«Αντίσταση, διεκδίκηση, οργάνωση, αγώνας»

Ομιλία του Κεντρικού Οργανωτικού Γραμματέα της ΠΕΟ στη διάρκεια της συνάντησης που πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ στις Βρυξέλλες στις 29-30 Ιουνίου με θέμα «Η Νεοφιλελεύθερη Ευρώπη ενάντια στην Κοινωνική Ευρώπη».

πηγή: ΠΕΟ

του Χρ. Τομπάζου

Αυτή η πρωτοφανής κρίση που βιώνουν οι λαοί όλου του κόσμου, δεν ήρθε  από το πουθενά. Έχει αιτίες. Είναι κρίση του καπιταλισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Για το καπιταλιστικό σύστημα οι περίοδοι κρίσεων είναι αναπόφευκτες και επαναλαμβανόμενες.

Για την κρίση αυτή, όπως και για κάθε συστημική κρίση του καπιταλισμού, οι μόνοι που δεν ευθύνονται, είναι οι εργαζόμενοι. Οι δυνάμεις όμως που κυριαρχούν σήμερα σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο επιδιώκουν να μετακυλήσουν όλο το βάρος στις πλάτες των εργαζομένων.

Το εξωφρενικό είναι ότι οι κυρίαρχοι κύκλοι του παγκόσμιου κεφαλαίου επιμένουν να επιβάλουν τις ίδιες αποτυχημένες συνταγές στους λαούς και τους εργαζομένους που έχουν οδηγήσει στην κρίση, ως τη λύση για αντιμετώπιση των προβλημάτων που αυτή έχει συσσωρεύσει.

Η προσπάθεια τους επικεντρώνεται κυρίως στην καταστολή εργατικών δικαιωμάτων που κερδίθηκαν με πολύχρονους αγώνες και θυσίες των εργαζομένων, με την επίθεση και την ακύρωση των συλλογικών συμβάσεων, με την προσπάθεια για την περαιτέρω ελαστικοποίηση των Εργασιακών Σχέσεων και την πλήρη απορρύθμιση της εργασίας, με την συρρίκνωση του κράτους προνοίας και του ρόλου του στη κοινωνία, με την αύξηση στα όρια αφυπηρέτησης, με το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου στον ιδιωτικό τομέα και γενικά με την υιοθέτηση των γνωστών συνταγών του ΔΝΤ.

Στην ίδια κατεύθυνση δυστυχώς κινείται και η πορεία της οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης στα πλαίσια της ΕΕ. Οι δυνάμεις που επικρατούν σήμερα στην ΕΕ συνεχίζουν να προωθούν αντιλαϊκές πολιτικές, οδηγίες και νομοθετήματα, χρησιμοποιούν τις αρρύθμιστες και απροστάτευτες ευέλικτες μορφές εργασίας, τη λεγόμενη ευελιξία με ασφάλεια–flexicurity-στοχεύοντας στην απορρύθμιση της εργασίας και τον παραμερισμό του Συνδικαλιστικού Κινήματος.

Οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού  στην προσπάθεια τους να εξευμενίσουν εκείνες τις νεοφιλελεύθερες συνταγές που προωθούν σήμερα με πρόσχημα την κρίση, επιχειρηματολογούν ότι μόνο με αυτές μπορεί να επέλθει επανάκαμψη.

Στις αρχές Ιουνίου, το Διεθνές Γραφείο Εργασίας του ΟΗΕ κατέθεσε στην 100^ηΔιεθνή Σύνοδο Εργασίας έκθεση με τίτλο μια «νέα εποχή, της κοινωνικής δικαιοσύνης». Στην έκθεση προτάσσεται το επιχείρημα ότι το σύνολο των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντολογικών επιλογών και προτεραιοτήτων που επικράτησαν ως πολιτικές επιλογές τα τελευταία 30 χρόνια, πρέπει να αλλάξουν.

