πνεύματος, στις ανάγκες, τις αγωνίες, τις προσδοκίες  της καταπιεσμένης ανθρωπότητας για απολύτρωση από τα δεινά.
        Η κρίση της ανθρωπότητας και του πολιτισμού της, ιδιαίτερα σήμερα, σε συνθήκες μιας παγκοσμιοποίησης σε κρίση, δεν μπορεί να λυθεί εάν η γένεση του πολιτικού υποκειμένου της καθολικής ανθρώπινης χειραφέτησης δεν πραγματωθεί σε παγκόσμια  κλίμακα.
       Με άλλα λόγια, αυτό που απαιτείται είναι μια νέα επαναστατική Διεθνής.

23-24 Μαΐου 2007

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Βλ. Λέων Τρότσκυ, Τάξη Κόμμα Ηγεσία -Γιατί ηττήθηκε το ισπανικό προλεταριάτο; (Ζητήματα Μαρξιστικής Θεωρίας) στο Λ. Τρότσκυ, Μαθήματα από την Ισπανική Επανάσταση, Λέων 1997 σ.79-101
Βλ. Savas Michael-Matsas, Lenin e Trotski como téoricos revolucionarios στο Historiα e Revolução επιμέλεια Osvaldo Coggiola Xama FFLCH Historia USP 1998 σ. 117-132
Λ. Τρότσκυ, Η Νέα Πορεία, Αλλαγή 1980, μετάφραση Θ. Θωμαδάκη σ.58
Τρότσκυ, Τάξη Κόμμα Ηγεσία ό. π. π. σ.85
ό. π. π.  σ. 87
ό. π. π. σ.85-86
ό. π. π.  σ. 92
L. Trotsky, Germany 1931-32, New Park Publications σ. 78
Λ. Τρότσκυ, Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης, μετάφραση Λ. Μιχαήλ, Αλλαγή 1984 σ. 9
ό. π. π.  σ.9-10
ό. π. π. σ.11
Λ. Τρότσκυ, Η Ζωή μου, μετάφραση Μαρίας Κωνσταντινίδου [ελαφρώς τροποποιημένη στη βάση του ρωσικού πρωτότυπου από Σάββα Μιχαήλ] Αλλαγή 1986 σ.314
Λ. Τρότσκυ, Τάξη Κόμμα Ηγεσία ό. π. π.  σ.90
Βλ. Λ. Τρότσκυ, Τα Μαθήματα του Οχτώβρη, μετάφραση Θ. Θωμαδάκη, Αλλαγή 1979  σ.83

 
πηγή : http://www.eek.gr/default.asp?pid=6&id=316

16.6.11

Τα ελάχιστα


Δεν είναι που έχασες τα πιο ωραία σου όνειρα.
Δεν είναι που φύγανε τα πιο ακριβά σου χρόνια.
Δεν είναι που είδες, όχι, τους τελευταίους σου φίλους
να σε προδίνουν ή να λιποταχτούν. Ετούτη η τρύπα είναι
φριχτή
στον τοίχο που με κόπο είχες σηκώσει, νύχτες άγρυπνος,
ρημάζοντας τα χέρια και τα χρόνια σου
στις πέτρες - τοίχο, για να σε κρύβει απ΄την αμείλιχτη
αδιαφορία του κενού.
Και τώρα μια μικρή τρύπα, σχεδόν αόρατη, απ΄όπου
μπαίνει αθόρυβα κι ανέκκλητα
όλο το ψύχος της μεγάλης ματαιότητας.

Τ. Λειβαδίτης

15.6.11

Η Αυτοκρατορία των Negri και Hardt: ένα νέο κομμουνιστικό μανιφέστο ή ένα ρεφορμιστικό καλωσόρισμα της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης; (2)



2. Αυτοκρατορία και Οικονομική Παγκοσμιοποίηση 

Η οικονομική δομή της Αυτοκρατορίας  
Μέχρι αυτό το σημείο η ανάλυση των συγγραφέων έχει κυρίως εστιαστεί στην αντίληψη της κυριαρχίας. Οι H&N έπειτα προχωρούν στην εξιστόρηση του ίδιου του «περάσματος» (δηλ. από τον ιμπεριαλισμό στην Αυτοκρατορία) από την οπτική της παραγωγής, όπου η παραγωγή θεωρείται ότι ενσωματώνει όλη την κλίμακα από την οικονομική παραγωγή μέχρι την παραγωγή της υποκειμενικότητας. Σε αυτή την προβληματική, ως συνδετικό κρίκο των δύο οπτικών (κυριαρχία και παραγωγή), οι H&N εισάγουν μερικές νέες έννοιες: το νομαδισμό, τη λιποταξία και την έξοδο. Συμπληρώνοντας την πεποίθηση τους ότι «η διαλεκτική μεταξύ των παραγωγικών δυνάμεων και του συστήματος κυριαρχίας δεν έχει πια ένα καθοριστικό χώρο» (σελ. 209) τονίζουν ότι η κινητικότητα και ο μαζικός εργατικός νομαδισμός εκφράζουν μια άρνηση και μια αναζήτηση για την απελευθέρωση. Περιγράφουν τη μετανάστευση σαν να αποτελείται από δύο διαφορετικές τάσεις: μία αρνητική (λιποταξία από τις πολιτισμικές και υλικές συνθήκες της αυτοκρατορικής αναπαραγωγής) και μια θετική [έξοδος: ο πλούτος της επιθυμίας, η συσσώρευση των ικανοτήτων και τέλος μια ορισμένη ελπίδα[10]], ενώ την ίδια στιγμή δεν αγνοούν το γεγονός ότι αυτές οι διαδικασίες αποτελούν απλά ένα αυθόρμητο επίπεδο πάλης και ότι δεν αρκούν από μόνες τους για την επανάσταση  η οποία, επί τη ευκαιρία, είναι μια έννοια για την οποία οι H&N φαίνεται ότι δεν ξεκαθαρίζουν τη σχέση τους μ’ αυτήν. Στη συνέχεια, οι συγγραφείς προβάλλουν τους στόχους τους (ένα θέμα για το οποίο επιστρέφουν πάλι στο τέλος του βιβλίου): «οικοδομώντας στο μη-χώρο ένα νέο χώρο, οικοδομώντας οντολογικά νέους προσδιορισμούς για το ανθρώπινο, για τη ζωή  μια πανίσχυρη ψεύτικη εικόνα της ύπαρξης» (σελ. 217). 

