Ας ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, ας ιδιωτικοποιηθεί η θάλασσα και ο ουρανός, ας ιδιωτικοποιηθεί το νερό και ο αέρας, ας ιδιωτικοποιηθεί η Δικαιοσύνη και ο Νόμος, ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο, ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο, ειδικά στην περίπτωση που γίνεται την ημέρα και με τα μάτια ανοιχτά. Και σαν κορωνίδα όλων των ιδιωτικοποιήσεων, ιδιωτικοποιήστε τα Κράτη, παραδώστε επιτέλους την εκμετάλλευση υμών των ιδίων σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα με διεθνή διαγωνισμό. Διότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η σωτηρία του κόσμου… Και μια και μπήκατε στον κόπο, ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την πουτάνα την μάνα που σας γέννησε.

Ζοζέ Σαραμάγκου

29.5.11

Το τραύμα της ελευθερίας του λόγου


Την κυνηγούσαν δυο λυκόσκυλα με φίμωτρα. Έτρεχε. Ήταν παιδί. Έκτοτε, θεωρεί εχθρό, όποιον χρησιμοποιεί ορατά ή αόρατα φίμωτρα, για να παίξει παιχνίδια που χορταίνουν την πείνα του, κυνηγώντας αθώους.

Ωραιότερος, ωστόσο με μικρότερη αξία


Γραφική ηθικότητα: αυτή είναι η ηθικότητα των απότομα ανυψωμένων ορμών, των απότομων μεταστάσεων, των παθητικών, έντονων, τρομερών, πανηγυρικών εκφραστικών κινήσεων και τόνων.
Είναι η ημιάγρια βαθμίδα της ηθικότητας : δεν πρέπει να δελεάζεται κανείς από το αισθητικό θέλγητρο της, για να της παραχωρεί μια ανώτερη θέση.

Φρειδερίκου Νίτσε, Αυγή, αφ. 141

27.5.11

Ελλάδα - Κύπρος σημειώσατε 2

Η Κύπρος είναι η τελευταία ελληνόφωνη χώρα στον κόσμο που δεν έχει απολιτίκ Αριστερά.


Δεν μας κατουράς ρε Πάριε!!!, του Critic


Έχω σχηματίσει την εντύπωση – και νομίζω πως δεν κάνω λάθος – πως μεταξύ των υποστηρικτών των κομμάτων/κινημάτων/παρατάξεων που βρίσκονται μεταξύ κέντρου και άκρας δεξιάς, υπάρχει ένα κομμάτι ψηφοφόρων ή υποστηρικτών το οποίο διαφοροποιείται εντελώς από τα υπόλοιπα κυρίως εξαιτίας ενός έντονου χαρακτηριστικού.
Πως έχουν απομυθοποιήσει εντελώς την παράταξή τους. Μιλώ για ένα κομμάτι της παράταξης του Συναγερμού.
Δεν έχω συναντήσει ποτέ κανένα παραδοσιακό ψηφοφόρο της ΕΔΕΚ ή του ΔΗΚΟ ή του Περδίκη ή ....εν έχουμεν άλλους διότι οι ψηφοφόροι του ΕΥΡΩΚΟ δεν το υποστηρίζουν γιατί τους ενδιαφέρει ο κοινοβουλευτισμός, το ψηφίζουν για να κλείσει τη βουλή μιαν ημέρα τζαι να κατεβάσει τους νέους συνταγματάρχες στη θέση της...που να έχουν μιαν υγιή αποστασιοποίηση από το κόμμα τους και που αντιλαμβάνονται χωρίς ενοχές πως το κόμμα εννεν κάτι άλλο πέρα που ένα δίαυλο ιδεών, πολιτικών, προτάσεων  τζαι πως δεν έσιει μεταφυσικές ικανότητες να ξέρει το σωστό άλλα μπορεί απλά να τα κάμει τζαι θάλασσα.
Κανένας ΔΗΚΟικος που ξέρω δεν το κάμνει τούτο. Συνήθως οι ΔΗΚΟικοί εν οι πιο κλαψιάρηδες τζαι ψευδοσυναισθηματίες ενώ οι ΕΔΕΚίτες απλά εν πολλά ανειλικρινείς τζαι ψεύτες με τη διαφορά ότι έχουν μιαν καλύτερη αντίληψη για την κοινωνική δικαιοσύνη (κάποτε).
Μου κάμνει φοβερή εντύπωση πως ο ΔΗΣΥ έσιει φκάλει μια γενιά ανθρώπων οι οποίοι έχουν μια αποενοχοποιητική στάση χωρίς κολλημένο φανατισμό ενώ ταυτόχρονα έσιει μια μερίδα που παίζει ξεκάθαρα πάνω στο συναίσθημα του μίσους προς τον οποιoνδήποτε εννεν μαζί της. (κάτι που συναντάς πιο δύσκολα στους ενοχικούς ΔΗΚΟικούς τζαι ΕΔΕΚίτες)

Ο Cyprus critic είναι νομίζω ένας τέτοιος δεξιός. Το λινκ για το μπλογκ του βρίσκεται στο κάτω μέρος.

Η πιο κάτω ανάρτηση είναι δική του και τη αναδημοσιεύω γιατί με καλύπτει.

Οι σκέψεις των κομμάτων για την προεδρία της βουλής.

ΔΗΣΥ: Ο Κάρογιαν είναι πολύ καλός για πρόεδρος της βουλής αλλά θέλουμε τον ούλλο δικό μας. Αν συνεργάζεται με το Ακέλ τότε είναι αχάπαρος και δεν τον θέλουμε. Για αυτό καλούμε όλα τα κόμματα πλήν του Ακέλ για διαβουλεύσεις.
Από την άλλη είναι καλός και ο Ομήρου τον οποίο θα υποστηρίζαμε και το 2003 στις προεδρικές αλλά μετά τον κλάσαμε γιατί αποφασίσαμε ότι δεν ήταν τελικά τόσο καλός.

ΔΗΚΟ: Την Δευτέρα το θεωρούμε προδοσία να συζητάμε για προεδρία της βουλής ενώ ζούμε σε ημι-κατεχόμενη πατρίδα. Την Τρίτη όμως είναι οκ δεν υπάρχει πρόβλημα. Επίσης καλό είναι να παίζουμε και τους δύσκολους λίγο για αυτό και αργούμε να υποβάλουμε υποψηφιότητα. Ελάτε να μας πείτε τι προσφέρετε. Όποιος δώσει τα περισσότερα κερδίζει.

ΕΔΕΚ: Παναγία μου βοήθα. Θεέ μου και φώτισε τον μισισμένο τον Νίκο να στηρίξει την υποψηφιότητα του Little Johny boy Homer τζαι εν θα μείνει πάνω μας. Έτσι μεγαλεία έχει χρόνια να δούμε. Έννα τα πιτούμε για 3 χρόνια ώσπου να το χωνέψουμε. Oh god please μα please...

Ακέλ: Fuck Νίκος Fuck ΔΗΣΥ

Ευρο.Κο-Οικολόγοι: Γιούπι γιαγια γιουπι γιουπι για γιουπι για Ολαιιιι...
Έφτασε αυτή η υπέροχη περίοδος (2 φορές κάθε πέντε χρόνια) που ασχολούνται όλοι μαζί μας. Γιουπι Γιούπι..

Critic: Πόσο χαίρομαι που αντί να σας ψηφίσω καθόμουν και έπινα τις μπύρες μου ελπίζοντας να πάει η αποχή πάνω από το 20%. Όσο για την πρόθεση σας να βάζετε στο μέλλον πρόστιμο σε όσους απέχουν από τα παρτάκια που διοργανώνετε ένα έχω να πω. Το λένε και οι αδελφοί Έλληνες και ταιριάζει απόλυτα στην περίπτωσή μας. Με το συμπάθκιο φυσικά πάντα....Θα μας κλάσετε τα παπάρια.



26.5.11

Ένας θάνατος κι ένας θάνατος




Πληροφορήθηκα για το θάνατο του Γιάννη Βαρβέρη από το μπλογκ του Νικόλα της Άλλης Όχθης. Ψάξτε να βρείτε όσοι δεν ξέρετε το Γιάννη Βαρβέρη να διαβάσετε. Δεν έχω να πω κάτι, ούτε θέλω να πω κάτι. Δεν μου φαίνεται απ΄αυτούς που πρέπει να πεις κάτι γι αυτούς ο Βαρβέρης. Ήθελα απλά να αναφέρω, πως το πρωί στο γραφείο, τη στιγμή που γινόταν μια συζήτηση πάνω απ΄το κεφάλι μου, μπήκα στην Άλλη Όχθη και διάβασα:
ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ ΚΙ ΕΓΩ

Έχουμε πολύ ταξιδέψει
το σώμα σου κι εγώ
έχουμε φανταστεί
όσα ένα σώμα κι ένα εγώ
μπορούν να φανταστούν.
Το σώμα μου κι εγώ
έχουμε ονειρευτεί
το σώμα σου σε στάσεις
που ποτέ σου δε φαντάστηκες.
Δεν έχεις θέση τώρα
τι ζητάς
ανάμεσα σ' εμένα
και στο σώμα σου.



(Γιάννης Βαρβέρης, 1955 - 2011)


Έγινε μια σιωπή ,αμυντικογενής σιωπή, αλλά πάνω απ το κεφάλι μου συνεχιζόταν μια συζήτηση που ήξερα ενστικτωδώς πως δεν ήθελα να ακούσω.

Το διάβασα τρεις φορές. Και μετά άκουσα.

Οι συνομιλητές, ο ένας στέλεχος της ΕΔΕΚ και η άλλη παλαιά και τιμημένη του ΔΗΣΥ.

Αυτή: είναι μεγάλη μας τιμή να έχουμε τον Γιαννάκη πρόεδρο.
Αυτός : ε, τώρα να δούμε, τι θα κάμει ο Κουλίας!
Αυτή: όι, το λέω σοβαρά, τον πάμε πολυ τον Γιαννάκη, ο Κουλίας...εν ο μόνος σοβαρός άνθρωπος μέσα στο ΔΗΚΟ.

Εγώ: τι είναι ο Κουλίας;
Αυτός: όι, ξέρεις πως εγώ δεν είμαι εθνικιστής, αλλά είναι ο μόνος αντικειμενικός μέσα στο ΔΗΚΟ.
Αυτός σ΄αυτή: πάντως εξαναπροετοιμαστήκαμε για μιαν προεδρία αλλά τελικά εν τα ήβραμεν.
Αυτή σε μένα: κοίτα, εγώ λέω το ανοιχτά. Είμαι φασίστρια. Εν σας θέλουμεν ούτε εσάς ούτε τους ξένους. Είμαστε δίπλα στον Γρίβα ως την τελευταία του πνοή. Τζαι ο Κουλίας εν τίμιος άνθρωπος. Αφού δεν τον θέλει καλέ τον Χριστόφια πρέπει με το ζόρι να αναγκαστεί; Εν έχουμε δημοκρατία;!!!!

Ήξερα γιατί η σιωπή ήταν απ΄την αρχή αμυντικογενής, ήξερα γιατί ήθελα να φύγω και ξέρω γιατί εξακολουθώ να μη θέλω να κατοικώ σ΄αυτό το νησί.

Είμαστε περικυκλωμένοι από πιθήκους!

Ούτε  Βαρβέρης μας αξίζει ούτε τίποτα. Ήταν στην ηλικία τους! Αντιός!


Το θερμό ρεύμα του μαρξισμού


Ερνστ Μπλοχ
«Ο Μαρξ ως ο στοχαστής της επανάστασης»
                                                             

Η εξέγερση ή τουλάχιστον η δυσαρέσκεια υπήρξε σε όλες τις εποχές. Όμως σε κάθε δέκα επαναστάσεις αντιστοιχούν εκατοντάδες χιλιάδες πόλεμοι. Εντούτοις, έγιναν δέκα, δεκαπέντε ή είκοσι επαναστάσεις (όσο περισσότερες, τόσο το καλύτερο). Αλλά ο πρώτος άνθρωπος που στοχάστηκε την επανάσταση ήταν ο Καρλ Μαρξ.