Η έκθεση στηρίζεται σε στοιχεία. Αναφέρει ότι από το 1980, κατά μέσο όρο συμβαίνει οικονομική κρίση κάθε 3 χρόνια. Παίρνει περίπου 2 χρόνια για να ξεπεραστεί και 5 χρόνια για να επανέλθει η απασχόληση στα επίπεδα πριν την κρίση.

Στο μεταξύ θα έχει μεσολαβήσει μια νέα κρίση.

Στις ανεπτυγμένες οικονομίες η εισοδηματική ανισότητα έχει εξελιχτεί σε ανισότητα κατανομής πλούτου, ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας, αυξήθηκε με διπλάσιο ρυθμό από την αύξηση στους μισθούς την δεκαετία 1999-2009. Την ίδια στιγμή, οι επενδύσεις παγκοσμίως έχουν μειωθεί περισσότερο από 2% τα τελευταία 10-15 χρόνια. Τα αυξανόμενα κέρδη δεν επέφεραν μεγαλύτερες επενδύσεις. Αντίθετα όμως, το ποσοστό των κερδών από χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες, εκτός της πραγματικής οικονομίας δηλαδή, αυξήθηκαν στο 42%  από 25% στα μέσα του 1980.

Σήμερα υπολογίζεται ότι το 1% των πιο πλούσιων ανθρώπων του παγκόσμιου πληθυσμού έχει εισόδημα ίσο με τα 3,5 δις πιο φτωχούς ανθρώπους που είναι το 56% του παγκόσμιου πληθυσμού. Την ίδια στιγμή, υπολογίζεται ότι το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού σήμερα δεν έχει καμιά πρόσβαση σε βασική κοινωνική προστασία.

Το 2008 περίπου 215 εκ. παιδιά εργάζονταν, τα μισά σε ανθυγιεινά επαγγέλματα. Το 2005 η απόλυτη φτώχεια (κάτω από 1,25 δολάρια/ημέρα) ήταν 1,4 δις. Το 1990 ήταν 1,8 δις.

 Σύμφωνα με τα στοιχεία για την επίσημη ανεργία, σήμερα περισσότεροι από 205 εκ. άνθρωποι αναζητούν εργασία. Αν προστεθούν αυτοί που υποαπασχολούνται και αυτοί που απογοητεύτηκαν και σταμάτησαν να ζητούν εργασία, ξεπερνούν τα 450 εκ.

Από τα 3 δις ανθρώπων που βρίσκονται σήμερα σε εργασία, οι μισοί είναι κατά κάποιο τρόπο αυτοεργοδοτούμενοι, η καταπληκτική πλειοψηφία όχι από επιλογή τους αλλά από ανάγκη.  Ενδεικτικά, στην ΕΕ των 25 το 2009 μόνο όσοι δούλευαν με προσωρινά συμβόλαια εργασίας ξεπερνούσαν το 22%. Από αυτούς το 72,5%, ηλικίας από 35-49, δουλεύει με αυτή την μορφή εργασίας χωρίς την θέληση του.

Είναι ξεκάθαρο ότι σήμερα οι εργαζόμενοι, ως αποτέλεσμα των νεοφιλελεύθερων επιλογών, αντιμετωπίζουν όσο ποτέ άλλοτε τον κίνδυνο της περαιτέρω επιδείνωσης της θέσης τους, ο οποίος προέρχεται από την υπόσκαψη της κοινωνικής ασφάλισης, την ανεξέλεγκτη αύξηση στα όρια αφυπηρέτησης, την συρρίκνωση δαπανών που αφορούν στις κοινωνικές παροχές και στην αύξηση της ανεργίας.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες που διέρχονται οι κοινωνίες στα κράτη μέλη της ΕΕ, αποδεικνύεται ότι η εμμονή σε υλοποίηση αυστηρών οικονομικών στόχων που επιβάλλονται μέσα από μνημόνια και νεοφανή Σύμφωνα, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί επιτυχημένη συνταγή.