Οι H&N στην εξέταση της οικονομικής τάξης της Αυτοκρατορίας και των ποικίλων αναλύσεων που προσπάθησαν να εξηγήσουν τη δημιουργία και τη λειτουργία της, ξεκάθαρα διαφοροποιούν τη θέση τους από τη θέση των Μαρξιστών του παρελθόντος (μεταξύ των οποίων ο Λένιν και η Ρόζα Λούξεμπουργκ) δηλώνοντας: «οι παλιές αναλύσεις του ιμπεριαλισμού δεν είναι επαρκείς εδώ γιατί τελικά σταματούν στο κατώφλι της ανάλυσης της υποκειμενικότητας και εστιάζουν περισσότερο στις αντιθέσεις της ανάπτυξης του ίδιου του κεφαλαίου» (σελ.235). Αντίθετα, οι H&N βρίσκουν ότι είναι σημαντικό να τονιστεί η σημασία των αγώνων του πλήθους στην προεικόνιση των τρεχουσών εξελίξεων. Είναι λόγω αυτών των αγώνων, ισχυρίζονται οι H&N, που «μια νέα μορφή ελέγχου έπρεπε να επιβληθεί ώστε να αποκατασταθεί ο έλεγχος πάνω σ’ αυτό που δεν μπορούσε πλέον να ελεγχθεί με πειθαρχικούς όρους» (σελ. 256). Αυτή είναι μια ιδέα που συνεχώς επανεμφανίζεται στην Αυτοκρατορία: η παγκοσμιοποίηση είναι στην πραγματικότητα ένα αποτέλεσμα της συσσώρευσης ταξικών αγώνων, η οποία οδήγησε στην κρίση του 70’ και στη «νεοφιλελεύθερη επανάσταση» από τα πάνω που την ακολούθησε, ως η καπιταλιστική απάντηση σε αυτήν.     

Έτσι, οι H&N, αφού υιοθετούν άμεσα μια πιο σοφιστικέ εκδοχή των συνηθισμένων θεωριών συνωμοσίας για την παγκοσμιοποίηση[11], έπειτα συνεχίζουν για να αναλύσουν τον «οικονομικό μεταμοντερνισμό», τον οποίο προτιμούν να αποκαλούν «πληροφορικοποίηση» της παραγωγής. Σ’ αυτή την προβληματική, εξετάζουν το νέο ρόλο που η γνώση, η πληροφορία και η επικοινωνία παίζουν στη σημερινή οικονομία και παρουσιάζουν τις τρεις κυριότερες πλευρές της άυλης εργασίας στη σύγχρονη οικονομία: την επικοινωνιακή εργασία της βιομηχανικής παραγωγής που προσφάτως έχει διασυνδεθεί σε πληροφοριακά δίκτυα, τη «διαδραστική» εργασία της συμβολικής ανάλυσης και λύσης προβλημάτων, και την εργασία της παραγωγής και του χειρισμού των παρορμήσεων (σελ. 293).

Η συζήτηση του τι θεωρούν ως «η αλλαγή παραδείγματος στην παραγωγή» τους οδηγεί σε μια εξέταση του ρόλου των υπερεθνικών επιχειρήσεων στο σύγχρονο οικονομικό σύστημα, και ακόμη πιο γενικά των διάφορων αρθρώσεων εξουσίας τις οποίες βλέπουν να αποτελούνται από: α) τη μοναρχική ενότητα της εξουσίας και το παγκόσμιο μονοπώλιο της δύναμής της, β) τις αριστοκρατικές αρθρώσεις μέσω των υπερεθνικών επιχειρήσεων και των εθνών- κρατών και γ) τα comitia της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, που παρουσιάζονται ξανά στη μορφή των εθνών- κρατών, παράλληλα με τα διάφορα είδη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, μιντιακών οργανισμών και άλλων «δημοφιλών» οργανώσεων (σελ.314-315). Σ’ αυτό το πλαίσιο, υποστηρίζουν ότι ο αυτοκρατορικός έλεγχος (ο οποίος λειτουργεί μέσω τριών παγκόσμιων και απόλυτων μέσων: της βόμβας, του χρήματος και του αιθέρα (σελ. 345) αντιστοιχεί σε μια νέα και πιο πλήρη συμβατότητα μεταξύ κυριαρχίας και κεφαλαίου, κλείνοντας έτσι τη συζήτηση για την κυριαρχία, με την οποία ξεκίνησαν την εξέταση του περάσματος προς την Αυτοκρατορία.   