Έτσι προκύπτουν τα ακόλουθα ερωτήματα τα οποία θα ήθελα να διατυπώσω υπό μορφήν θέσεων:

1. Η λέξη – κλειδί, «Δυσαρέσκεια».
Η δυσαρέσκεια είναι εύκολο να υπάρχει απλωμένη παντού και χωρίς αμφιβολία είναι καλύτερη από το τίποτα. Το πόσο είναι θετική μπορεί να διαπιστωθεί στις μέρες μας, στο ξεσήκωμα των φοιτητών. Όμως ποιός είναι ο δρόμος που οδηγεί από την αρχικά ψυχολογική κατάσταση της δυσαρέσκειας στην εξέγερση; Η δυσαρέσκεια δεν αρκεί. Ο καθείς πρέπει να γνωρίζει όχι μόνο τι δεν θέλει, αλλά επίσης και τι θέλει. Στη λογική υπάρχει η έννοια του ορίου. Όταν αισθανόμαστε την ύπαρξη ενός ορίου, το έχουμε ήδη επεξεργαστεί νοητικά. Η νοσταλγία του φυλακισμένου για ελευθερία περιέχει την ιδέα της ελευθερίας.
Ο Καρλ Μαρξ που διείδε τη δυσαρέσκεια, που έθεσε βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους στόχους χωρίς ποτέ να ξεχνά τον έσχατο στόχο που εξυπονοείται μέσα τους, ζήτησε την εξάλειψη όλων των όρων που κάνουν τον άνθρωπο να είναι ένα καταπιεσμένο, χαμένο, αξιοκαταφρόνητο, λησμονημένο ον. Αυτό το διαπίστωσε όχι μόνο αρνητικά, αλλά απολύτως θετικά. Το άλμα από την κατάσταση της αναγκαιότητας στη κατάσταση της ελευθερίας γίνεται ξεκάθαρο, στ΄αλήθεια, με την προκλητικότητα μιας συνθηματολογίας, εξαιτίας της εξίσωσης φιλοσοφίας και πράξης.
Το σημείο μέσα από το οποίο ο Μαρξ μετέτρεψε τη δυσαρέσκεια ήταν η αντίφαση με δύο μορφές: ο υποκειμενικός παράγων και τα όριά του, προπάντων, ο αντικειμενικός παράγων μέσω του οποίου η ψυχική προδιάθεση της επανάστασης και η αποκλειστικά αφηρημένη Ουτοπία βρίσκονται αντιμέτωπες με την παρακμή τους.
Η αντίφαση είναι υποκειμενικά «αντιφατική» και κατά συνέπεια επαναστατική, αντικειμενικά είναι μια ασυνέπεια, κυρίως μεταξύ των παραγωγικών δυνάμεων και των συνθηκών παραγωγής.
Υπάρχει μια βασική αντίφαση μεταξύ του συλλογικού τρόπου παραγωγής του εργοστασίου, ο οποίος θα επέβαλλε την κοινωνικοποιημένη ιδιοκτησία, και της ιδιωτικής οικειοποίησης της παραγώμενης υπεραξίας με τη μορφή του κέρδους. Αυτή η βασική αντίφαση, που ο Μαρξ έφερε στο φως με εξαιρετική οξύτητα, διατηρείται στον προηγμένο καπιταλισμό, ακόμη και όταν αποκρύβεται μέσα από ένα σωρό έξυπνες ασυναρτησίες για κοινωνική συμμετοχή, ιδιαίτερα στη Δυτική Γερμανία.
Οι λέξεις «καταπιεστής – καταπιεζόμενος» δεν είναι πλέον στη μόδα, και δεν μπορούμε πια να μιλάμε για την εξαθλίωση του προλεταριάτου. Ωστόσο, ο Μπρέχτ πρότεινε μια άλλη αντίθεση: «διευθύνοντες – διευθυνόμενοι». Αλλά οι διευθυνόμενοι είναι οι ίδιοι φτωχοδιάβολοι όπως πριν οι προλετάριοι. Απλώς έχουν πιο ωραίο όνομα.

2. Το πρώτο πρόβλημα είναι: με ποιό τρόπο η δυσαρέσκεια γίνεται θετική; Σε ποιόν βαθμό είναι δείκτης αυτού με το οποίο θα μπορούσε να ικανοποιηθεί;
Το δεύτερο πρόβλημα είναι εκείνο της βίας. Ο Μαρξ οχι μονο ξανάστησε τη διαλεκτική του Χέγκελ στα πόδια της, αλλά την έμαθε και πως να περπατά. Όταν οι «αρχές» ασκούν βία, αυτό δεν ονομάζεται βία. Όμως αν ο καταπιεσμένος προσφεύγει έστω και στην πιο αξιοθρήνητη πράξη αυτοάμυνας, τότε η «βία» αυτή θεωρείται έγκλημα και καταστέλλεται από την αστυνομία. Μια υποκριτική αγανάκτηση σχετικά μ΄αυτό εμφανίζεται στην επί του Όρους Ομιλία. Όμως ο Ιησούς είπε και άλλα πράγματα: «ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην, αλλά μάχαιραν!» το να μην αντιστέκεται κανείς στο κακό μπορεί να είναι δυνατόν στους ουρανούς, όχι όμως εδώ στην πράξη.
Το πρόβλημα της βίας ερμηνεύτηκε λανθασμένα μέχρι τις μέρες μας ως το κυριότερο πρόβλημα. Ο Μαρξ και ο Ένγκελς στα τέλη του 19ου αιώνα περίμεναν τη μεγάλη καταστροφή σχεδόν από στιγμή σε στιγμή. Πίστευαν ότι οι συνθήκες θα ωρίμαζαν από μονες τους μέχρι που τα τυχαία και τεχνητά, τα παλαιομοδίτικα και απαρχαιωμένα εμπόδια απλώς θα έπρεπε να παραμεριστούν σαν ξεραμένα κλαριά, ώστε να γεννηθεί η καινούρια κοινωνία και η ελευθερία.
Σήμερα δεν μπορούμε να δούμε έτσι τα πράγματα. Ο κόσμος και οι κοινωνικές συνθήκες έχουν βυθιστεί σε ένα είδος αντικειμενικά πραγματικής ομίχλης που υπάρχει όχι μέσα στο νου.
Αυτή η ομίχλη θα διαλυθεί, χωρίς αμφιβολία. Όμως προς το παρόν η ιδέα δεν φαίνεται να αναδύεται μέσα από την πραγματικότητα, κι ούτε η πορεία των γεγονότων φαίνεται να τίθεται αυτόματα. Αν παραμείνουμε αδρανείς θα συμβάλουμε στο να εξαφανιστεί αυτό που ήδη έχει επιτευχθεί.
Το αίμα που χύθηκε στις επαναστάσεις είναι πολύ λιγότερο αν συγκριθεί με το αίμα που χύθηκε στους πολέμους.

3. Ο ρόλος της τελικής κατάληξης; Αυτό που ο σοσιαλισμός επιθυμούσε ως τελικό στόχο πρέπει να παρουσιαστεί σε όλα τα στάδια, αλλιώς οι βραχυπρόθεσμοι σκοποί καταντούν βαρετοί. Η ιδέα του «καλύτερου μέλλοντος» και του ένθερμου μαζικού κινήματος στον αγώνα για το μέλλον αυτό έχει ξεθωριάσει και πεθαίνει μέσα σ΄όλες τις μαρξιστικές συζητήσεις από το 1918, αν και ο στόχος είναι πιο κοντινός. Η κληρονομική σοσιαλιστική γη έχει παραδοθεί στον εχθρό, έχει εγκαταλειφθεί στους ναζί και στην εκκλησιαστική προπαγάνδα.
Ποιός στόχος και για ποιό σκοπό; Τι επιθυμούμε πραγματικά; Πρέπει να σκεφθούμε πάνω σ΄αυτό. Όχι πια έξω από κάθε συνάφεια μέσα σε μια αφηρημένη Ουτοπία αλλά μέσα στην καινούρια ιδέα μιας συγκεκριμένης Ουτοπίας όπως μας την είχε δείξει ο Μαρξ, μιας Ουτοπίας που δεν είναι πλέον Ουτοπία διότι είναι συγκεκριμένη, δεν έχει χάσει τη θέα της πραγματικότητας. Η Ουτοπία αυτή δεν μπορεί να επιτευχθεί, μέχρι που τελικά να φθάσουμε στη μεγάλη ειρήνη την οποία ο Τόμας Μύντσερ – και όλοι οι άλλοι μεγάλοι επαναστάτες – οραματίσθηκε με το σύμβολο του ουράνιου τόξου, χωρίς τεμπελιά και χωρίς προδοσία στα μέτωπα.
Αυτό είναι που ονομάζω το θερμό ρεύμα του μαρξισμού και που απαιτεί την πιο ζωντανή μας σκέψη και συζήτηση.

Ερνστ Μπλοχ
16 Αυγούστου 1968

Ερνστ Μπλοχ, «Ουτοπία και Επανάσταση», εκδ. Έρασμος
σελ. 29 - 32

22.5.11

Βουλευτικές 2011 - προβλέψεις εμού της ιδίας!

Πρώτο κόμμα - ΔΗΣΥ - Την Ελλάδα αγαπώ αλλά κι Εμένα όταν θα σφίξουν οι κώλοι με την κρίση - 30%

Δεύτερο κόμμα - ΑΚΕΛ - Το κόμμα της κυπριακής οικογένειας, αφιερώνω το στη μάμα μου, στον παπά μου, στη θεία μου Αργυρούλα που ζει στην Αυστραλία - 29%

Τρίτο κόμμα - ΔΗΚΟ - το κόμμα με τις 54,896,399 μασέλες - 14%

Τέταρτο κόμμα - ΕΔΕΚ - όταν οι άλλοι δεν τολμούν, εμείς τολμούμε να λέμε όσες μαλακίες θέλουμε - 7%

Πέμπτο κόμμα - ΕΥΡΩΚΟ - η βλακεία δεν είναι αναπηρία, ξιπάρκαρε - 4%

Έκτο κόμμα - ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ - θέλω τη χελωνίστα μου, θέλω τη χελωνίτσα μου - 2,5%

Άκυρα/Λευκά - 5%

Αποχή - 20%



Μεζεδάκια:

Εθνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο - 0,7%

ΛΑΣΟΚ - δε βαριέ

ΖΥΓΟΣ - σαι

ΚΥΠΡΟΣ - ντρουμ ντρουμ ντρουμ ντρουμ ντρουμ ντρουμ τα βρασιόλια της βροντούν.

ΟΥΤΟΠΟΣ - η πραγματική ψήφος διαμαρτυρίας :)

Η σούβλα σήμερα - με ρίγανη πληζ!

21.5.11

Πρόχειρα στατιστικά

Το χθεσινό ποστ «Πληρωμένη Πολιτική Διαφήμιση ( 4 ), έκλεισε στους 721 αναγνώστες.

Το επίσης χθεσινό ποστ «Δημοκρατία» με το συντομότατο απόσπασμα από το Κράτος και Επανάσταση του Λένιν στους 70.

Και το σημερινό για το Πλασματικό Κεφάλαιο μέχρι στιγμής βρίσκεται στους 115.

Τζαι βλάκας να ήμουν θα εμπορούσα να συμπεράνω τα εξής:

Ο Κυπραίος θεωρεί έξυπνο τζαι ενδιαφέρον ότι τον απασχολεί από 30΄΄ μέχρι θκυό λεπτά το πολλήν!

Ο Κυπραίος μπλοκκερ φίρμα - παναϊα μου, ήντα τους φαίνεται α, θεωρεί πως εν χαρισματικό πράμα να μπορεί να σε απασχολεί από 30΄΄ μέχρι θκυό λεπτά το πολλήν χωρίς εσύ να κάμεις κανένα κόπο! «Είμαι φίρμα τζαι ξέρω το, αλλά θωρείται ότι μεινίσκω κοντά στο κοινό μου τζαι μιλώ του όπως τον καθημερινόν άνθρωπο. Επίσης ευχαριστώ που ξέρετε ότι μπορώ να μιλήσω τζαι άλλοσπως τζαι εν το κάμνω, αλλά υπογείως θυμίζω σας, ότι μπορώ να το κάμω τζαι να σας βάλω στη θέση σας βλάκες, αλλά έσιειτε χάρην που είμαι φίρμα τζαι η συνταγή φκαίνει μου!»

Ο Κυπραίος θεωρεί πως ότι χρειάζεται πάνω που θκυό λεπτά για να ξορτώσουμεν να φκάλουμεν νόημα τι λαλεί, ουουου...η ζωή θέλει μιαν απλότητα σιόρ, έτο να ξέρεις να ακούεις τους άλλους, να απαντάς συγκρατημένα άμα βαρκέσαι να μεν σε καταλάβουν, να διάς το ζουμίν αφού εσύ έτσι τζι αλλιώς είσαι ψημένος τζαι ξέρεις το, τζαι κανεί. Εν καμιά τριανταρκά μπλογκς που έχω να πάω ακόμα τζαι δέκα λεπτά καθενού να πω καμιάν κουβέντα, ε πόσον!

Ο κόσμος υπάρχει επειδή μπορώ να σκεφτώ που μόνος μου τα πάντα! Μα τα πάντα! Θκιαβάζω μόνο ότι εν επανάληψη του εαυτού μου για να γινούμαστε θκυό να μεν βαρκούμαι. Τζαι λογοτεχνία που φέφκω, αρέσκει μου!

Η αιτία που ο κόσμος εν πάει καλά εν επειδή κάποιοι εγράψαν πολύπλοκα. Αν εγράφαν απλά όπως ο Κοέλο ο κόσμος ήταν να εν τέλειος.