Αντίθετα, στην πράξη, η λεγόμενη δημοσιονομική πειθαρχία καταλήγει να γίνεται εργαλείο χειραγώγησης των μικρότερων κρατών από τα μεγαλύτερα και κυρίως εργαλείο υπόσκαψης του κοινωνικού κράτους και του ρόλου του δημόσιου τομέα στην αναπτυξιακή προσπάθεια.

Τις συνέπειες αυτής της νεοφιλελεύθερης φιλοσοφίας, στην πιο ακραία μάλιστα μορφή, βιώνουν η κοινωνία και οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα με το μνημόνιο και τις αποφάσεις της Τρόικας όπου όχι μόνο περιλαμβάνει μειώσεις  μισθών συντάξεων αλλά στην ουσία απαγορεύει τις Συλλογικές Συμβάσεις.

Αναπόφευκτα και η οικονομία της Κύπρου επηρεάστηκε από τις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Εντούτοις, επηρεάστηκε σε λιγότερο βαθμό από τις άλλες χώρες στην Ευρώπη. Ο λόγος βέβαια που στεκόμαστε καλύτερα ως χώρα, είναι επειδή η Αριστερά και το Λαϊκό Κίνημα στην Κύπρο δεν επέτρεψαν ο νεοφιλελευθερισμός σαν φιλοσοφία να διαβρώσει τη συνοχή της κυπριακής κοινωνίας και της κυπριακής οικονομίας.

Αυτή την περίοδο, που οι κυβερνήσεις στις πλείστες χώρες με πρόσχημα την κρίση λαμβάνουν σκληρά μέτρα που περικόπτουν  δικαιώματα των εργαζομένων, με μειώσεις μισθών και περικοπές ωφελημάτων, μειώσεις στις συντάξεις, αυξήσεις στα όρια αφυπηρέτησης, περαιτέρω προώθηση των «ευέλικτων» μορφών εργασίας, για τους εργαζόμενους της Κύπρου ευτυχώς η κατάσταση είναι διαφορετική. Υπάρχει μια Κυβέρνηση με διαφορετική φιλοσοφία, που δεν επιδιώκει να φορτώσει μονομερώς στους εργαζόμενους τις συνέπειες της κρίσης αλλά αντίθετα εφαρμόζει πολιτικές που χαρακτηρίζονται από  κοινωνική ευαισθησία και  σεβασμό στις κοινωνικές κατακτήσεις του κυπριακού λαού. Υιοθετεί την προσέγγιση ότι  ο ρόλος του κράτους δεν είναι αυτός του εγγυητή των κανόνων αναπαραγωγής και συσσώρευσης του κεφαλαίου, αλλά ρόλος ρυθμιστή που παρεμβαίνει υπέρ των αδυνάτων για δικαιότερη κατανομή του πλούτου και περιορισμό της ασυδοσίας της αγοράς.

Στην Κύπρο, οι κοινωνικές παροχές αυξήθηκαν τα τελευταία 3 χρόνια κατά 38%, στηρίζοντας τις ομάδες του πληθυσμού που έχουν την μεγαλύτερη ανάγκη. Τα εισοδήματα των χαμηλοσυνταξιούχων αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 30%. Τα δημόσια βοηθήματα κατά 20%. Διατέθηκαν 680 εκ. για στεγαστικά προγράμματα από τα οποία 17.000 οικογένειες, κυρίως νεαρά ζευγάρια επωφελήθηκαν. Κατοχυρώθηκε η βιωσιμότητα του ΤΚΑ για τις επόμενες δεκαετίες, χωρίς να μειώνονται οι συντάξεις ή να αυξάνονται τα όρια αφυπηρέτησης ενώ για πρώτη φορά δημιουργείται πραγματικό αποθεματικό για το ΤΚΑ και εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά μέτρα φοιτητικής μέριμνας και εφαρμόστηκαν σχέδια κοινωνικού τουρισμού.