Το «αντικειμενικό» καλωσόρισμα της Νεοφιλελεύθερης Παγκοσμιοποίησης 

Οι H&N υποτιθέμενα απορρίπτουν τις συνωμοσιολογικές θεωρίες της παγκοσμιοποίησης. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, αυτό που απορρίπτουν είναι μόνο τις πιο ωμές εκδοχές θεωριών συνωμοσίας σύμφωνα με τις οποίες η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποιημένη τάξη «επιβάλλεται από μια μοναδική εξουσία και ένα μοναδικό ορθολογικό κέντρο  που ξεπερνά τις παγκόσμιες δυνάμεις και καθοδηγεί τις διάφορες φάσεις της ιστορικής ανάπτυξης σύμφωνα με το συνειδητό σχέδιο της που βλέπει τα πάντα» (σελ. 3). Στη συνεχεία, οι συγγραφείς, επικαλούμενοι τη μαρξιστική ορθοδοξία, υιοθετούν μια εκδοχή της  θεωρίας που βλέπει την παγκοσμιοποίηση ως καπιταλιστική συνωμοσία σύμφωνα με την οποία το κεφάλαιο (όπως έχουν υποστηρίξει σε ένα παλιότερο βιβλίο τους[12]) αντιμέτωπο με μια κρίση της ικανότητάς του «να κυριαρχήσει στη συγκρουσιακή του σχέση με την εργασία μέσω μιας πολιτικής και κοινωνικής διαλεκτικής», κατέφυγε σε μια διπλή επίθεση εναντίον της εργασίας: πρώτον, μια άμεση καμπάνια ενάντια στον κορπορατισμό και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και δεύτερον μια αναδιοργάνωση του χώρου εργασίας μέσω της «αυτοματοποίησης και της μηχανογράφησης», αποκλείοντας έτσι ουσιαστικά την ίδια την εργασία από την πλευρά της παραγωγής». Το συμπέρασμα που αντλούν οι H&N είναι ότι ο νεοφιλελευθερισμός της δεκαετίας του 80’ αποτελούσε μια επανάσταση «από τα πάνω», ως μια απάντηση στην κρίση της δεκαετίας του 70’, της οποίας ο ‘κινητήρας’ ήταν, όπως υποστηρίζουν στην Αυτοκρατορία, η συσσώρευση των προλεταριακών αγώνων (σελ. 239). Ή, όπως το θέτουν σαφώς έπειτα, «αν δεν ήταν η ταξική πάλη της δεκαετίας του 60’ το κεφάλαιο θα ήταν ικανοποιημένο να διατηρήσει τις προηγούμενες εξουσιαστικές ρυθμίσεις, ευτυχισμένο που θα είχε αποφύγει τη φασαρία ν’αλλαξει το παράδειγμα παραγωγής!» (σελ. 275)   μια θέση που συνοψίζεται εύστοχα  στη φράση: «Το πλήθος δημιούργησε την Αυτοκρατορία».

Αυτή η άποψη, όμως, όχι μόνο αγνοεί εντελώς το ρόλο των συστημικών στοιχείων στην κοινωνική ανάλυση αλλά ακόμη διαστρεβλώνει τη σύγχρονη Ιστορία ώστε να τη θέσει στην Προκρούστεια κλίνη της «ταξικής πάλης»  παρόλες τις αποδείξεις για το αντίθετο. Όπως ο ένας από τους συγγραφείς του ανά χείρας άρθρου προσπάθησε να δείξει αλλού[13], η διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς είναι μια διαδικασία, η οποία τέθηκε σε κίνηση με την ίδια την ανάδυση της οικονομίας της αγοράς. Έτσι, αν και είναι αλήθεια ότι σε όλη τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου η διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς ενθαρρυνόταν  ενεργά  από τις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες, ενόψει ιδιαίτερα της επέκτασης του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων στον Τρίτο Κόσμο, ωστόσο, αυτή η διεθνοποίηση ήταν το αποτέλεσμα κυρίως «αντικειμενικών» παραγόντων που αναφέρονται  στη δυναμική  της οικονομίας της αγοράς. Οι «υποκειμενικοί» παράγοντες, με τη μορφή της ταξικής πάλης, έπαιξαν έναν παθητικό ρόλο σε σχέση μ’ αυτήν την εντεινόμενη διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς. Ιδιαίτερα, μάλιστα, μετά τη μεγάλη υποχώρηση του εργατικού κινήματος, που προκάλεσε ο αποδεκατισμός της εργατικής τάξης, ως αποτέλεσμα της επανάστασης της πληροφορικής και της συνακόλουθης αποβιομηχάνισης. Αυτές οι διαδικασίες δεν είχαν καμία σχέση με συνωμοσίες του κεφαλαίου αλλά ήταν απλά το αποτέλεσμα της υιοθέτησης από πλευράς του κεφαλαίου (στην κυρίαρχη μορφή των υπερεθνικών επιχειρήσεών) αυτών των τεχνολογικών διαδικασιών που θα επέτρεπαν την ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής και του κοινωνικού ελέγχου στην εργασία, ενόψει της διεθνοποίησης της οικονομίας της αγοράς και του εξοντωτικού ανταγωνισμού που αυτή συνεπαγόταν.

Μ’ αυτή την έννοια, οι αλλαγές στις πολιτικές των κυριότερων διεθνών θεσμών (ΔΝΤ, ΠΟΕ, ΠΤ κ.τ.λ.) και οι αντίστοιχες αλλαγές στις εθνικές πολιτικές που στόχευαν στο άνοιγμα και την απελευθέρωση των αγορών, ήταν «ενδογενείς» πολιτικές που, αντανακλούσαν και θεσμοποιούσαν υπάρχουσες τάσεις της οικονομίας της αγοράς, παρά «εξωγενείς» πολιτικές που επιβλήθηκαν από μια επανάσταση «από τα πάνω» (δηλ. ένα είδος συνωμοσίας του κεφαλαίου) ως αντίδραση στην εντατικοποίηση της ταξικής πάλης στα τέλη της δεκαετίας του 60’ και αρχές της δεκαετίας του 70, όπως λένε οι H&N. Με άλλα λόγια, αν και η δημιουργία ενός αυτό-ρυθμιζόμενου συστήματος αγοράς στο 19ο αιώνα ήταν αδύνατη χωρίς καίρια κρατική βοήθεια στη δημιουργία εθνικών αγορών, ωστόσο, από τη στιγμή που εγκαθιδρύθηκε αυτό το σύστημα, δημιούργησε τη δική του μη αναστρέψιμη δυναμική που οδήγησε στη σημερινή διεθνοποίηση της οικονομίας της αγοράς[14]. Επομένως,, η ανάδυση της νεοφιλελεύθερης διεθνοποιημένης οικονομίας της αγοράς είναι βασικά το αποτέλεσμα αυτής της δυναμικής διαδικασίας και όχι το αποτέλεσμα  συνωμοσιών ή της πολιτικής  διαβολικών νεοφιλελεύθερων κομμάτων και/ή διεφθαρμένων σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, όπως υποστηρίζουν οι ρεφορμιστές της Αριστεράς. Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο αυτό εκφράζει την ολοκλήρωση της διαδικασίας αγοραιοποίησης, η οποία απλά διακόπηκε από την ανάδυση του κρατισμού της δεκαετίας του 30’. Ο Κρατισμός, ωστόσο, κατέρρευσε το 70’ όταν έγινε προφανές ότι το είδος της κρατικής παρέμβασης στην αγορά που σημάδεψε την κρατιστική περίοδο της αγοραιοποίησης δεν ήταν πλέον συμβατό με τη νέα διεθνοποίηση που αναδύθηκε την ίδια περίοδο. Αυτό το μνημειώδες γεγονός, στο πολιτικό επίπεδο, συνεπάγεται το τέλος της σοσιαλδημοκρατικής συναίνεσης η οποία σημάδεψε την πρώιμη μεταπολεμική περίοδο  δηλ. τη συναίνεση που συνένωνε συντηρητικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα κάτω από τον κρατισμό, δηλ. την ενεργό κρατική παρέμβαση με το στόχο του καθορισμού του συνολικού επιπέδου της οικονομικής δραστηριότητας έτσι ώστε να είναι εφικτή η επίτευξη ενός αριθμού σοσιαλδημοκρατικών στόχων (πλήρης απασχόληση, κράτος πρόνοιας, καλύτερη διανομή του εισοδήματος κ.τ.λ.). Στην πραγματικότητα, η οικονομική κρίση του 70’, η οποία οδήγησε στο πέρασμα στη νεοφιλελεύθερη φάση της νεωτερικότητας, οφειλόταν στην ασυμβατότητα του αναπτυσσόμενου κρατισμού με την αυξανόμενα διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς που είχε αναδυθεί «από τα κάτω», ενώ η εντατικοποίηση της παραδοσιακής ταξικής πάλης εκείνο τον καιρό (που αποδείχτηκε τελικά το τελευταίο της ξέσπασμα) ήταν κυρίως ένα σύμπτωμα αυτής της κρίσης και όχι μια εξωγενής αλλαγή, η οποία υποτιθέμενα οδήγησε στην κρίση του συστήματος Bretton Woods^ κ.τ.λ. (σελ. 266-267)[15], όπως ισχυρίζονται οι συγγραφείς.