Εν πρέπει να θκιαβάζουμε πολύπλοκα κείμενα γιατί μετά συγχίζεται παραπάνω ο εγκέφαλος μας. Εν καλύττερα να μάθουμεν να κάμνουμεν κανένα οικολογικό σαπούνι με βότανα μόνοι μας. Ύστερα μπορούμε να ομορφήσουμεν έμπρακτα τζαι τη ζωήν άλλων ανθρώπων με τη συνεισφορά μας. Διότι χωρίς σαπούνι που βότανα ήντα ζωή!

Το θκιάβασμα δεν φέρνει αποτέλεσμα. Εννεν υλικό πράμα το θκιάβασμα. Οπότε γιατί να μεν κρατήσω τζείνα που ήδη ξέρω τζαι πάλε κανονίζω τα, κόρη.

Εν υπάρχει γνώση του κόσμου. Υπάρχει μόνο ηθική. Αν είμαστε καλοί αθρώποι εν να κουτσιήσουμεν τζαι τη σωστήν απάντηση στο οποιοδήποτε πρόβλημα. Το μόνο που χρειάζεται εν να έχουμεν καλή πρόθεση, να μεν είμαστε ακραίοι, τζαι ο εγκέφαλος μας μπορεί να παράγει που μόνος του το σωστό. Πάλε καλά που στους γιατρούς πάμεν.

Ο άνθρωπος πρέπει απλά να νοιώθει άνετα με τον εαυτό του. Αμα δεν νοιώθεις άνετα με τον εαυτό σου δεν αγαπάς τον εαυτό σου τζαι μετά δεν αγαπάς τζαι τους άλλους. Το πλασματικό κεφάλαιο τι σχέσην έσιει με την ουσία της ζωής που εν η αγάπη, α;

Ούλλοι οι αθρώποι με καλές προδιαγραφές που ξέρω, είτε εν «αλλού» τζαι φευγάτοι τζαι λλίον μόνο στο ραχάττιν, είτε θεωρούν πως οι ποιοτικοί άνθρωποι μόνο στες γκαλερύ τζαι τα σινεμά τζαι τες συναυλίες πάσιν. Εννεν των αναλύσεων τζαι των αριθμών διότι εκτιμούν πιο πολλά το πνεύμα!!!

Ξέρω πλέον ήνταλως εν να γινώ φίρμα στα μπλογκς!

Απόδειξη εν ότι ούλλοι ενομίσετε πως το ποστ θα εμίλαν για τες εκλογές! Χα!

Πλασματικό Κεφάλαιο, Άντι Μπλούντεν, μέρος 2ο




Ασφαλώς, όλο αυτό δεν συμβαίνει χωρίς πάλη· η αξία των μισθών των εργατών μπορεί να εξανεμιστεί από τον πληθωρισμό, ή απλά να περικοπεί, αλλά οι εργάτες επίσης χρησιμοποιούν την βιομηχανική τους δύναμη για να επιβάλουν μια αύξηση των μισθών ή έναν περιορισμό της εργάσιμης ημέρας13. Η ενόραση ότι οι εργάτες, μη έχοντας καμιάν άλλη πρόσβαση στα μέσα παραγωγής εκτός από την πώληση της εργασίας τους στην αγορά, θα πληρωθούν μόνο το ελάχιστο που χρειάζεται για να επιβιώσουν, πάει πίσω όχι στον Μαρξ, αλλά στον Άνταμ Σμιθ14. Αλλά το επίπεδο ζωής των εργατών δεν είναι δοσμένο από τη φύση, αλλά είναι ένα αποτέλεσμα του αγώνα. Καθώς η παραγωγικότητα της εργασίας έχει αυξηθεί, οι εργάτες έχουν αντισταθεί στις προσπάθειες να περιοριστεί το μερίδιό τους στο συνολικό προϊόν και σημείωσαν μια σχετική επιτυχία. Από την άλλη μεριά, κάθε λογής παράσιτα είναι διαρκώς απασχολημένα στο να επινοούν τρόπους να αρπάξουν το μερίδιό τους στην υπεραξία που αποσπάται από τους καπιταλιστές στην παραγωγή, οι οποίοι έχουν ιδιοποιηθεί την υπεραξία από τους παραγωγικούς εργάτες. Αλλά το συνολικό ποσό του κεφαλαίου είναι πάντα η συνολική πρόσθετη εργασία. Ο μόνος τρόπος να αυξηθεί το συνολικό ποσό κεφαλαίου είναι να εξαναγκαστούν οι εργάτες να δουλέψουν περισσότερο, να ζουν με ένα μικρότερο μερίδιο της εργασίας τους ή η εκμετάλλευση περισσότερων εργατών. Αν η παραγωγικότητα της εργασίας αυξηθεί, αυτό απλά σηματοδοτεί μια ευκαιρία να μειωθεί η αναλογία που πρέπει να πληρωθεί στους εργάτες με τους μισθούς τους. Οι αυξήσεις στο μέγεθος της εργάσιμης εβδομάδας, δηλαδή, η απόλυτη υπεραξία, αυξάνουν την αξία της συνολικής υπεραξίας. Τέτοιες αυξήσεις είναι σχετικά περιθωριακές επειδή οι εργάτες αντιστέκονται σθεναρά σε προσπάθειες να αυξηθεί το μέγεθος της εργάσιμης εβδομάδας, κατανοώντας ότι οι αυξήσεις μισθών μπορεί πάντα να διαβρωθούν από τον πληθωρισμό, αλλά το μέγεθος της εργάσιμης βδομάδας είναι απόλυτο.


Αλλά ακριβώς όπως υπάρχει ένας συνεχής αγώνας ανάμεσα στους εργάτες και τους εργοδότες τους για τη διανομή του συνολικού κοινωνικού προϊόντος ανάμεσα στους εργάτες και το κεφάλαιο, υπάρχει ένας εξίσου βίαιος αγώνας ανάμεσα στις παρασιτικές τάξεις για τη διανομή της υπεραξίας, και είναι σε αυτόν τον αγώνα που βρίσκουμε την κύρια πηγή του πλασματικού κεφαλαίου.


Τυπικά, το πλασματικό κεφάλαιο δημιουργείται μέσω της πίστης. Υποθέστε ότι ο βιομηχανικός καπιταλιστής μας, πουλά το εργοστάσιό του, βάζει τα λεφτά στην τράπεζα, για να αποσυρθεί και να ζει με έναν τόκο παρόμοιο με το εισόδημα που έπαιρνε εκμεταλλευόμενος την απλήρωτη εργασία. Κανένα πρόβλημα εδώ· αυτό είναι ακριβώς το ίδιο σαν να είχε διορίσει έναν διευθυντή για να διοικεί το εργοστάσιο· αντί να διαθέτει έναν τίτλο για το εργοστάσιο διαθέτει έναν τίτλο για ένα τραπεζικό λογαριασμό. Αλλά η τράπεζα τώρα κατέχει την αξία όλου του εργοστασίου και παράγει εισόδημα από ανθρώπους όπως οι αγοραστές του εργοστασίου. Ακόμη κανένα πρόβλημα. Αλλά – και εδώ είναι η δυσκολία – για όσο ο συνταξιοδοτημένος κύριος δεν ζητά πίσω τα λεφτά του, η τράπεζα μπορεί να δανείζει αυτά τα λεφτά ξανά και ξανά και ξανά, και συνεχίζει να επιστρέφει σε αυτά. Μπορεί να δανείζονται από τον Πέτρο για να πληρώσουν τον Παύλο. Αν όλοι οι καταθέτες προσπαθούσαν να αποσύρουν τα χρήματά τους, το όλο πράγμα θα κατέρρεε, αλλά στο μεταξύ η τράπεζα μοιάζει να έχει αξιοπιστία, και μπορούν να δανείζουν με ασφάλεια πολλές φορές το κεφάλαιο που τους έχουν εμπιστευτεί: το κεφάλαιο που αποσπάται από την εκμετάλλευση της απλήρωτης εργασίας. Αλλά αυτός ο πολλαπλασιασμός του κεφαλαίου είναι πλασματικός.


Το πλασματικό κεφάλαιο είναι κεφάλαιο που κυκλοφορεί μέσω της ανταλλαγής με άλλες μονάδες κεφαλαίου, αλλά δεν μπορεί να ανταλλαγεί με εμπορεύματα επειδή υπάρχει ανεπαρκής πλούτος εμπορευμάτων.


Το πρόβλημα είναι αυτό: όσες φορές και αν δανειστεί αυτό το αρχικό κεφάλαιο, είναι το ίδιο ποσό της υπεραξίας που μοιράζεται ανάμεσα στα παράσιτα: ο αριθμός των εργατών, επί τον αριθμό των ωρών υπεραξίας που αποσπώνται από κάθε εργάτη. Αλλά κάθε φορά που το πλασματικό κεφάλαιο μπαίνει μέσα στην αγορά κεφαλαίου, το μερίδιο του συνολικού κεφαλαίου που κατέχεται από το βιομήχανο περιορίζεται. Θέτοντάς το αντίστροφα, ο ίδιος αριθμός εργατών πρέπει να υποστηρίζει μια ολοένα και μεγαλύτερη μάζα κεφαλαίου (στο μεγαλύτερο μέρος πλασματικό), υποστηρίζοντας μια ολοένα και μεγαλύτερη μάζα μη παραγωγικής δραστηριότητας: πόλεμοι, διαφήμιση, λογιστική, κ.ο.κ. Αυτό καθιστά ολοένα και δυσκολότερο να εξαχθεί ένα κέρδος, αναγκάζοντας τους εργάτες να εργαστούν πάνω από το σημείο όπου έχουν παράγει το ισοδύναμο των αναγκών τους. Από την άλλη μεριά, η αυξανόμενη μάζα των παρασίτων γίνεται όλο και πιο εκλεπτυσμένη στην επινόηση νέων τρόπων γένεσης πλασματικού κεφαλαίου, αρπάζοντας για τον εαυτό τους ένα μερίδιο του συνολικού προϊόντος χωρίς να έχουν λερώσει τα χέρια τους κραδαίνοντας πραγματικά το μαστίγιο πάνω από τους παραγωγικούς εργάτες και παράγοντας εμπορεύματα που χρειάζονται πραγματικά οι άνθρωποι.


Αλλά είναι εντελώς αδύνατο να διακρίνει κανείς ανάμεσα σε μια μονάδα κεφαλαίου που είναι πραγματικό και σε μια άλλη μονάδα κεφαλαίου που είναι πλασματικό. Αφήνοντας στην άκρη την πλαστογραφία και την ανοικτή απάτη, κάθε νέο σχήμα που επεξεργάζονται τα αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου, οι διαχειριστές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και οι μεσίτες παραγώγων αραιώνει το συνολικό κεφάλαιο. Ο πλούτος αυτών των αχρείων μυρίζει ακριβώς το ίδιο όπως εκείνος των καπιταλιστών που απομυζούν την υπεραξία από τους εργάτες στα σκλαβοπάζαρα της Ταϋλάνδης.
Παρ’ όλα αυτά, η δημιουργία πλασματικού κεφαλαίου είναι αναγκαία για την επιβίωση του κεφαλαίου.


Για παράδειγμα, η άνοδος μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν δυνατή μόνο χάρη στη διεθνή συμφωνία να χρησιμοποιηθεί το δολάριο ως μέσο του διεθνούς εμπορίου και την εξουσιοδότηση της αμερικάνικης κυβέρνησης να τυπώνει όσα δολάρια ήταν αναγκαία για να ανοικοδομηθεί ο καπιταλισμός στην Ευρώπη. Όπως οποιοδήποτε σχήμα πυραμίδας, το κεφάλαιο απαιτεί τη διαρκή γένεση νέας πίστης για τη συνεχιζόμενη ζωτικότητά του. Αν ληστεύεις τον Πέτρο για να πληρώσεις τον Παύλο, χρειάζεσαι διαρκώς περισσότερους Πέτρους. Όχι μόνο για να διατηρηθεί ολοένα και περισσότερη μη παραγωγική δραστηριότητα, αλλά ακόμη και για την αναπαραγωγή νέου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και υλικού. Επειδή οι εργάτες έχουν αντισταθεί στο να εργάζονται για μικρότερο ποσοστό της αξίας του προϊόντος τους και οι βιομηχανικοί καπιταλιστές έπρεπε να πηγαίνουν στις πιο απόμακρες γωνιές του κόσμου για να βρίσκουν φτηνή εργασία, η μόνη πηγή των αναγκαίων ποσοτήτων νέου κεφαλαίου είναι το πλασματικό κεφάλαιο που παράγεται ως δια μαγείας από το τίποτα στο χρηματιστικό τομέα. Ως αποτέλεσμα, οι χρηματιστές καπιταλιστές βαθμιαία αποκτούν τον έλεγχο της πραγματικής παραγωγής η οποία, από την άποψή τους, είναι άχρηστη· μπορούν να δημιουργούν κέρδη πιο εύκολα μέσα από τις απάτες του χρηματιστηρίου. Το πρόβλημα είναι, ασφαλώς, ότι είναι οι βιομηχανικοί εργάτες που δημιουργούν την πίτα κατά πρώτο λόγο, πριν ο οποιοσδήποτε αρπάξει μια φέτα της.