Η Κυβέρνηση τόλμησε και επέβαλε φορολογία στα κέρδη των τραπεζών. Αν τα αστικά κόμματα στην Βουλή δεν καταψήφιζαν τα Νομοσχέδια που κατέθεσε η Κυβέρνηση για φορολογία με 1% για δυο χρόνια των κερδών των επιχειρήσεων και για φορολόγηση του τεράστιου συσσωρευμένου πλούτου με την μορφή ακίνητης ιδιοκτησίας, η Κυβέρνηση θα είχε μεγαλύτερη δυνατότητα για να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Μέτρα όπως αυτά που απευθύνονται στον πλούτο θα επανέλθουν και εμείς θα τα στηρίξουμε ανεπιφύλακτα.

Είναι για μας ξεκάθαρο ότι μια Ευρώπη νεοφιλελεύθερη δεν μπορεί να συμβαδίσει με μια κοινωνική Ευρώπη. Έχει αποδειχτεί περίτρανα ότι οι νεοφιλελεύθερες συνταγές είναι αποτυχημένες, επειδή ακριβώς βασίζονται στην φιλοσοφία ότι η ανεξέλεγκτη αγορά μπορεί να αντικαταστήσει την κοινωνική πολιτική και παρέμβαση.

Είναι αδήριτη ανάγκη να αναζητηθούν απαντήσεις που να στηρίζονται σε μια βιώσιμη, δίκαιη και αειφόρο οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Χρειάζεται να τοποθετηθεί στο επίκεντρο όλων των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών ο άνθρωπος, ο εργαζόμενος, η απασχόληση και η κοινωνική προστασία.

Αυτό για μας δεν αποτελεί απλώς μια ευχή ή διακήρυξη. Είναι πεποίθηση μας ότι χρειάζεται πραγματική ρήξη με τον νεοφιλελευθερισμό και υιοθέτηση πολιτικών που να περιφρουρούν τις συσσωρευμένες κατακτήσεις των ανθρώπων της εργασίας, πολιτικές που να προωθούν τη δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου.

Σε αυτή τη κατεύθυνση αποφασιστικό και δημιουργικό ρόλο έχει να παίξει το Ταξικό Συνδικαλιστικό Κίνημα, πρωτοπορώντας στους αγώνες και τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων ενάντια στην εκμετάλλευση και την κοινωνική αδικία.

Η ΠΕΟ, ως συντονιστής του Ευρωπαϊκού Γραφείου της ΠΣΟ, εργάζεται ιδιαίτερα για τη συσπείρωση και την ενότητα των ταξικών δυνάμεων στην Ευρώπη.

Σήμερα, είναι αναγκαίο περισσότερο από κάθε άλλη φορά οι εργαζόμενοι στις χώρες της ΕΕ, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, να συντονίσουμε την δράση μας και να αγωνιστούμε ενάντια στις αντιλαϊκές και αντεργατικές πολιτικές που οι κυρίαρχοι κύκλοι των Βρυξελλών επιχειρούν να επιβάλουν στους εργαζόμενους. Εμείς πρέπει να γίνουμε το ανάχωμα στις επιθέσεις τους, με στόχο την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και τη δημιουργία της προοπτικής για ένα καλύτερο κόσμο, προστασία εργαζομένων και των απλών ανθρώπων.

Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα δίλλημα για εμάς. Μόνο μια απάντηση υπάρχει: «Αντίσταση, διεκδίκηση, οργάνωση, αγώνας». Έτσι μόνο μπορεί να ανακοπεί η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού. Έτσι είναι που κέρδισαν όλες τις μικρές και μεγάλες μάχες και τα δικαιώματα που έχουμε σήμερα οι εργαζόμενοι, έτσι μόνο μπορούμε να ελπίζουμε σε μια Ευρώπη της κοινωνικής δικαιοσύνης.