Μία πολύ περίεργη, αν και όχι ανεξήγητη πλευρά της ανάλυσης των H&N, είναι ότι αν και οι συγγραφείς, ανόμοια με τις συνηθισμένες άλογες αναλύσεις της ρεφορμιστικής Αριστεράς, δεν υποθέτουν ότι η σύγχρονη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση είναι αντιστρέψιμη, ωστόσο την βλέπουν ευνοϊκά, ως μια «αντικειμενική» βάση πάνω στην οποία μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να χτιστεί (αν και το νόημα αυτής της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης ποτέ δεν εξηγείται). Έτσι, μια από τις θεμελιώδεις απόψεις στην Αυτοκρατορία στην πραγματικότητα είναι ότι η παγκοσμιοποίηση θα έπρεπε να καλωσοριστεί επειδή είναι η τελευταία παραχώρηση του κεφαλαίου στη δύναμη της ανατρεπτικής υποκειμενικότητας και περιέχει τους σπόρους μιας εναλλακτικής (κομμουνιστικής) παγκοσμιοποίησης. Το πολιτικό μας καθήκον, λένε, δεν είναι απλά να αντισταθούμε σ’ αυτές τις διαδικασίες αλλά να τις αναδιοργανώσουμε και να τις επανα-κατευθύνουμε προς νέους προορισμούς. Μ’ άλλα λόγια, οι H&N ισχυρίζονται, σε μια διαλεκτική συστροφή, ότι «η κατασκευή της Αυτοκρατορίας είναι καλή καθ’ εαυτή αλλά όχι δι’ εαυτή» (σελ. 42).

Αυτή η στάση φυσικά δεν προκαλεί έκπληξη δεδομένης της φιλοσοφικής βάσης που οι H&N υιοθετούν σχετικά με την αντίσταση στην Αυτοκρατορία. Συνοπτικά, μπορούμε να την περιγράψουμε ως μια ευγενώς προβληματική προσπάθεια να γίνει σύνθεση ενός Μαρξιστικού ρεύματος με μια συγκεκριμένη εκδοχή μεταμοντερνισμού που καταφέρνει να συνθέτει επίσης τα χειρότερα στοιχεία του Μαρξισμού και του μεταμοντερνισμού. Οι H&N ανοιχτά δηλώνουν ότι οι κύριες «πηγές έμπνευσής τους» είναι ο Μακιαβέλι, ο Σπινόζα κι ο Μαρξ (σελ. 184). Αν και είναι αλήθεια ότι απομακρύνονται από πολλές τυπικά μαρξιστικές πολιτικές απόψεις (π.χ. το διαχωρισμό βάσης και εποικοδομήματος σελ. 385) και ότι διαφοροποιούνται επίσης από την προβληματική που ισχυρίζεται ότι εξηγεί την ιστορική εξέλιξη με διαλεκτικούς όρους, φαίνονται ανήμποροι, τουλάχιστον σ’ αυτό το σημείο της ανάλυσής τους, να ξεφορτωθούν τις «αντικειμενικές» φιλοδοξίες του Μαρξισμού. Έτσι, οι συγγραφείς μιλούν για μια «υλιστική τελεολογία» και αν και σπεύδουν να προσθέσουν ότι αυτή η τελεολογία δεν είναι ιδανική αλλά ότι βασίζεται α) σε μια κριτική και αποδομική προσέγγιση και β) σε μια ηθικό-πολιτική και δομική προσέγγιση (σελ. 47), αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι αντί να δικαιολογήσουν τη θεώρησή τους με βάση την υποκειμενική αυτό-στοχαστική εκλογή των ανθρώπων, επιλέγουν μια «αντικειμενική» (όσο και αν είναι εκλεπτυσμένη) βάση για την άποψή τους.