Το άλλο πρόβλημα με τη στήριξη στο πλασματικό κεφάλαιο για να διατηρούνται οι τροχοί της παραγωγής σε κίνηση είναι ότι όλα τα είδη της δημιουργίας πλασματικού κεφαλαίου είναι στην ουσία όμοια με σχήματα πυραμίδας. Όπως η τράπεζα που δανείζει το ίδιο κεφάλαιο πολλές φορές, όλα πάνε καλά όσο οι δανειστές δεν ζητούν πίσω τα λεφτά τους. Δεν ζητούν τα λεφτά τους πίσω αν (1) παίρνουν καλύτερα μερίσματα από όσο θα μπορούσαν αν τα αξιοποιούσαν οι ίδιοι, (2) οι άνθρωποι στους οποίους η τράπεζα έχει δανείσει τα χρήματα ανταποκρίνονται στις αποπληρωμές τους και δεν προσφέρουν λόγους ανησυχίας και πάνω απ’ όλα (3) η τράπεζα είναι αξιόπιστη, μπορεί να τύχει εμπιστοσύνης, δεν μπορεί να πέσει έξω, θα είναι πάντα εκεί. Αλλά αλίμονο, όσο πιο πολύ πλασματικό κεφάλαιο προσφέρεται για να συνεχιστεί το όλο πράγμα, όπως με τη χορήγηση στεροειδών και διεγερτικών σε έναν ηλικιωμένο αθλητή, νωρίτερα ή αργότερα ηυπερπαραγωγή κεφαλαίου προκαλεί την εμφάνιση ρηγμάτων και πολύ σύντομα το όλο πράγμα καταρρέει, ακριβώς όπως κάθε σχήμα πυραμίδων νωρίτερα ή αργότερα καταρρέει. Κάθε μονάδα κεφαλαίου απαιτεί το δικό της κομμάτι σάρκας, αλλά μόνο καθορισμένου πλήθους ώρες εργασίας μπορεί να ξεζουμιστούν από τους εργάτες. Επειδή δεν υπάρχει τρόπος να πούμε ότι μια μονάδα κεφαλαίου είναι πραγματική και η άλλη φανταστική, η κατάρρευση δεν επηρεάζει μόνο τα παράσιτα που φούσκωναν τις τσέπες τους με μονοπωλιακό χρήμα, αλλά καταστρέφει όλο το κεφάλαιο· ακόμη και τα παραγωγικά εργοστάσια και οι φάρμες κλείνουν.


Έτσι σαν ένας ταχυδακτυλουργός που έχει πολλές μπάλες στον αέρα, το σύστημα γίνεται ολοένα και πιο ασταθές, η πλήρης κατάρρευση μπορεί να αποτραπεί μόνο με την είσοδο των πιο αξιόπιστων ιδρυμάτων στο ρήγμα και την ανάληψη από αυτά του ρόλου του εγγυητή. Καθώς το τραπεζικό σύστημα κατέρρευσε στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο το 2008, η κατάρρευση μπορούσε μόνο να αναβληθεί με την παρέμβαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ ως τελευταίου καταφυγίου δανεισμού. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρείται (κατά ειρωνικό τρόπο) ως ο πιο αξιόπιστος θεσμός του κόσμου, από την άποψη του χρηματιστικού κεφαλαίου. Αλλά έχει η κυβέρνηση των ΗΠΑ την ικανότητα και τη θέληση να συγκεντρώσει τοπραγματικό κεφάλαιο που απαιτείται, με το μόνο τρόπο που μπορεί ένα κράτος να συγκεντρώσει πραγματικό κεφάλαιο, φορολογώντας τους πολίτες του; Αυτό είναι απίθανο.


Έχει τα πυρηνικά όπλα της και ένα πανίσχυρο στρατό και αεροπορία και ένα μαζικό απόθεμα χρυσού στο Φορτ Νοξ. Αλλά στην πραγματικότητα αυτοί οι πόροι είναι οικονομικά πολύ αναποτελεσματικοί.
Καμιά άλλη κυβέρνηση δεν έχει ως τώρα υπάρξει που να έχει τσέπες βαθιές σε επαρκή βαθμό. Η Ισλανδία, η Ελλάδα και άλλες χώρες αντιμετώπισαν την οικονομική χρεοκοπία. Δικαιολογείται πραγματικά η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών; Συγκρίνετε τα 700 δις δολάρια που διέθεσαν οι ΗΠΑ για να ελέγξουν την κατάρρευση το 2008. Είναι το 20% των ετήσιων δαπανών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, αλλά το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης ανακυκλώνει αυτό το ποσό μόνο σε δυο μέρες! Και το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης είναι νάνος μπροστά στην ποσότητα των χρημάτων που κυκλοφορεί στις διάφορες χρηματαγορές, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κ.ο.κ. Το διεθνές εμπόριο σε πραγματικά αγαθά είναι μόνο ένα κλάσμα του 1% στις διάφορες μορφές χαρτιού που συνθέτουν το χρηματιστικό κεφάλαιο. Αν υπάρχει μια απώλεια εμπιστοσύνης στον εγγυητή του απόλυτου τελικού καταφυγίου, αυτό το πλασματικό κεφάλαιο που απαρτίζει τη μεγάλη πλειοψηφία του κεφαλαίου που υποστηρίζεται από την υφαρπαγμένη εργασία των εργαζομένων του κόσμου δεν μπορεί να υποστηριχτεί.


Αλλά χωρίς αυτόν τον κυκλώνα των διαφόρων μορφών χρεωστικών γραμματίων, καμιά δουλειά δεν μπορεί να γίνει. Η οικονομική ζωή θα κατατριβόταν σε ένα αδιέξοδο. Οι ΗΠΑ είναι ακόμη η κατά πολύ μεγαλύτερη αγορά στον κόσμο, ικανή να αγοράζει και να καταναλώνει τα προϊόντα του καθενός. Κάθε κυβέρνηση έχει συμφέρον να υποκινεί τους πολυδάπανους καταναλωτές των ΗΠΑ· τα δολάρια διατηρούνται στα αποθεματικά σε κάθε κεντρική τράπεζα του κόσμου.


Οι κυβερνήσεις έχουν πράγματι την ικανότητα να επιλύουν κάθε λογής προβλήματα αν το αποφασίσουν, αλλά η εξουσία που διαθέτουν πάνω στο πραγματικό κεφάλαιο είναι εντελώς μικροσκοπική μπροστά στο πλασματικό κεφάλαιο που βρίσκεται σε κυκλοφορία. Αυτός ο ωκεανός του πλασματικού κεφαλαίου δεν συντρίβει μόνο την παραγωγική εργασία, εξουθενώνει τη δύναμη των κυβερνήσεων να δράσουν μέσα στο πλαίσιο του καπιταλισμού.


Το χρέος της κυβέρνησης των ΗΠΑ ήταν επικίνδυνα μεγεθυμένο από την εποχή των περικοπών φόρων και των αυξημένων κυβερνητικών δαπανών της διοίκησης Ρίγκαν. Με το τέλος της διακυβέρνησης του Μπους του νεώτερου, το χρέος της κυβέρνησης των ΗΠΑ αύξανε με ρυθμό 3,3 δις δολαρίων κάθε μέρα. Κάθε πολίτης των ΗΠΑ χρωστά ένα μερτικό 34.000 δολαρίων του χρέους. Σε ένα ελάχιστο μίνιμουμ, για να ανταπεξέλθουν σε αυτή την κρίση, αυτό το χρέος θα πρέπει να μειωθεί. Αλλά η αύξησή του στην πραγματικότητα επιταχύνθηκε κάτω από τον Ομπάμα, επειδή καμιά τάξη στην αμερικάνικη κοινωνία δεν είναι πρόθυμη να δεχτεί μια περικοπή πληρωμών. Αλλά κάποιος θα χρειαστεί να πληρώσει. Όλη η ιστορία του καπιταλισμού το πιστοποιεί αυτό.


Το τύπωμα χαρτονομίσματος είναι η μόνη επιλογή τους, αλλά αυτό θα είναι μόνο η αρχή του τέλους.


Σημειώσεις
1. Για παράδειγμα, Gail Collins, New York Times, 17 Οκτώβρη 2008· Stuart Jeffries, The Guardian, 21 Οκτώβρη 2008.
2. Αν και ήταν συνήθως προσεκτικός στο δημοσιευμένο έργο του, σε ιδιωτικά γράμματα ο Μαρξ φαινόταν να βλέπει την Επανάσταση να παραμονεύει πίσω από κάθε κρίση και πόλεμο. Οι αγορεύσεις του για την Παρισινή Κομμούνα ήταν ξεχωριστές διακηρύξεις του επαναστατικού οπτιμισμού του Μαρξ.
3. Η κύρια αναφορά του Μαρξ στο πλασματικό κεφάλαιο είναι στο Κεφάλαιο 32 του ΙΙΙ τόμου του “Κεφαλαίου”.
4. Οι εργαζόμενοι κατανέμουν οι ίδιοι αρκετή από την υπεραξία μέσω των έμμεσων φόρων και όλων των ειδών επιβαρύνσεων που περιλαμβάνονται στο κόστος των ειδών διαβίωσης που αγοράζουν.
5. Βλέπε “Κεφάλαιο” τόμ. I, κεφάλαιο 9.
6. Ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων παραβλέπεται εδώ, επειδή ενδιαφερόμαστε μόνο για το πλασματικό κεφάλαιο.
7. Βλέπε “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 4.
8. Pecunia non olet, «το χρήμα δεν έχει μυρωδιά»· λατινικό ρητό που χρησιμοποιεί ο Μαρξ, “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 3, §2.
9. “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 33.
10. “Κεφάλαιο”, τόμος I, κεφάλαιο 1.
11. Ασφαλώς αν ένα χαρτονόμισμα αποδειχτεί πλαστό ή ένα φορτίο υπολογιστών σε ένα κοντέινερ αποδειχτεί χαλασμένο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η αξία του είναι πλασματική, αλλά δεν είναι αυτό που εννοούμε με πλασματικό κεφάλαιο.
12. Ο Μαρξ παρακολούθησε στενά το αποτέλεσμα της ανάκλησης των βρετανικών Νόμων για τα Σιτηρά που εξέθεσε τους βρετανούς αγρότες στον ξένο ανταγωνισμό. Οι βιομήχανοι είχαν προπαγανδίσει με επιτυχία την ανάκληση επειδή οι φτηνές εισαγωγές από το εξωτερικό περιόριζαν το κόστος ζωής των εργατών επιτρέποντας στους βιομήχανους να περιορίσουν τους μισθούς και να αυξήσουν την υπεραξία που εξαγόταν από το βιομηχανικό κεφάλαιο.
13. Στη διάλεξή του στα μέλη της Διεθνούς Ένωσης Εργατών, “Αξία, Τιμή και Κέρδος”, MECW, τόμ. 20, σελ. 101-149, ο Μαρξ καταδεικνύει επαρκώς ότι οι εργάτες είχαν την ικανότητα να βελτιώνουν τους μισθούς και τις εργάσιμες ώρες, και ότι οι μισθοί και οι ώρες δεν προσδιορίζονταν από οποιοδήποτε είδος “σιδερένιων νόμων”.
14. Βλέπε “Ο Πλούτος των Εθνών”, Βιβλίο I, κεφάλαιο 8.


*Ο Άντι Μπλούντεν είναι μέλος του Independent Social Research Network και γραμματέας του Marxists Internet Archive. Το παρόν περιέχεται στον τόμο 1 της Μαρξιστικής Σκέψης, σελ. 174-180.

Πλασματικό Κεφάλαιο, Άντι Μπλούντεν, μέρος 1ο



από το ιστολόγιο PRAXIS

Η συνεχιζόμενη παγκόσμια οικονομική κρίση έχει οδηγήσει πολλούς σχολιαστές να παρατηρήσουν ότι ίσως ο Μαρξ είχε δίκιο (1) εφ’ όλης της ύλης. Αλλά δίκιο σε τι ακριβώς; Ο Μαρξ ξεκάθαρα θεωρούσε τον καπιταλισμό ως ένα μεταβατικό ιστορικό σχηματισμό (2), αλλά γενικά απέφευγε να κάνει προβλέψεις. Ωστόσο, αφιέρωνε όντως ένα σημαντικό ποσό ενέργειας για να εκθέσει τη ρηχή και αυτό-απατηλή οικονομική επιστήμη του καιρού, και τα πράγματα δεν έχουν βελτιωθεί από τότε.Υπάρχει μια έννοια από το οικονομικό έργο του ιδιαίτερα που αξίζει την προσπάθεια να την κατανοήσουμε και να την επαναφέρουμε στην οικονομική συζήτηση: το πλασματικό κεφάλαιο (3). Αυτή είναι μια έννοια που οι σύγχρονοι οικονομολόγοι δεν μπορούν να αποδεχτούν, ακόμη και ενόψει της εξαφάνισης τεράστιων περιουσιών σε μια νύχτα. Ωστόσο, είναι η έννοια του πλασματικού κεφαλαίου που αποτελεί κλειδί για την κατανόηση σχεδόν όλων των οικονομικών κρίσεων από τον καιρό του Μαρξ καθώς και της ίδιας της ιστορικής κρίσης του καπιταλισμού. Αλλά πρώτα είναι αναγκαίο να σκιαγραφήσουμε τι εννοούσε ο Μαρξ με τον όρο κεφάλαιο και ιδιαίτερα την έννοια με την οποία το κεφάλαιο μπορεί να είναι πραγματικό, και όχι πλασματικό.


Στην πιο απλή, αρχέτυπη περίπτωση, ένας εργαζόμενος δουλεύει, ας πούμε, μια 40ωρη βδομάδα, και από τη στιγμή που έχει ολοκληρώσει μόνο 10 ώρες, έχει ήδη παράγει για τον εργοδότη του αρκετό προϊόν (ή πιο γενικά “πρόσθετη αξία”) για να καλύψει το κόστος της δικής του αμοιβής. Αλλά πρέπει να εργαστεί άλλες 30 ώρες προτού πληρωθεί. Το προϊόν αυτής της πρόσθετης εργασίας ο εργοδότης το καρπώνεται για τον εαυτό του4, το διανέμει μεταξύ των μετόχων, πληρώνει ενοίκιο, τόκο ή χρέος, φόρους, κ.ο.κ. Η αξία που έχει ο εργάτης για τα δικά του έξοδα και την ανατροφή των παιδιών του αποκαλείται αναγκαία εργασία· η αξία που ο εργοδότης μοιράζεται με τα παράσιτά του αποκαλείται πρόσθετη εργασία5. Έτσι η εργασία της εργατικής τάξης διαιρείται σε αναγκαίο χρόνο εργασίας που πληρώνεται με τη μορφή των μισθών, και πρόσθετη εργασία που είναι απλήρωτη. Είναι αυτή η απλήρωτη εργασία που υποστηρίζει όχι μόνο τον τρόπο ζωής των εργοδοτών και των τσιρακιών τους, αλλά και τη δραστηριότητα όλων των δανειστών, ασφαλιστών, διαφημιστών, μεσαζόντων, δημοσίων υπαλλήλων, γαιοκτημόνων, αστυνομικών κ.ο.κ., που δεν παράγουν τίποτα, αλλά ζουν στις πλάτες των εργατών. Υπάρχει αρκετό πεδίο αντιπαράθεσης για το μέγεθος αυτού του αναγκαίου χρόνου εργασίας, ποια εργασία είναι παραγωγική και ποια μη παραγωγική, αλλά δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός της αναγκαίας και πρόσθετης εργασίας6.


Αυτή είναι λοιπόν η κανονική ζωή του κεφαλαίου: ένα μέρος του πληθυσμού παράγει τα πάντα όσα χρειαζόμαστε και πληρώνεται μόλις επαρκώς για να αγοράζει τα αναγκαία για να ζει. Κάθε τι άλλο που συντελείται στην κοινωνία πληρώνεται από την υπεραξία που εξάγεται από τους εργοδότες, οι οποίοι εξαναγκάζουν τους εργαζόμενούς τους να προσφέρουν απλήρωτη εργασία, τσεπώνουν την υπεραξία και τη διανέμουν γύρω για να χρηματοδοτήσουν το κάθε τι, από τον πόλεμο ως την όπερα και τον τρόπο ζωής των πλουσίων. Οι εργοδότες μπορούν να το επιβάλουν αυτό επειδή είναι οι κάτοχοι του κεφαλαίου, που τους επιτρέπει να ελέγχουν την πρόσβαση στα μέσα παραγωγής, τη γη, τις πρώτες ύλες, κ.ο.κ., να πληρώνουν τους μισθούς και να αποκτούν χρηματοδότηση. Επενδύοντας και επανεπενδύοντας συνεχώς αυτό το κεφάλαιο για να εκμεταλλεύονται τους εργάτες, είναι ικανοί να διανέμουν τμήματα της υπεραξίας στα παράσιτά τους και ταυτόχρονα επεκτείνουν το δικό τους κεφάλαιο με το μέρος της υπεραξίας που μπορούν να διατηρούν για δικό τους πλουτισμό. Αυτός είναι ο βασικός και ουσιώδης μηχανισμός του καπιταλισμού. Δεν υπάρχει τίποτα πλασματικό γύρω από το κεφάλαιο που συσσωρεύεται με αυτό τον τρόπο. Αλλά χρειαζόμαστε ακόμη να ξεκαθαρίσουμε τι είναι το κεφάλαιο.


Όπως κάθε μορφή αξίας, το κεφάλαιο είναι μια αξίωση σε ένα ορισμένο τμήμα της κοινωνικής εργασίας. Μπορεί να πάρει τη μορφή των χρημάτων ή του τίτλου σε αγαθά που μπορεί να πουληθούν για χρήμα ή των μέσων παραγωγής των οποίων η αξία μπορεί να ανακτηθεί ενσωματώνοντάς τα σε νέα προϊόντα και πουλώντας τα. Εναλλακτικά μπορεί να πάρει τη μορφή μετοχών, υπόλοιπων λογαριασμών, ομολόγων, κ.ο.κ. Αυτό που καθιστά ένα ποσό αξίας κεφάλαιο είναι ότι μπορεί διαδοχικά να αποσυρθεί από την κυκλοφορία (όπως όταν αγοράζονται αγαθά και εργασία) και μετά να μπει ξανά στην κυκλοφορία ως χρήμα (όπως όταν πωλείται το προϊόν), έχονταςαυξηθεί σε αξία7. Ένας σωρός χρημάτων κρυμμένος κάτω από τις σανίδες του πατώματος δεν είναι κεφάλαιο επειδή δεν κινείται εντός και εκτός κυκλοφορίας· ένα σκουριασμένο παλιό εργοστάσιο δεν είναι κεφάλαιο επειδή δεν μπορεί να ανακτήσει την αξία του με κέρδος. Τα μικρά ποσά χρημάτων γενικά επίσης δεν είναι κεφάλαιο, επειδή δεν είναι επαρκή για να εξουσιάσουν κερδοφόρα ένα τμήμα της κοινωνικής εργασίας.


Πρέπει να επισημανθεί ότι η μορφή που παίρνει μια μονάδα του κεφαλαίου ή το από πού προήλθε δεν κάνει καμιά διαφορά. Το χρήμα δεν έχει οσμή8. Ακριβώς μόλις ένα χρεωστικό γραμμάτιο, ένας λαχνός ή ένα άλογο ιπποδρομιών μπορεί να ανταλλαχθεί για χρήμα και να μετασχηματιστεί σε κεφάλαιο, είναι κεφάλαιο. Δεν υπάρχει τίποτα γύρω από τη μορφή με την οποία το κεφάλαιο υλοποιείται που να το κάνει πραγματικό ή πλασματικό.


Το κεφάλαιο, και όλες οι μορφές της αξίας στην πραγματικότητα, δεν είναι πράγματα ως τέτοια, αλλά κοινωνικές σχέσεις9, αλλά κοινωνικές σχέσεις οι οποίες μεσολαβούνται με διάφορα είδη τεχνουργημάτων, που με τη σειρά τους επενδύονται με ιδεατές, ή κοινωνικές, ιδιότητες10. Έτσι ένα αγροτεμάχιο είναι κεφάλαιο μόνο στο βαθμό που προσφέρει στον ιδιοκτήτη εξουσία πάνω σε ένα τμήμα της κοινωνικής εργασίας και μπορεί να αγοραστεί και να πουληθεί με κέρδος. Η γη στη φεουδαρχική κοινωνία δεν ήταν κεφάλαιο με αυτή την έννοια, επειδή η ιδιοκτησία της γης ήταν προσδεμένη στην κοινωνική θέση και η γη δεν μπορούσε να μπει στην κυκλοφορία. Το να είναι κάτι κεφάλαιο σημαίνει να είναι μέρος του όλου κύκλου του κεφαλαίου, αυτό είναι όλο11.


Για να καταλάβουμε το πλασματικό κεφάλαιο και πώς προκύπτει χρειάζεται να εξετάσουμε τους αγώνες που λαβαίνουν χώρα για τη διανομή της κοινωνικής υπεραξίας. Για παράδειγμα, ο Μαρξ διέκρινε ανάμεσα στην απόλυτη υπεραξία και τη σχετική υπεραξία. Ο καπιταλιστής εξάγει απόλυτη υπεραξία κάνοντας τον εργάτη να δουλεύει περισσότερες ώρες, χωρίς πληρωμή, έτσι ώστε να προσθέτει το ποσό της υπεραξίας που αποσπά. Η καπιταλιστής μπορεί να κερδίσει σχετική υπεραξία αν μειωθεί το ποσό της αναγκαίας εργασίας. Η αναγκαία εργασία είναι αναγκαία επειδή είναι αυτό που πρέπει να έχει ο εργαζόμενος για να ζει, έτσι γενικά ο καπιταλιστής δεν μπορεί απλά να περικόψει τους μισθούς. Ο αναγκαίος χρόνος εργασίας περιορίζεται εξαιτίας μιας γενικής αύξησης στην παραγωγικότητα της εργασίας, με άλλους εργάτες να παράγουν τις ανάγκες των εργαζόμενων σε μια μικρότερη χρονική περίοδο, αφήνοντας μια μεγαλύτερη αναλογία της εργάσιμης εβδομάδας να ιδιοποιηθεί ο καπιταλιστής.

20.5.11

Δημοκρατία

«Όσο πιο ανεπτυγμένη είναι η δημοκρατία, τόσο κοντύτερα βρίσκεται στη σφαγή ή τον εμφύλιο πόλεμο σε περίπτωση βαθιών και επικίνδυνων για την αστική τάξη πολιτικών διαφορών»



[...]