Συγχρόνως, οι H&N συντάσσονται με τις μεταμοντέρνες αναλύσεις όσον αφορά το θέμα της εισόδου στην μετα-νεωτερική εποχή. Ήδη αναφέραμε κάποια από τα μεθοδολογικά εργαλεία (που βασίζοντας στο μεταμοντερνισμό) τα οποία οι H&N έχουν διαλέξει για να χρησιμοποιήσουν. Επιπλέον, οι H&N προχωρούν για να αγκαλιάσουν τον μεταμοντερνισμό με έναν τυπικά κομφορμιστικό τρόπο: «δεν έχει νόημα να συνεχίζουμε τις αντιπαραθέσεις «υπέρ» ή «κατά» του μεταμοντερνισμού, λες και στεκόμαστε στο κατώφλι μιας νέας εποχής και πρέπει να διαλέξουμε να βουτήξουμε σ’ αυτήν ή όχι. Είμαστε αμετάκλητα κομμάτι αυτής της νέας εποχής»[16]]. Το τελικό συμπέρασμα είναι, όπως θα δούμε παρακάτω, ότι οι H&N προσφέρουν μια αντιφατική υβριδοποίηση (άλλος ένας δημοφιλής μεταμοντέρνος όρος!) ενός ορισμένου Μαρξισμού, με όλα τα εξαρτήματα του που περιλαμβάνουν την πίστη του στην ιδέα της Προόδου και ενός ορισμένου μεταμοντερνισμού, παρά τη σαφή από μέρους του απόρριψη «αντικειμενισμού» στην Ιστορία! Μια χαρακτηριστική περίπτωση που απεικονίζει αυτό το υβρίδιο είναι ο τρόπος που οι H&N περιγράφουν το προαναφερθέν «τέλος», όταν, προφανώς λόγω των μεταμοντέρνων συμμαχιών τους προφανώς τους, οδηγούνται να δηλώσουν ότι αυτό το τέλος δεν είναι προκαθορισμένο αλλά δομείται στη διαδικασία από τα υποκείμενα σελ. 470). Ωστόσο, αυτό δεν τους απέτρεψε από το να ισχυριστούν ότι «η λειτουργία της παγκόσμιας εξουσίας είναι αναπόφευκτα συνδεδεμένη με την παρακμή της» (σελ. 361) και ότι «οτιδήποτε εμποδίζει αυτή τη δύναμη να δράσει είναι απλά ένα εμπόδιο (…) που  τελικά υπερφαλαγγίζεται, αποδυναμώνεται και συνθλίβεται από τις κριτικές δυνάμεις της εργασίας και την καθημερινή παθιασμένη μαγεία των παρορμήσεων» (σελ.358) —μια δήλωση τωνH&N για έναν «αντικειμενικό» νόμο ή τάση, της οποίας το αποτέλεσμα θεωρείται δεδομένο …

Αλλά, επιστρέφοντας στη θέση των συγγραφέων σχετικά με τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, κάποιος θα μπορούσε να επισημάνει ότι αν η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση δεν είναι ούτε συνωμοσία, ούτε αντιστρέψιμη μέσα στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς, αυτό δε σημαίνει πως θα έπρεπε να καλωσοριστεί, όπως οι H&N κάνουν, επειδή υποτίθεται ότι προσφέρει μια «αντικειμενική» βάση πάνω στην οποία μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να χτιστεί  θυμίζοντας μας μια συνηθισμένη «αντικειμενικού» τύπου ανάλυση για τα «αναγκαία κακά» που υποτίθεται δημιουργήθηκαν από τη διαδικασία της Προόδου. Όπως ένας από τους συγγραφείς του άρθρου αυτού έχει δείξει αλλού,[17] η υιοθέτηση της ιδέας της Προόδου (που τη μοιράζονται πολύ λίγοι σήμερα) συνεπάγεται επίσης την προσυπογραφή τέτοιων «προοδευτικών» συμπερασμάτων όπως το Μαρξιστικό σε σχέση με τον «προοδευτικό» ρόλο της αποικιοκρατίας[18], ή το αντίστοιχο αναρχικό ότι το κράτος είναι ένα «κοινωνικά αναγκαίο κακό»[19]. Οι H&Nφαίνονται μάλιστα να γνωρίζουν τα ιστορικά προηγούμενα τέτοιων σκέψεων όταν γράφουν ότι: «Εμείς ισχυριζόμαστε ότι η Αυτοκρατορία είναι καλύτερη με τον ίδιο τρόπο που ο Μαρξ επιμένει ότι ο καπιταλισμός είναι καλύτερος από τις προγενέστερες κοινωνικές μορφές και τρόπους παραγωγής» (σελ. 43).

Από την άλλη μεριά, αν υιοθετήσουμε την άποψη ότι δεν υπάρχει ούτε γραμμική ούτε διαλεκτική διαδικασία Προόδου και αντίστοιχη εξελικτική διαδικασία προς μορφές κοινωνικής οργάνωσης βασισμένων στην αυτονομία (και συνεπώς ότι δεν υπάρχει κάποιο υλιστικό τέλος) αλλα υποθέσουμε, αντίθετα, ότι οι ιστορικές προσπάθειες για την αυτονομία και τη δημοκρατία αναπαριστούν μια ρήξη με το παρελθόν, τότε, μορφές κοινωνικής οργάνωσης όπως η αποικιοκρατία και το κράτος μπορούν να ιδωθούν απλώς ως «κοινωνικά κακά», χωρίς τίποτα το «αναγκαίο» πάνω τους, είτε όσον αφορά την ανάδυσή τους στο παρελθόν είτε όσον αφορά τη μορφή που  έχουν πάρει σήμερα ή θα πάρουν στο μέλλον.

Το ίδιο ισχύει για τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση που δεν έχει τίποτα το «αναγκαίο» πάνω της, καθώς είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα μιας αρχικής επιλογής που επιβλήθηκε στην κοινωνία από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ: την επιλογή της οικονομίας της αγοράς και της «αντιπροσωπευτικής» δημοκρατίας. Επιπλέον, η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση δεν μπορεί να είναι η «αντικειμενική» βάση για μια νέα δημοκρατική κοινωνία. Μια τέτοια κοινωνία θα έπρεπε, αντίθετα, να ξηλώσει αυτό που περνά για οικονομική και πολιτική δημοκρατία σήμερα και να δημιουργήσει αυθεντικούς δημοκρατικούς θεσμούς που ελάχιστη σχέση θα έχουν με τους σύγχρονους δήθεν δημοκρατικούς θεσμούς. Έτσι, αν εννοούμε τη συστημική αλλαγή ως μια πραγματική αλλαγή προς μια νέα κοινωνία βασισμένη στην ισοκατανομή εξουσίας, όπως είναι ο τύπος κοινωνίας που προβλέπεται από το πρόταγμα της Περιεκτικής Δημοκρατίας, τότε προφανώς η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση δεν έχει καμία σχέση  με την αντικειμενική βάση για μια τέτοια κοινωνία!

Θα μπορούσαμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι τα ρεφορμιστικά αιτήματα που προτείνονται από τους H&N που θα εξετάσουμε στη συνεχεια είναι απόλυτα συνεπή με την προσέγγισή τους για την παγκοσμιοποίηση η οποία, όχι μόνο  βλέπει την παγκοσμιοποίηση σαν ένα είδος καπιταλιστικής συνωμοσίας (μια επανάσταση «από τα πάνω») αλλά αντιφατικότατα την καλωσορίζει κιόλας σαν «αντικειμενική» βάση για μια μελλοντική κοινωνία! Για τους συγγραφείς, αυτό που μετράει είναι ο αγώνας του δικτυωμένου πλήθους, έστω κι αν αυτός ο αγώνας δεν έχει καθαρό αντισυστημικό χαρακτήρα. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι ο ένας από τους συγγραφείς της Αυτοκρατορίας χαιρέτισε το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ του 2002 στο Πόρτο Αλέγρε (του οποίου σπόνσορες ήταν η Le Monde Diplomatique, το Ίδρυμα Ford  και άλλα παρόμοια προπύργια της ριζοσπαστικής κοινωνικής αλλαγής!  αλλά μποϊκοταρίστηκε και/ή καταδικάστηκε από πολλές ριζοσπαστικές οργανώσεις και συνδικάτα), παρά τον σαφώς ρεφορμιστικό χαρακτήρα του, για τον οποίο θεώρησε υπεύθυνη «τη φαινομενική δύναμη αυτών που κατέλαβαν την κεντρική σκηνή και κυριάρχησαν στις εκδηλώσεις του Φόρουμ», οι οποίοι, ωστόσο, (όπως γράφει ο Hardt επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά τα «αντικειμενικά» του διαπιστευτήρια) «μπορεί τελικά να αποδειχθεί ότι έχουν χάσει τον αγώνα»![20]  

3. Πέρα από την Αυτοκρατορία 

Ωστόσο ενώ μια αντικειμενική ανάλυση στα χέρια των Μαρξ και Ένγκελς οδήγησε σε ένα ριζοσπαστικό Μανιφέστο που πρότεινε την οικοδόμηση ενός μαζικού αντί-συστημικού κινήματος με ξεκάθαρους στόχους και μέσα για την ανατροπή του καπιταλισμού, το υβρίδιο της αντικειμενικότητας και του μεταμοντερνισμού που χρησιμοποιήθηκε από τους Hardt και Negri οδήγησε σ’ αυτό το ψευτό-ριζοσπαστικό μανιφέστο το οποίο προτείνει την παγκόσμια «αντίσταση» σε μια ομιχλώδη Αυτοκρατορία από ένα πλήθος που δεν χρειάζεται καν ξεκάθαρους στόχους και μέσα για να την ανατρέψει. Εντούτοις, αυτό δεν τους απέτρεψε να τελειώσουν το βιβλίο τους εξυμνώντας «τη χαρά του να είσαι κομμουνιστής» - βρίσκοντας μάλιστα και ομοιότητες μεταξύ του κομμουνιστή ακτιβιστή και του Άγιου Φραγκίσκου της Ασίζης (που τυγχάνει επίσης να είναι το είδωλο της κυρίας Θάτσερ!). 

Έτσι, οι συγγραφείς, μέσα από μια ανάλυση  που βασίζεται κυρίως σε αθεμελίωτους ισχυρισμούς για τη φύση του κράτους πρόνοιας (το οποίο υποθέτουν ότι ακόμα υπάρχει στη νεοφιλελεύθερη νεωτερικοτητα αγνοώντας το γεγονός ότι  αντικαθίσταται παντού από ένα «δίκτυο ασφάλειας»)[21] και τη συγκεχυμένη καθώς και αντιφατική συζήτηση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που εξετάσαμε παραπάνω  καταλήγουν με ρεφορμιστικά αιτήματα, χωρίς ένα σαφές όραμα για μια μελλοντική κοινωνία. Σ’ αυτό το πλαίσιο, οι H&N προτείνουν τρία προγραμματικά πολιτικά αιτήματα για το πλήθος (σελ. 396-407): το δικαίωμα στην παγκόσμια ιθαγένεια, δηλ. το γενικό δικαίωμα του πλήθους να ελέγχει την μετακίνηση του, έναν κοινωνικό μισθό και ένα εγγυημένο εισόδημα για όλους, το δικαίωμα για επανοικειοποίηση, δηλ. το δικαίωμα του πλήθους για αυτοελεγχόμενη και αυτόνομη αυτοπαραγωγή.  Αυτό που κάνει αυτά τα αιτήματα καθαρά ρεφορμιστικά είναι ότι, αντίθετα με τα αιτήματα του Μαρξιστικού Κομμουνιστικού Μανιφέστου, δεν αποτελούν οργανικό κομμάτι ενός περιεκτικού προτάγματος κοινωνικής αλλαγής. Έτσι, μολονότι παρόμοια αιτήματα δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθούν μέσα στην οικονομία της αγοράς, ωστόσο, το ίδιο το γεγονός ότι δεν αποτελούν τμήμα ενός αντί-συστημικό πολιτικού προγράμματος με ξεκάθαρους μακροπρόθεσμους στόχους σχετικά με τη μορφή που θα πάρει η μελλοντική κοινωνία και με στρατηγικές για να τους πετύχει, αναπόφευκτα θα οδηγήσουν στη δημιουργία μιας ρεφορμιστικής νοοτροπίας σχετικά με αυτά τα τρία αιτήματα, την οποία η υπερεθνική ελίτ θα μπορούσε εύκολα να ενισχύσει προσφέροντας κάποιες ανώδυνες (γι’ αυτήν) μεταρρυθμίσεις σε σχέση μ’ αυτά. Έτσι, η προσφορά της Ευρωπαϊκής ιθαγένειας στην ΕΕ και της Αμερικανικής στην  NAFTA θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να υπονομεύσει το αίτημα για την παγκόσμια ιθαγένεια. Παρόμοια, η προσφορά να ενισχυθούν τα σύγχρονα δίκτυα ασφάλειας, ώστε να εξασφαλιστεί κάποιο είδος ελάχιστου εισοδήματος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ξεδοντιάσει το αίτημα για έναν κοινωνικό μισθό κι ένα εγγυημένο εισόδημα για όλους. Τέλος, η υπερεθνική ελίτ έχει ήδη αρχίσει να υπονομεύει το τρίτο αίτημα με τα διάφορα σχέδια για «συμμετοχική δημοκρατία» (την «συμμετοχή» στο χώρο εργασίας, τον «λαϊκό «καπιταλισμό» που δήθεν καθιερώνεται από τις επενδύσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων στο Χρηματιστήριο κ.τ.λ.)  με το αποτέλεσμα όλων αυτών των σχεδίων να είναι απλά η διασφάλιση της εξουσίας λήψης αποφάσεων των ελίτ και η παράλληλη δημιουργία της ψευδαίσθησης στην υπόλοιπη κοινωνία ότι έχει κάποιο «λόγο» πάνω στη διακυβέρνηση της. 