Ο καπιταλισμός γενικά και ο ιμπεριαλισμός ιδιαίτερα μετατρέπει τη δημοκρατία σε αυταπάτη – ταυτόχρονα όμως ΓΕΝΝΑΕΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ στις μάζες, ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ δημοκρατικούς ΘΕΣΜΟΥΣ, οξύνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό που αρνιέται τη δημοκρατία και στις μάζες που τείνουν προς τη δημοκρατία.
Ο καπιταλισμός και ο ιμπεριαλισμός ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ να ανατραπούν με κανενός είδους δημοκρατικούς μετασχηματισμούς, ακόμα και με τους πιο «ΙΔΑΝΙΚΟΥΣ», αλλά μόνο με μια ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ.
...Δεν είναι δυνατόν να νικηθεί ο καπιταλισμός αν δεν απαλλοτριωθούν οι τράπεζες, αν δεν καταργηθεί η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, όμως αυτά τα επαναστατικά μέτρα δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν, αν δεν οργανωθεί ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟ ΛΑΟ η δημοκρατική διεύθυνση των μέσων παραγωγής, που έχουν αφαιρεθεί από την αστική τάξη, αν δεν τραβηχτεί όλη η μάζα των εργαζομένων και των προλετάριων και των μισοπρολετάριων και των μικροαγροτών, στη δημοκρατική οργάνωση των γραμμών τους, των δυνάμεών τους, της συμμετοχής τους στο κράτος[...]
Ωστόσο το ξύπνημα και η ανάπτυξη της σοσιαλιστικής εξέγερσης ενάντια στον ιμπεριαλισμό συνδέονται ΑΔΙΑΡΡΗΧΤΑ με την ανάπτυξη της δημοκρατικής αντίστασης και αγανάκτησης. Ο σοσιαλισμός οδηγεί στην ΑΠΟΝΕΚΡΩΣΗ ΚΑΘΕ ΚΡΑΤΟΥΣ συνεπώς και κάθε δημοκρατίας, ωστόσο ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αλλιώς παρά ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ,που συνδιάζει τη βία ενάντια στην αστική τάξη, ΔΗΛΑΔΗ ΤΗ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ του πληθυσμού, ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, δηλαδή με την πραγματικά ισότιμη και πραγματικά καθολική συμμετοχή ΟΛΗΣ της μάζας του πληθυσμού σε ΟΛΕΣ τις ΚΡΑΤΙΚΕΣ υποθέσεις και σε όλα τα πολύπλοκα ζητήματα της ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ.
[...] Η μαρξιστική λύση του ζητήματος της δημοκρατίας συνίσταται στη ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ από το προλεταριάτο, που διεξάγει τη ταξική του πάλη, ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΑΣΕΩΝ ενάντια στην αστική τάξη ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ του προλεταριάτου κατά της αστικής τάξης, την ανατροπή της.
[...] Η διέξοδος από τον κοινοβουλευτισμό ΔΕΝ βρίσκεται φυσικά στη ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑΣ, αλλά στη ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ των αντιπροσωπευτικών θεσμών από λογοκοπεία σε «εργαζόμενα» ιδρύματα.
[...] ΤΟΝ ΠΟΥΛΗΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΑΠΙΣΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ της αστικής κοινωνίας η Κομμούνα τον αντικαθιστά με θεσμούς, ΟΠΟΥ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ δεν εκφυλίζεται σε ΑΠΑΤΗ, γιατί οι βουλευτές ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟΙ ΝΑ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, ΝΑ ΕΚΤΕΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, να ελέγχουν οι ίδιοι τι γίνεται ΣΤΗ ΖΩΗ, ΝΑ ΛΟΓΟΔΟΤΟΥΝ οι ίδιοι μπροστά στους ΕΚΛΟΓΕΙΣ ΤΟΥΣ. Οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί ΜΕΝΟΥΝ, μα δεν υπάρχει εδώ κοινοβουλευτισμός ως ιδιαίτερο ΣΥΣΤΗΜΑ, ως καταμερισμός της νομοθετικής και της εκτελεστικής εργασίας, ΩΣ ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΑ ΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ.
Χωρίς αντιπροσωπευτικούς θεσμούς ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΦΑΝΤΑΣΤΟΥΜΕ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ακόμα και την ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Χωρίς τον κοινοβουλευτισμό μπορούμε και ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να τη φανταστούμε, ΑΝ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΕΜΑΣ ΚΟΥΦΙΑ ΛΟΓΙΑ.
[...] Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για τη μονομιάς, παντού και ολοκληρωτική εκμηδένιση της υπαλληλοκρατίας. Αυτό είναι ουτοπία. ΤΟ ΝΑ ΣΠΑΣΟΥΜΕ όμως μονομιάς την ΠΑΛΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΟΚΡΑΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ και αμέσως να αρχίσουμε να χτίζουμε νέα, ΠΟΥ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ τη βαθμιαία εκμηδένιση ΚΑΘΕ υπαλληλοκρατίας, αυτό ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ουτοπία, είναι το ΑΜΕΣΟ, τακτικό καθήκον του επαναστατικού προλεταριάτου.
[...] Η πείρα αν όχι όλων τουλάχιστον ολόκληρης σειράς επαναστάσεων, μαρτυράει πόσο είναι εξαιρετικά οφέλημος στον καιρό των επαναστάσεων ο ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ της μαζικής δράσης ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ με την αντιπολίτευση που συμπαθεί ( ή ακόμα καλύτερα : ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ ΑΜΕΣΑ την επανάσταση) μέσα σ΄αυτό το κοινοβούλιο. Οι «αριστεροί» σκέφτονται σαν δογματιστές, που ποτέ δεν πήραν μέρος σε πραγματική επανάσταση, ή που δεν βάθυναν στην ιστορία των επαναστάσεων, ή που παίρνουν απλοϊκά την υποκειμενική «άρνηση» ενός αντιδραστικού θεσμού για πραγματική κατάργησή του από τις ΣΥΝΔΙΑΣΜΕΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ολόκληρης σειράς αντικειμενικών παραγόντων.
Το πιο ασφαλές μέσο για να δυσφημίσεις μια νέα πολιτική (και όχι μονάχα πολιτική) ιδέα και να τη βλάψεις είναι να την τραβήξεις εν ονόματι της υπεράσπισης της, ως τον παραλογισμό.

Β.Ι.Λένιν
Κράτος και Επανάσταση


Πληρωμένη Πολιτική Διαφήμιση ( 4 )

ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ



ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ



ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ



ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ


ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ



Η ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ





ΗΤΑΝ



Η ΜΙΣΗ



ΑΡΧΟΝΤΙΑ

Πληρωμένη Πολιτική Διαφήμιση ( 3 )

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ



ΟΥΠΣ!

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ



ΔΙΔΑΞΕ



ΚΑΙ ΠΕΘΑΝΕ



Ο ΝΙΚΟΣ



ΤΙ



ΤΙ



ΤΙ



ΤΙ






ΤΙ



ΤΙ



ΤΙ


ΤΙ



ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ

Πληρωμένη Πολιτική Διαφήμιση ( 2 )

ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΕ



ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ




ΚΑΘΑΡΗ



ΠΕΤΑΤΕ



ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΑΣ



ΣΤΗΝ ΕΔΕΚ

19.5.11

Πληρωμένη Πολιτική Διαφήμιση ( 1 )

ΕΛ



ΗΝ



ASS



ΕΙΣΑΙ



ΚΑΙ



ΦΑΙΝΕΣΑΙ

17.5.11

Crises of Capitalism



ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΧΑΡΒΕΫ : ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ


Συνέντευξη του Ντέιβιντ Χάρβεϋ στο περιοδικό International Socialist Review*
Ο διακεκριμένος μαρξιστής ανθρωπολόγος, γεωγράφος και οικονομολόγος αναφέρεται στις κεντρικές ιδέες του τελευταίου βιβλίου τουThe Enigma of Capital (Το Αίνιγμα του Κεφαλαίου), επιχειρεί μια μαρξιστική ανάλυση της κρίσης και θίγει στρατηγικής σημασίας ζητήματα του διεθνούς εργατικού κινήματος.

* Στο Αίνιγμα του Κεφαλαίου επιτίθεστε στους οικονομολόγους του κατεστημένου γιατί απέτυχαν να προβλέψουν την κρίση. Μπορείτε να μας πείτε γιατί οι αστοί οικονομολόγοι δεν είδαν την επερχόμενη κρίση, την οποία προέβλεπαν πολλοί μαρξιστές; Πόσο υπερέχει ο μαρξισμός έναντι της αστικής οικονομικής επιστήμης, απ' αυτή την άποψη;

Θεωρώ ότι κεντρική θέση στον μαρξισμό κατέχει η ιδέα της αντίφασης, ότι το καπιταλιστικό σύστημα θεωρείται πως εμπεριέχει μια σειρά θεμελιωδών αντιφάσεων που συγκρούονται και συνεπώς παράγουν μια κοινωνία που διατρέχεται διαρκώς από διαφόρων ειδών εντάσεις. Για παράδειγμα, η ένταση ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία είναι μια εμφανής κατάσταση στην οποία κάθε μαρξιστής θα όφειλε να στρέψει την προσοχή του - στον χαρακτήρα δηλαδή του ταξικού αγώνα.
Υπάρχουν, όμως, και άλλες εντάσεις, ανάμεσα στην παραγωγή και στην κατανάλωση, στην αξία χρήσης και στην ανταλλακτική αξία. Όλες αυτές οι εντάσεις υπάρχουν. Τι είναι ένα σπίτι; Είναι μια αξία χρήσης, εκεί που οι άνθρωποι κατοικούν, ή είναι μια ανταλλακτική αξία; Εκείνο που διαπιστώσαμε στην πρόσφατη κρίση είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτή η ένταση ανάμεσα στην αξία χρήσης και στην ανταλλακτική αξία μιας κατοικίας ξεσπάει με τη μορφή μιας μακρο-κρίσης. Συνεπώς, από μαρξιστικής σκοπιάς, πάντα υπάρχουν εντάσεις. Έτσι το μόνο ενδιαφέρον ερώτημα, από τη σκοπιά του μαρξισμού, είναι το πότε ξεσπούν αυτές οι εντάσεις και λαμβάνουν τη μορφή μιας μεγάλης κρίσης αστάθειας και, άρα, πρέπει να ξεπεραστούν με την εμφάνιση ενός διαφορετικού σχηματισμού καπιταλιστικών δυνάμεων, στην περίπτωση που η κρίση λύνεται μέσα στον καπιταλισμό. Υπάρχει ένα ανέκδοτο για τους μαρξιστές,λέγεται ότι προέβλεψαν σωστά τις τελευταίες δώδεκα από τις τελευταίες τρεις κρίσεις. Συνεπώς, πρέπει να είναι κανείς προσεκτικός όταν λέει πως μια αντίφαση πρόκειται να πάρει εκρηκτικές διαστάσεις κρίσης ή ότι αυτή η κρίση πρόκειται να είναι η τελειωτική. Η μαρξιστική θεωρία, όμως, μάς λέει ότι δεν υπάρχει σταθερό καπιταλιστικό σύστημα. Έτσι, επί παραδείγματι, όταν οικονομολόγοι από τον Μπεν Μπερνάνκι[νυν διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ] μέχρι τον Πολ Κρούγκμαν αρχίζουν να μιλούν για τη δεκαετία του 1990 ως μια περίοδο "μεγάλης αυτοσυγκράτησης" και όταν λένε ότι οι κρισιακές τάσεις έχουν ξεπεραστεί, γνωρίζει κανείς, αν δει τα πράγματα από μαρξιστική σκοπιά, ότι δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο. Πολύ πρόσφατα, το 2004-2005, πριν ακόμη αναλάβει ως διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, οΜπερνάνκι υποστήριζε ότι οι τάσεις προς την αστάθεια έχουν αμβλυνθεί και δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας.
Οι συμβατικοί οικονομολόγοι διατηρούν μια αντίληψη για την κοινωνία που συνοψίζεται σ΄ αυτό που θα θεωρούσαν ροπή προς την ισορροπία, δηλαδή πιστεύουν πως όταν η αγορά λειτουργεί σωστά, εντός του ορθού θεσμικού πλαισίου -το οποίο περιλαμβάνει κάποιο βαθμό ρύθμισης των συμβολαίων και των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων--, πρέπει να παράγει μια κατάσταση ισορροπίας. Έτσι, τα συμβατικά οικονομικά πάντα μιλούν για την τάση προς σύγκλιση, προς ισορροπία, και ότι η ισορροπία είναι δυνατή υπό τον όρο ότι υπάρχει σωστό μείγμα πολιτικής και δεν σημειώνεται κάτι εξωγενές που να δημιουργεί αναταράξεις στο όλο σύστημα. Εξωγενή προβλήματα θα μπορούσαν να αποκληθούν οι φυσικές καταστροφές, οι πόλεμοι, οι γεωπολιτικές συγκρούσεις και ο προστατευτισμός. Κρίση θα μπορούσε να υπάρξει λόγω αυτών των εξωγενών παραγόντων [υποστηρίζουν οι συμβατικοί οικονομολόγοι], η οποία θα ξεστράτιζε το σύστημα από το μονοπάτι της ισορροπίας, όμως η ισορροπία είναι πάντα κάτι το εφικτό.
Από μαρξιστικής σκοπιάς, η ισορροπία είναι ασυνήθης κατάσταση. Υπάρχουν πάντα δυνάμεις που μας απομακρύνουν, δυνάμεις εσωτερικές στη δυναμική του συστήματος. Έτσι, η μαρξιστική αντίληψη θα εξέταζε αυτό το ζήτημα με πολύ διαφορετικό τρόπο. Και πάλι, όμως, επανέρχομαι σ΄ αυτό που είπα προηγουμένως, πάντα πρέπει να είναι κανείς προσεκτικός, όταν εξετάζει από τη μαρξιστική σκοπιά το θέμα αυτό, και να μη λέει "Ιδού η επόμενη κρίση και αυτή θα είναι η τελειωτική". Αυτό που επιχειρώ στο Αίνιγμα του Κεφαλαίου είναι να μιλήσουμε πολύ συγκεκριμένα για το ποια είναι η φύση των εσωτερικών αντιφάσεων του καπιταλισμού και γιατί η λύση της κρίσης της δεκαετίας του 1970δημιούργησε μια δομή που εμπεριείχε την πιθανότητα δημιουργίας κρίσης του είδους που είδαμε να ξεσπάει γύρω μας τα τελευταία δυο-τρία χρόνια. Αυτό οδηγεί στο μέγα ερώτημα: Τι είδους προσαρμογές είναι πιθανόν να συντελούνται στην καπιταλιστική δυναμική, οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν ταθεμέλια μιας νέας κρίσης στο μέλλον;

* Πιστεύετε ότι η τρέχουσα οικονομική κρίση αποτελεί επίσης κρίση της αστικής νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας;