Οι H&N ωστόσο έχουν σκεφτεί πολλές ασφαλιστικές δικλείδες για να φυλαχτούν από μια ανάγνωση όπως η δική μας. Τέτοιο παράδειγμα είναι η γενική ασάφεια στην ανάλυσή τους όταν μιλάνε λ.χ. για «μη-αντιπροσωπευτική» δημοκρατία, χωρίς να εξηγούν ούτε τους θεσμούς πάνω στους οποίους θα βασίζεται, ούτε το πώς θα δημιουργηθεί βήμα προς βήμα η νέα κοινωνία μέσα από την παλιά  παρά το γεγονός ότι η αποφυγή της ιδέας της επανάστασης θα έπρεπε να τους είχε οδηγήσει σε μια τέτοια στρατηγική σταδίων. Αν κανένας δεν καταλαβαίνει τι είναι το πρόταγμα των H&N, τότε κανένας δεν θα του αντιτεθεί. Εντούτοις, το γεγονός ότι δεν προσφέρουν ένα συγκεκριμένο όραμα δεν αποτελεί μικρότερη πρόκληση για κριτική, ιδιαίτερα σήμερα όταν, μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ένα νέο όραμα είναι πράγματι απόλυτα αναγκαίο. Αντίθετα οι H&N ανοιχτά δηλώνουν (σε αντιστοιχία με τα μεταμοντέρνα διαπιστευτήριά τους) ότι σήμερα δεν μπορεί κανείς να προσφέρει μια λεπτομερή επεξεργασία της εναλλακτικής πολιτικής λύσης στην Αυτοκρατορία (σελ.206).  

Κλείνοντας, καλούμε τον αναγνώστη να θαυμάσει την τέλεια συμφωνία μεταξύ του ρητού του Bernstein «ο στόχος είναι τίποτα, το κίνημα είναι τα πάντα» και της περίληψης των πολιτικών φιλοδοξιών των H&N (σελ.207): 
«Το δικό μας προσκύνημα στη Γη, ωστόσο, αντίθετα με αυτό του Αυγουστίνου, δε διαθέτει ένα υπερβατικό τέλος (telos) πέρα απ’ αυτό. Είναι και παραμένει απόλυτα έμφυτο. Η συνεχής κίνηση (του πλήθους), η συγκέντρωση ξένων στην κοινότητα, η μετατροπή ολόκληρου του κόσμου σε σπίτι του, είναι συγχρόνως μέσα και σκοποί, ή καλύτερα μέσα χωρίς σκοπό» 
Γενικά, η Αυτοκρατορία θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντική ζημιά στις αντί-συστημικές τάσεις μέσα στο κίνημα της αντί-παγκοσμιοποίησης με το να τις αποπροσανατολίσει όσον αφορά την πραγματική φύση της παγκοσμιοποίησης και να τις οδηγήσει έμμεσα να την υιοθετήσουν ως «αντικειμενική βάση» για μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση, αν όχι να στελεχώσουν τις ρεφορμιστικές τάσεις, όπως αυτές που κυριαρχούν στη δραστηριότητα της αντί-παγκοσμιοποίησης σήμερα μέσω του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ και των συμμάχων του, οι οποίες εξυμνούνται από τους συγγραφείς και προωθούνται μαζικά από τα «προοδευτικά» ΜΜΕ[22]…. 