Αναμφίβολα, η νομιμοποίηση της νεοφιλελεύθερης θεωρίας αμφισβητείται. Πολλοί, που κάποτε ήταν ακλόνητοι υποστηρικτές της υπόθεσης των αποτελεσματικών αγορών, σήμερα αναγνωρίζουν το λάθος τους. Πολλοί οικονομολόγοι φαίνεται να συναινούν στο ότι, όντως, απαιτούνται πιο δυναμικές μορφές παρέμβασης στην οικονομία, προκειμένου να τερματιστεί η κρίση και να σταθεροποιηθεί το σύστημα. Τα συνήθη νεοφιλελεύθερα επιχειρήματα, τα οποία προβάλλονταν στις δεκαετίες του 1970 και 1980 ως ο τρόπος εξόδου από την κρίση, δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν - συμπεριλαμβανομένου, βεβαίως, του επιχειρήματος ότι η κρίση οφείλεται στα αρπακτικά συνδικάτα, στους άπληστους εργάτες και συνεπώς η εργασία δεν πρέπει να αμείβεται πολύ. Στην εποχή μας, δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει αυτό το επιχείρημα. Στην πραγματικότητα, το μόνο επιχείρημα που στέκει, ως προς αυτό, είναι πως οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε αδυναμία, στις παρούσες περιστάσεις.
Βεβαίως, ιδεολογικά είναι εξαιρετικά δύσκολο να πει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ή η δεξιά πτέρυγα του Δημοκρατικού ότι η απάντηση είναι να ενισχυθούν και πάλι οι εργαζόμενοι στις παρούσες συνθήκες. Ένα μέρος όπου αρχίζουμε να βλέπουμε σημάδια του τι συμβαίνει είναι ασφαλώς η Κίνα. Για πρώτη φορά επέτρεψε η κεντρική κινεζική κυβέρνηση να εξελιχθεί μια μεγάλη απεργία που δεν είχε οργανωθεί από τα συνδικάτα που καθοδηγεί το Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά ήταν αυθόρμητη. Είδαμε την απεργία στην εταιρεία Honda, που είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι μισθοί κατά 30-40%. Στην εταιρεία Foxconn έγινε σύγκρουση, η οποία οδήγησε στον διπλασιασμό των μισθών. Φαίνεται πως τώρα η κινεζική κυβέρνηση ενισχύει τα δικαιώματα των εργατών, κάτι που δεν βλέπουμε σε όλον τον υπόλοιπο αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο, όπως στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

* Με βάση την πρακτική των κυβερνήσεων και των οικονομολόγων του κατεστημένου, τι αντικαθιστά τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία;

Υπάρχει μια θεωρία του νεοφιλελευθερισμού που στην πραγματικότητα ουδέποτε λειτούργησε. Η Μάργκαρετ Θάτσερ επιχείρησε να την εφαρμόσει και απέτυχε μέσα σε τρία-τέσσερα χρόνια. Υπάρχει επίσης μια πραγματιστική μορφή νεοφιλελευθερισμού, η οποία μονίμως υπερασπίζεται τις ελεύθερες αγορές και την παύση της κρατικής παρέμβασης στην οικονομία. Στην πράξη, όμως, αυτό σήμαινε υποστήριξη προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στη μεξικανική κρίση χρέους π.χ., τουπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ και το αναζωογονημένο ΔΝΤ έσωσαν το Μεξικό, προκειμένου να σώσουν τους τραπεζίτες της Νέας Υόρκης. Εκείνο που συνέβη λοιπόν ήταν η εισαγωγή του ηθικού κινδύνου στο σύστημα. Το βασικό στοιχείο αυτού του τελευταίου είναι ότι σε κάθε περίπτωση αποφασίζεται να διασώζονται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με κάθε κόστος. Αυτό δεν είναι διόλου συμβατό με τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία. Η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, η καθαρή ιδεολογία, θα έλεγε: "Όπως έστρωσες, θα κοιμηθείς. Αν κάνεις μια κακή επένδυση και χρεωκοπήσεις, τόσο το χειρότερο".Αυτή τη στιγμή εκείνο που βλέπουμε είναι πως η επίσημη ιδεολογία, που θέλει να κρατήσει το κράτος μακριά από οτιδήποτε, έχει πρόβλημα, εφόσον η πολιτική εξουσία υιοθετεί ανοιχτά την απαίτηση να σωθούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εις βάρος του πληθυσμού. Φαίνεται ότι διεξάγεται κάποια πάλη γύρω απ΄ αυτό το ζήτημα, επειδή τόσο στα δεξιά όσο και στα αριστερά του πολιτικού φάσματος υπάρχουν άνθρωποι που δεν συμφωνούν μ΄ αυτό.
Όπως το βλέπω αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει η πρόθεση οποιασδήποτε αλλαγής αυτής της θέσης, δηλαδή ότι αυτό είναι που πρέπει να γίνει. Όμως, το πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι έτσι μετατοπίζουν την κρίση. Και πάλι, μία από τις θέσεις, που για μένα είναι πολύ σημαντικές, στο "Αίνιγμα του Κεφαλαίου" αφορά το ότι το κεφάλαιο δεν ξεπερνά τις κρισιακές τάσεις του, αλλά τις ανακυκλώνει. Δόθηκε μεν κάποια λύση στο θέμα της τραπεζικής κρίσης, αλλά τώρα προέκυψε η κρίση των κρατικών χρεών, των οικονομικών των κρατών. Το βλέπετε αυτό βεβαίως στη Νότια Ευρώπη, στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Δημοσιονομική κρίση υπάρχει και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, με τη σοβαρή δυσκολία που έχει η Καλιφόρνια π.χ., η οποία διατηρεί έναν από τους μεγαλύτερους κρατικούς προϋπολογισμούς στον κόσμο. Έτσι, η κρίση μετατοπίστηκε από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στα δημόσια οικονομικά. Υπάρχει λοιπόν ένα μεγάλο ερώτημα, πώς θα αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, και αυτό είναι το κύριο ζήτημα της ημερήσιας διάταξης τούτη τη στιγμή. Ενώ το περασμένο έτος το ζήτημα ήταν πώς θα σταθεροποιηθούν οι τράπεζες, τώρα είναι πώς θα σταθεροποιηθούν τα δημόσια οικονομικά και αυτό είναι ένα πρόβλημα που δεν πρόκειται να λυθεί εύκολα. Θα απασχολεί τα επόμενα δέκα ή δεκαπέντε χρόνια.
Παράλληλα μ΄ αυτό, όσο επιχειρούν να σταθεροποιήσουν τα δημόσια οικονομικά μέσω της λιτότητας θα διατηρούν υψηλή ανεργία. Αυτό είναι το ζήτημα που εμφανίζεται τώρα, μετατόπισαν την κρίση από τις τράπεζες στα δημόσια οικονομικά και στη συνέχεια στον λαό με τη μορφή της λιτότητας και της ανεργίας. Συνεπώς, το μείζον ερώτημα είναι, πώς θα αντιδράσει ο λαός; Βλέπουμε την αντίδρασή του σε κάποιο βαθμό με τις απεργίες στην Ελλάδα και στην Ισπανία, καθώς και με τον αναβρασμό που υπάρχει στα πανεπιστήμια της Καλιφόρνιας, όπου αρχίζει να οικοδομείται λαϊκή αντίσταση εναντίον του τρόπου με τον οποίο σταθεροποιούνται τα δημόσια οικονομικά εις βάρος του λαού. Βεβαίως, τα δημόσια οικονομικά περιήλθαν σε χαοτική κατάσταση, επειδή σταθεροποίησαν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ένα είδος αλυσιδωτού φαινομένου. Συνεπώς, το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα εξαρτάται κατά τη γνώμη μου από το πώς θα εξελιχθεί ο ταξικός αγώνας. Θα είναι ένας ταξικός αγώνας έναντι ενός κρατικού μηχανισμού και μιας κρατικής εξουσίας που λένε, "Εσείς πρέπει να πληρώσετε το κόστος της κρίσης", ενώ πολλοί άνθρωποι λένε "Όχι δεν πρέπει να πληρώσουμε εμείς το κόστος της κρίσης. Πρέπει να το πληρώσουν οι τραπεζίτες, οι χρηματιστές και οι ανώτερες τάξεις", οι περισσότεροι -κάποιοι βέβαια έχουν πληγεί-- από τους οποίους βγήκαν, μέχρι στιγμής, αλώβητοι από την κρίση. Έτσι θα δούμε να εξελίσσεται αυτή η δυναμική του ταξικού αγώνα.

* Όπως αναφέρατε, εδώ, στις ΗΠΑ, και στην Ευρώπη εφαρμόζονται μέτρα λιτότητας. Πιστεύετε ότι αυτά τα μέτρα θα δώσουν λύση στην κρίση;

Τα μέτρα λιτότητας θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο ξεπέρασμα της δημοσιονομικής κρίσης του κράτους, αλλά θα επαναληφθεί αυτό που έγινε με τη δημοσιονομική κρίση που προέκυψε από τη λύση της κρίσης των τραπεζών. Το ερώτημα είναι λοιπόν: Τι είδους κρίση θα προκληθεί απ΄ αυτά τα μέτρα;Κρίση ανεργίας, βεβαίως. Εάν τα κράτη εφαρμόσουν μέτρα λιτότητας -όπως ο Κάμερον στη Βρετανία που μιλά για μεγάλες περικοπές-- αυτά θα προκαλέσουν μεγάλη ανεργία. Στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης το θέμα συζήτησης είναι οι μεγάλες περικοπές του προϋπολογισμού και η μαζική ανεργία που θα προκληθεί στον δημόσιο τομέα. Θα εξαπολυθεί στη συνέχεια ένας μεγάλος αγώνας μεταξύ του κράτους και των συνδικάτων του δημόσιου τομέα ιδίως . Έτσι είναι πιθανόν να δούμε, όπως είδαμε στην Ελλάδα και στην Ισπανία, έναν εκτεταμένο αγώνα, επειδή η κρίση μεταφέρεται σε άλλο χώρο, και αυτό μας επαναφέρει στη θέση μου ότι οι κρίσεις δεν λύνονται, απλά μετατοπίζονται από τη μια σφαίρα στην άλλη.

* Πώς βλέπετε την αντίδραση της αριστεράς στις περικοπές του προϋπολογισμού και ποιο δρόμο πιστεύετε ότι θα έπρεπε να ακολουθήσει η αριστερά για να προχωρήσει μπροστά;

Εξαρτάται από το τι αποκαλείτε αριστερά. Υπάρχουν πολλές ομαδοποιήσεις στην Αριστερά που δυσανασχετούν μ' αυτή την κατάσταση, αλλά δεν βλέπω μια ενιαία ανάλυση της αριστεράς σχετικά με τη φύση του προβλήματος. Βλέπω πολλά είδη λύσεων και διαφορετικές διατάξεις οργάνωσης. Έτσι νομίζω ότι η αριστερά δεν αντιδρά με ενιαίο τρόπο. Πιστεύω ότι τώρα, στον βαθμό που η κρίση μετατοπίζεται προς τα συνδικάτα του δημόσιου τομέα, είναι πιθανόν να δούμε πιο κλασικές μορφές ταξικού αγώνα ως αντίδραση έναντι της κατάστασης από ό,τι συνέβη όταν η κρίση έδρευε στο τραπεζικό σύστημα. Αυτό θα οδηγήσει στη σύγκλιση πολλών δυνάμεων της αριστεράς γύρω από την ιδέα ότι πρέπει να προστατεύσουμε τον πληθυσμό γενικά έναντι των μέτρων λιτότητας που προέρχονται από το κράτος.
Θεωρώ ότι οι αντικειμενικές συνθήκες υπό τις οποίες εξελίσσεται η κρίση είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε πιο ενοποιημένη πολιτική μέσα στην αριστερά, ωστόσο υπάρχουν πολλές διαφορετικές ομαδοποιήσεις. Μερικές φορές μπλέκω σε μπελάδες που το λέω αυτό, αλλά επί παραδείγματι οαναρχικός αυτονομιστικός χώρος δεν θέλει να πάρει την κρατική εξουσία και δεν πιστεύει στην κατάληψη της κρατικής εξουσίας, αν και τώρα σημειώνονται κάποιες μετατοπίσεις μεταξύ των σημαντικών θεωρητικών αυτού του χώρου. Θεώρησα ενδιαφέρον στοιχείο το ότι στο τελευταίο βιβλίο τους οι Χαρντ και Νέγκρι δεν εξέφρασαν αντίθεση στην κατάληψη της κρατικής εξουσίας, κάτι πολύ ασυνήθιστο γι΄ αυτό το χώρο, έτσι ίσως αυτή η ιδέα μπορεί να μεταβληθεί. Πιστεύω ότι οι κλασικοί αριστεροί σχηματισμοί, και δεν μιλώ για τη σοσιαλδημοκρατία, μιλώ κυρίως για τους μαρξιστικούς και κομμουνιστικούς σχηματισμούς, έχουν πρόβλημα. Θα το παρουσιάσω εδώ χονδροειδώς. Δεν πιστεύω ότι φέρνει αποτελέσματα η ιδέα τους για τον εργοστασιακό εργάτη ως τον πρωτοπόρο προλετάριο που θα κάνει την επανάσταση. Δεν πιστεύω πραγματικά ότι αυτή η ιδέα απέδωσε ποτέ πολύ καλά αποτελέσματα. Πρέπει κανείς να διαμορφώσει μια ευρύτερη έννοια συμμαχίας δυνάμεων εντός της οποίας το συμβατικό προλεταριάτο αποτελεί σημαντικό στοιχείο, αλλά όχι αναγκαία ένα στοιχείο που παίζει ρόλο ηγεσίας.
Μια δομή ηγεσίας πρέπει να αναπτυχθεί γύρω από όλους τους ανθρώπους που συμμετέχουν. Επί παραδείγματι, ένας από τομείς ενδιαφερόντων μου θα ήταν εκείνοι οι άνθρωποι που εμπλέκονται στη δημιουργία της αστικοποίησης, οι άνθρωποι που δημιουργούν πόλεις και οι άνθρωποι που παράγουν τη ζωή της πόλης. Τούτη τη στιγμή, στον βαθμό που ο αγώνας θα διεξαχθεί πιθανώς ανάμεσα στους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα και στον κρατικό μηχανισμό, θα είναι μια ειδική μορφή αγώνα που δεν βασίζεται στα εργοστάσια. Τα συνδικάτα των καθηγητών και αυτού του είδους οι ομάδες πιθανώς θα ωθηθούν να αναλάβουν έναν πιο πρωτοποριακό ρόλο. Νομίζω λοιπόν ότι οι αριστερές οργανώσεις χρειάζεται να αναρωτηθούν ποιοι θα παίξουν, πιθανώς, τον ρόλο της πρωτοπορίας στην τρέχουσα κατάσταση και τι πολιτική θα έπρεπε να διαμορφωθεί σε σχέση με τις κυβερνήσεις των Πολιτειών, όπως και με τις εταιρείες.

* Ο μαρξισμός πάντα είχε να κάνει τόσο με την εξήγηση όσο και με την αλλαγή της κοινωνίας. Ποιος, κατά τη γνώμη σας, είναι ο ρόλος που πρέπει να παίξει ο μαρξισμός στην οικοδόμηση μιας νέας αντίστασης με στόχο το μετασχηματισμό της κοινωνίας;

Θεωρώ ότι παίζει βασικό ρόλο. Από τη δική μου οπτική γωνία, η αποτυχία των άλλων μορφών κατανόησης της πολιτικής οικονομίας είναι πλέον τόσο φανερή που υπάρχει σήμερα η δυνατότητα να προωθηθεί πραγματικά σθεναρά μια πιο σαφής μαρξική αντίληψη για το πώς λειτουργεί η πολιτική οικονομία, συνεπώς θεωρώ ότι σ΄ αυτό το επίπεδο κριτικής ο μαρξισμός έχει να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο. Πιστεύω επίσης ότι η ιστορία του μαρξισμού και η εποικοδομητική πλευρά του αποτελούν συλλογική μνήμη που μπορεί να ανασυρθεί πολιτικά, και πρέπει να το πούμε ευθέως: ο βαθμός του βιοτικού επιπέδου που είχαμε επιτύχει τη δεκαετία του 1970 σχετιζόταν με τη δυναμική του ταξικού αγώνα όπως εξελίχθηκε μετά το 1917, ακόμη και σ΄ αυτή τη χώρα [τις ΗΠΑ] κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Λέγεται από κάποιους ότι ο μαρξισμός απέτυχε - ε, λοιπόν, δεν απέτυχε. Στην πραγματικότητα έπαιξε πολύ εποικοδομητικό ρόλο. Ταυτόχρονα, όσοι κινούμαστε στο πλαίσιο του μαρξισμού οφείλουμε επίσης να κοιτάξουμε πίσω και να είμαστε πολύ επικριτικοί σε αυτές που θεωρούμε πολύ συντηρητικές, μάλλον δογματικές αντιλήψεις για τον κόσμο.
Επί παραδείγματι, δεν μπορούμε να ανατρέχουμε και να παραθέτουμε τον Λένιν σαν να είναι αυτό μια λύση, κατά κάποιον τρόπο. Ο καλός μαρξιστής αυτό που κάνει είναι να εξετάζει τη συμβατική κατάσταση και να την αναλύει συνεχώς, δοθείσης της μεθόδου του Μαρξ [που τον προτρέπει] να προσπαθεί και να κατανοεί τη δυναμική της κατάστασης και συνεπώς να παρεμβαίνει με τρόπο που να οδηγεί την κοινωνία σε πιο δημοκρατικές και εξισωτικές λύσεις και τελικά σε λύσεις που είναιεντελώς αντικαπιταλιστικές. Πιστεύω ότι ο μαρξισμός ως επαναστατική θεωρία και ως επαναστατική πράξη έχει να διδάξει πολλά. Υπάρχει μια θαυμάσια ιστορική καταγραφή, αλλά πρέπει να προσεγγίσουμε με κριτικό τρόπο το τι κάναμε λάθος και τι σωστά, και γι΄ αυτό πιστεύω ότι τούτη η στιγμή είναι εξαιρετική για να παρουσιάσουμε ξανά, αν θέλετε, τη μαρξική επιχειρηματολογία, νομίζω μάλιστα ότι πολύ περισσότερος κόσμος είναι πρόθυμος να ακούσει. Υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα δημοσκόπηση του Pew Research Center που αναφέρει ότι μόνο το 43% των ανθρώπων της χώρας πιστεύει πραγματικά ότι ο καπιταλισμός είναι καλός και νομίζω ότι ειδικά ανάμεσα στη νεότερη ηλικιακά ομάδα των 18-30 ετών, το 43% πιστεύει ότι ο σοσιαλισμός ήταν καλύτερος. Έτσι, ακόμη και σ΄ αυτή τη χώρα, οι όμοιοι του Γκλεν Μπεκ [δεξιός θρησκευόμενος λαϊκιστής, επιχειρηματίας των MME, που τον έχει φέρει στον κοινωνικό αφρό το ακραία συντηρητικό κίνημα του Tea Party] έχουν αναστατωθεί ακριβώς εξαιτίας μιας αθόρυβης, αλλά δραστικής μεταβολής στον τρόπο του σκέπτεσθαι, μιας μεταβολής που βρίσκεται υπό εξέλιξη, και αυτό μπορούμε να το υποστηρίξουμε με επιχειρήματα. Η δική μου συμβολή ήταν να γράψω το "Αίνιγμα του Κεφαλαίου" που είναι προσιτό στον κόσμο, έτσι ώστε μπορεί να σχηματίσει μια αντίληψη για το ποια είναι η μαρξική επιχειρηματολογία, χωρίς να είναι πολύ δογματικό ή αλαζονικό σχετικά μ΄ αυτή. Αυτή πιστεύω ότι είναι η κατάστασή μας τούτη τη συγκεκριμένη στιγμή.

* Μετάφραση της Αριάδνης Αλαβάνου, (αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του Αριστερού Βήματος )

πηγή: http://www.iskra.gr

15.5.11

H δική μου αριστερά

H δική μου αριστερά
του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

“Ήταν ένας νέος ωχρός, καθόταν στο πεζοδρόμιο,
χειμώνας, κρύωνε. “τι περιμένεις;” του λέω.” τον άλλο αιώνα” μου λέει.
Και χιόνιζε ήσυχα, ήσυχα, όπως πάνω από έναν τάφο”
Τάσος Λειβαδίτης

Η δική μου αριστερά, είναι η στρατιά των διπλά ηττημένων ευγενών ηρώων που για ένα πουκάμισο αδειανό, για ένα διαψευσμένο όνειρο, για μια ματαιωμένη ελπίδα έδωσαν τη ζωή τους.
Η δική μου αριστερά διακρινόταν πάντα για την ευγένεια της.
Η δική μου αριστερά ξεχώριζε πάντα για την επιμονή της στις ιδέες της.
Η δική μου αριστερά οριοθετήθηκε για την ανιδιοτελή της προσφορά.
Η δική μου αριστερά φημιζόταν για την ανεκτικότητα της στο διαφορετικό, δίχως αποκλεισμούς, δίχως χαρακτηρισμούς, δίχως «επαγρυπνητές» της ιδεολογικής καθαρότητας, δίχως «στρατόπεδα συγκέντρωσης» για τους «αντιφρονούντες».
Η δική μου αριστερά σταυρώθηκε στα Μακρονήσια της πατρίδας μου και τα μακρινά γκουλάγκ της Σιβηρίας. Βασανίστηκε στο Μπούλγκες, στην Μπουμπουλίνας και σε όλα τα κολαστήρια όπου γης.
Η δική μου αριστερά υμνήθηκε για την ουτοπική της προσμονή στα όρια της μεταφυσικής εσχατολογίας.
Η δική μου αριστερά τραγουδήθηκε για την ομορφιά των στίχων της.
Η δική μου αριστερά απεικόνισε το κάλλος του ήθους των απλών ανθρώπων που πίστεψαν σ’ αυτήν και θυσιάστηκαν για τα ευγενικά ιδανικά της.
Η δική μου αριστερά αγαπούσε τον τόπο μου και μοχθούσε γι’ αυτόν. Για ένα καλύτερο μέλλον.
Η δική μου αριστερά ήταν ρηξικέλευθη, ανατρεπτική, αιρετική, μα πάνω απ’ όλα δημιουργική, ακόμη κι όταν αστοχούσε.
Η δική μου αριστερά διαιωνίστηκε στην ιστορία για την ομορφιά των ίδιων των ανθρώπων της.
Η δική μου αριστερά ποτέ δεν πίστεψε σε δόγματα, ποτέ δεν αναγνώρισε ιερατεία, ποτέ δεν ενθάρρυνε την Ιερά Εξέταση της ιδεολογικής καθαρότητας.
Η δική μου αριστερά δεν είχε ποτέ σωτηριολογικό, εσχατολογικό, τελεολογικό χαρακτήρα.
Η δική μου αριστερά δεν δίστασε ποτέ να αυτό- αναιρεθεί. Να συγκρουστεί μετωπικά με τον εαυτό της, να υπονομεύσει την αλήθεια της και να αναζητήσει την αλήθεια του Άλλου, σε μια προσπάθεια υπονόμευσης και ανατροπής της αδικίας.
Η δική μου αριστερά δεν φορούσε ποτέ κουκούλες, δεν ήταν τρακαδόρικη, δεν ήταν λαϊκίστικη, δεν ήταν ολοκληρωτική, δηλαδή αντι-αισθητική, δεν ήταν τραμπούκικη.
Η δική μου αριστερά δεν ήταν προβοκατόρικη, δεν ήταν αρνητική, δεν ήταν εξ επαγγέλματος καταγγελτική.
Η δική μου αριστερά ποτέ δεν ήταν «μεταπράτης» του ανθρώπινου πόνου, «μεσάζοντας» των συνθημάτων και των στερεοτύπων, «αλληλέγγυα» της συντήρησης και της οπισθοδρόμησης.
Η δική μου αριστερά δεν πέταξε ποτέ γιαούρτια, απεναντίας, έφαγε σφαίρες.
Η δική μου αριστερά δεν «χάιδεψε» ποτέ αυτιά τεμπέληδων, λουφαδόρων και βολεμένων.
Η δική μου αριστερά δεν θέλησε τις θέσεις και τα αξιώματα. Προτίμησε το είναι από το έχειν. Γι’ αυτό και είναι ταπεινά υπερήφανη για την ανιδιοτελή προσφορά της.
Η δική μου αριστερά διώχθηκε και από τους πολιτικούς της αντιπάλους και από τους «συντρόφους» της. Γι’ αυτό και είναι μια διπλά ηττημένη μα και διπλά δοξασμένη αριστερά.
Η δική μου αριστερά είναι αειφόρως αναστάσιμη γιατί γι’ αυτή το πρόσωπο είναι υπεράνω του όχλου. Η μοναδική, ανεπανάληπτη, αναντικατάστατη αυταξία του προσώπου είναι το καθοδηγητικό νήμα της πορείας της. Μιας πορείας που ξεκινάει από το ταπεινό σπήλαιο της γέννησης του ανθρώπου, συνεχίζει στον Κήπο της Γεσθημανής, αποκορυφώνεται στο Γολγοθά και ολοκληρώνεται στην Ανάσταση του κάθε ταπεινού και καταφρονημένου τούτης της Γης.
Η δική μου αριστερά, ίσως, να είναι ουτοπική. Μ’ αρέσει όμως η ουτοπία. Είναι σαν τον ορίζοντα, όσο τον πλησιάζεις τόσο απομακρύνεται. Σε κάνει, παρόλα αυτά, να προχωράς πάντα μπροστά.
Εν τέλει, η δική μου αριστερά είναι μια πολύ μοναχική υπόθεση.


πηγή: http://www.poiein.gr/archives/13633/index.html