 ΣτΜ: Οι παραπομπές στις σελίδες αφορούν την αγγλική έκδοση της Αυτοκρατορίας. Το κείμενο δημοσιεύθηκε ως "Hardt and Negri’s Empire: a new Communist Manifesto or a reformist welcome to neoliberal globalisation?στο περιοδικόDemocracy & Nature, Vol. 8, No. 2.   
[1] Βλέπε Τάκης Φωτόπουλος «The Myth of Postmodenity», Democracy & Nature, Vol. 7, No. 1 (Μάρτιος 2002), σελίδες 27-76. 
[2] ό.π. για τα διάφορα είδη νεωτερικότητας 
[3] Leslie Sklair, The Transnational capitalist class, (Oxford Blackwell 2001)
[4] ΤΦωτόπουλος «The Globalisation, the Reformist Left and the Anti-globalisation Movement», Democracy & Nature, Vol.7, No. 2 (Ιούλιος 2002), σελίδες 233-281. Βλ. και το βιβλιο του ίδιου, Παγκοσμιοποίηση, Αριστερά και Περιεκτική Δημοκρατία (Ελληνικά Γράμματα, 2002). 
[5] Βλέπε ΤΦωτόπουλος «The Globalisation, the Reformist Left and the Anti-globalisation Movement» 
[6] Βλέπε Τ. Φωτόπουλος, Ο πόλεμος στον κόλπο, (Εξάντας, Αθήνα 1991). 
[7] Βλέπε ΤΦωτόπουλος «The war in the Balkans: The first war of the internationalized market economy» D&N Vol. 5 No.2, Ιούλιος 1999 σελίδες 257-382. Βλ. και το σχετικό βιβλίο του ίδιου, Η Νέα Τάξη στα Βαλκάνια  (Στάχυ,1999). 
[8] Niall Ferguson «Welcome the new imperialism», The Guardian (31 Οκτωβρίου 2001). 
[9] Βλέπε Φωτόπουλος «The Globalisation, the Reformist Left and the Anti-globalisation Movement». 
[10] Εδώ  θα μπορούσε κανείς να θαυμάσει το θράσος των διανοούμενων της μεσαίας τάξης που κατάφεραν να βρουν και θετικές πλευρές στον ξεριζωμό των ανθρώπων, οι οποίοι διακινδυνεύουν τις ίδιες τις ζωές τους ώστε να εξασφαλίσουν μια επιβίωση, την οποία η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση τους αρνείται στους τόπους καταγωγής τους! 
[11] Βλέπε ΤΦωτόπουλος «The Globalisation, the Reformist Left and the Anti-globalisation Movement».  
[12] Μάϊκλ Χάρντ και Αντόνιο Νέγκρι, Η Εργασία του Διόνυσου (σελίδες 240-241 στην αγγλική έκδοση). 
[13] Βλέπε ΤΦωτόπουλος «The Globalisation, the Reformist Left and the Anti-globalisation Movement». 
[14] Τ. Φωτόπουλος, Περιεκτική Δημοκρατία, κεφάλαιο 1, (Καστανιώτης, 1999). 
^ ΣτΜ: Το 1944,  με τη διεθνή συνθήκη του Bretton Woods καθιερώνεται ένα σύστημα διεθνών ισοτιμιών που χαρακτηρίζεται από μια «διευθυνόμενη ευκαμψία» (managed flexibility) και δένει τα νομίσματα τυπικά στο χρυσό αλλά ουσιαστικά στο δολάριο Τότε δημιουργήθηκε και η συνθήκη GATT (general agreement of tariffs and trade), η γενική συμφωνία δασμών και εμπορίου, που είχε στόχο τη σταδιακή μείωση των τελωνειακών δασμών που επιβάλλονται στα εμπορεύματα. Από το Μάρτιο του 1994 η συνθήκη GATT αντικαταστάθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
[15] ό.π. κεφάλαιο 1ο για μια εναλλακτική εξήγηση του Bretton Woods στη βάση της παραπάνω προβληματικής 
[16] Μάϊκλ Χάρντ και Αντόνιο Νέγκρι, Η εργασία του Διόνυσου, σελίδα 13. 
[18] Βλέπε π.χ. Shlomo Avinery, Karl Marx on Colonialism and Modernization (New York, Anchor Books 1969) σελίδα 13 καιτου Anthony Brewer το Marxist Theories of Imperialism (London: Routledge and Keagan Paul 1980), σελίδα 18. 
[19] Βλέπε G. P. Maximoff, The Political Philosophy of Bakunin (New York: The Free Press 1964) σελίδα 145. Βλέπε επίσηςThe Philosophy of Social Ecology του Murray Bookchin (Montreal: Black Rose Press 1995), σελίδα xvi. 
[20] Μάϊκλ Χάρντ «Today’s Bandung?» New Left Review, No 14 (Μάρτιος-Απρίλιος 2002), σελίδα 117. 
[21] Έτσι στην «Εργασία του Διόνυσου» ισχυρίζονται ότι «Εάν δούμε το κράτος-πρόνοιας με όρους δημοσίων δαπανών και κρατικής παρέμβασης στους οικονομικούς και κοινωνικούς μηχανισμούς, τότε η δραστηριότητά του δεν μειώθηκε αυτή την περίοδο, αλλά, απεναντίας, αυξήθηκε… Η δομή των δαπανών του κράτους πρόνοιας έδειξε στοιχεία μη αντιστρεψιμότητας και μια αξιοσημείωτη αντοχή στη νεοφιλελεύθερη επίθεση» (σελ. 69-70, στο ελληνικό μτφρ Παναγιώτης Καλαμαράς). Είναι όμως προφανές ότι οι συγγραφείς εδώ ακολουθούν τη νεοφιλελεύθερη/σοσιαλφιλελεύθερη προπαγάνδα χωρίς να συνειδητοποιούν ότι η διατήρηση, αν όχι η περιστασιακή αύξηση, στις συνολικές δαπάνες πρόνοιας ήταν αποτέλεσμα της μαζικής αύξησης της ανεργίας και της φτώχειας ως αποτέλεσμα της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και όχι εξαιτίας «μιας αξιοσημείωτης αντίστασης στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση»! Στην πραγματικότητα το κράτος πρόνοιας αποσυντίθεται παντού και αντικαθίσταται από ένα δίκτυο ασφάλειας (Βλέπε Τ. Φωτόπουλος «Welfare State or Economic Democracy?» D&N Vol 5 No 3, 1999, σελίδες 433-468 
[22] Δεν είναι περίεργο ότι, αντίθετα με το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, το βιβλίο των H&N έχει εκδοθεί από ένα πανεπιστήμιο με ίσως το μεγαλύτερο πρεστίζ στον κόσμο , το οποίο ελέγχεται άμεσα από τη διεθνή ελίτ και ότι προβλήθηκε μαζικά από τα καθεστωτικά ΜΜΕ (τα οποία ελέγχονται από την ίδια ελίτ), μετατρέποντας το σε best seller! (Δες π.χ. τον Observer και το Sunday Times στις 15 Ιουλίου 2001 και το New York Times την 7η Ιουλίου 2001).